Egftnjytyk

Wydarzenia w Polsce |

• 
  10 maja – w Krakowie założono pierwszy klub szachowy w Polsce.


• 
  24 maja – Józef Friedlein został prezydentem Krakowa.


• 
  20 czerwca – pożar strawił znaczną część Andrychowa. Od całkowitego zniszczenia uchroniła miasto obfita ulewa.


• 
  Lipiec – powstanie Socjaldemokracji Królestwa Polskiego.


• 
  3 lipca – powstała pierwsza polityczna organizacja chłopska Związek Stronnictwa Polskiego.


• 
  14 lipca – we Wrocławiu uruchomiono pierwszą linię tramwaju elektrycznego.


• 
  2 sierpnia – pierwsze objawienie Feliksy Kozłowskiej, zebrane później w Dziele Wielkiego Miłosierdzia stanowiącym podstawę wiary mariawickiej.


• 
  10 września – powstała Polska Partia Socjalistyczna Zaboru Pruskiego.


• 
  23 września – powstała Przepowiednia z Tęgoborza.


• 
  21 października – w Krakowie, przy placu św. Ducha, w miejscu zburzonego (przy użyciu dynamitu) Kościoła Ducha Świętego otwarto Teatr Miejski; podczas inauguracyjnego przedstawienia dano Prolog Adama Asnyka oraz fragmenty Konfederatów barskich Adama Mickiewicza, Balladyny Juliusza Słowackiego i Zemsty Aleksandra Fredry; eklektyczny budynek teatru – wzorowany na gmachu opery paryskiej – zaprojektował Jan Zawiejski, a pierwszym dyrektorem tej instytucji został Tadeusz Pawlikowski (dopiero w 1909 teatr otrzymał imię Juliusza Słowackiego).

• Powstało Warszawskie Towarzystwo Łyżwiarskie.

Wydarzenia na świecie |

• 
  17 stycznia – ostatnia królowa Hawajów Liliʻuokalani zrzekła się tronu.


• 
  1 lutego:
  
  
  
  • w Teatro Regio w Turynie odbyła się premiera opery Manon Lescaut Giacomo Pucciniego.
  
  
  • w West Orange w stanie New Jersey, na terenach laboratoriów Thomasa Alvy Edisona, oddano do użytku pierwsze w świecie komercyjne studio filmowe; ze względu na pokryte czarną farbą ściany i ciasnotę wnętrza zyskało ono nazwę „Black Maria”, będącą nawiązaniem do malowanych na czarno karetek więziennych.
  
  
  
  


• 
  2 lutego – zwodowano brytyjski transatlantyk RMS Lucania.


• 
  9 lutego – w mediolańskiej La Scali odbyła się premiera opery Falstaff Giuseppe Verdiego.


• 
  18 lutego – Jerzy Tupou II został zaprzysiężony jako król Tonga.


• 
  21 lutego – założono Argentyński Związek Piłki Nożnej (Asociación del Fútbol Argentino - AFA).


• 
  23 lutego – Rudolf Diesel opatentował silnik wysokoprężny, zwany później od jego nazwiska silnikiem Diesla.


• 
  4 marca – Grover Cleveland został 24. prezydentem Stanów Zjednoczonych.


• 
  8 marca – francuski astronom Auguste Charlois odkrył planetoidę (358) Apollonia.


• 
  11 marca – francuski astronom Auguste Charlois odkrył planetoidy (360) Carlova i (361) Bononia.


• 
  16 marca – pierwszy Puchar Stanleya zdobyli hokeiści Montreal Hockey Club.


• 
  17 marca – astronom Auguste Charlois odkrył planetoidę (363) Padua.


• 
  18 marca – Jerzy Tupou II został uroczyście ukoronowany w Nukuʻalofie na króla Tonga.


• 
  21 marca – astronom Auguste Charlois odkrył planetoidy (365) Corduba i (366) Vincentina.


• 
  4 kwietnia – Charles Dupuy został premierem Francji.


• 
  27 kwietnia – Richard Seddon został premierem Nowej Zelandii.


• 
  30 kwietnia – oficjalna data założenia Nowosybirska, trzeciego co do wielkości rosyjskiego miasta i nieoficjalnej stolicy Syberii.


• 
  2 maja – Emil Stang został po raz drugi premierem Norwegii.


• 
  9 maja – Thomas Alva Edison po raz pierwszy zaprezentował kinetoskop.


• 
  11 maja – José Mariano Jiménez Wald został po raz drugi premierem Peru.


• 
  19 maja – astronom Auguste Charlois odkrył planetoidy (367) Amicitia i (368) Haidea.


• 
  12 czerwca – major armii japońskiej Yasumasa Fukushima zakończył 16-miesięczną podróż konną z Berlina do Władywostoku.


• 
  17 czerwca – król Hawajów Kamehameha III wydał edykt tolerancyjny, zezwalający na działalność kościoła katolickiego na archipelagu.


• 
  21 czerwca – przyszły wielki książę Luksemburga Wilhelm IV ożenił się z Marią Anną Portugalską.


• 
  22 czerwca – u wybrzeży Libanu zatonął po kolizji z inną jednostką brytyjski pancernik Victoria, w wyniku czego zginęło 358 członków załogi.


• 
  27 czerwca – krach na giełdzie w Nowym Jorku.


• 
  28 czerwca – w Hamburgu poświęcono Nową Katedrę Mariacką.


• 
  30 czerwca – w kopalni Jägersfontein w Republice Południowej Afryki znaleziono diament Excelsior o masie 995,2 karata.


• 
  11 lipca – Kokichi Mikimoto uzyskał pierwszą perłę hodowlaną.


• 
  14 lipca – pierwsze tramwaje elektryczne na dzisiejszych ziemiach polskich (Wrocław, ówczesny Breslau).


• 
  25 lipca – oddano do użytku Kanał Koryncki, łączący Morze Egejskie z Morzem Jońskim przez Przesmyk Koryncki; przeprowadzenie tej drogi wodnej, eliminującej konieczność opływania Peloponezu, planował już tyran Koryntu Periander w VII w. p.n.e., a w połowie I w. n.e. z rozkazu cesarza Nerona prowadzono prace budowlane.


• 
  31 lipca – irlandzki polityk Douglas Hyde (późniejszy Prezydent Irlandii, po uzyskaniu niepodległości przez ten kraj) założył w Dublinie Ligę Gaelicką, zajmującą się propagowaniem języka irlandzkiego.


• 
  14 sierpnia – pojawiły się w Paryżu pierwsze na świecie rejestracje samochodowe. Mocowane po lewej stronie auta, zawierały: nazwisko właściciela, jego adres i numery rejestracyjne.


• 
  18 sierpnia – modernistyczny pisarz i poeta Stanisław Przybyszewski poślubił w Berlinie norweską pianistkę i literatkę Dagny Juel.


• 
  7 września – został założony włoski klub sportowy Genoa Cricket and Football Club.


• 
  19 września – Nowa Zelandia, jako pierwsze państwo, przyznała kobietom czynne prawo wyborcze w wyborach do parlamentu (bierne prawo wyborcze uzyskały dopiero w 1919 r.).


• 
  28 września – powstał portugalski klub sportowy FC Porto.


• 
  3 listopada – w hiszpańskim porcie Santander eksplodował statek SS Cabo Machichaco z ładunkiem dynamitu. Zginęło 590 osób, 525 zostało rannych.


• 
  7 listopada – amerykański stan Kolorado: kobiety uzyskały prawa wyborcze.


• 
  12 listopada – tzw. Linia Duranda została przyjęta jako granica między brytyjskimi posiadłościami w Indiach a Afganistanem.


• 
  16 listopada – powstał czeski klub piłkarski Sparta Praga.


• 
  2 grudnia – na Placu Czerwonym w Moskwie uroczyście otwarto, znany obecnie pod nazwą „GUM”, pasaż handlowy.


• 
  9 grudnia – anarchista Auguste Vaillant dokonał zamachu bombowego we francuskim Zgromadzeniu Narodowym. Rannych zostało około 50 osób.

• W Amsterdamie rozegrano pierwsze mistrzostwa świata w łyżwiarstwie szybkim (4 dystanse: 500 m, 1500 m, 5000 m i 10 000 m).


• W Wiedniu, na terenie Arsenału, powstał Zakład Aeronautyki Wojskowej oraz pierwsze pole wzlotów dla aerostatów armii Austro-Węgier.

Urodzili się |

• 
  5 stycznia:
  
  
  
  • 
    Agata od NMP Patronki Cnót Hernández Amorós, hiszpańska karmelitanka miłosierdzia, męczennica, błogosławiona katolicka (zm. 1936)
  
  
  • 
    Paramahansa Jogananda (dewanagari परमहंस योगानन्‍द), indyjski jogin (zm. 1952)
  
  
  
  


• 
  8 stycznia – Ladislav Hudec, słowacki architekt i budowniczy, czynny głównie w Szanghaju (zm. 1958)


• 
  12 stycznia – Hermann Göring, polityk, jeden z przywódców III Rzeszy (zm. 1946)


• 
  29 stycznia – Wacław Jędrzejewicz, polski działacz niepodległościowy, oficer, polityk i dyplomata, historyk (zm. 1993)


• 
  30 stycznia – Izaak Meir Lewin (hebr.: יצחק-מאיר לוין), polski i izraelski rabin, działacz społeczny i polityk (zm. 1971)


• 
  5 lutego – Roman Ingarden, polski filozof, profesor Uniwersytetu Lwowskiego (zm. 1970)


• 
  12 lutego – Omar Bradley, amerykański generał na froncie północno-afrykańskim i europejskim w czasie II wojny światowej (zm. 1981)


• 
  16 lutego:
  
  
  
  • 
    Julian Grobelny, polski działacz socjalistyczny, przewodniczący Żegoty (zm. 1944)
  
  
  • 
    Michaił Tuchaczewski (ros. Михаил Николаевич Тухачевский), radziecki dowódca i teoretyk wojskowy (zm. 1937)
  
  
  
  


• 
  17 lutego – Nicefor od Jezusa i Marii Díez Tejerina, hiszpański pasjonista, męczennik, błogosławiony katolicki (zm. 1936)


• 
  21 lutego – Andrés Segovia, gitarzysta i kompozytor hiszpański (zm. 1987)


• 
  23 lutego – Alvar Thiel, szwedzki żeglarz, medalista olimpijski (zm. 1973)


• 
  11 marca – Gustáv Nedobrý, słowacki działacz turystyczny, taternik i ratownik tatrzański (zm. 1966)


• 
  24 marca – Walter Baade, niemiecki astronom (zm. 1960)


• 
  27 marca – Karl Mannheim, niemiecki socjolog (zm. 1947)


• 
  30 marca – Jan Jaskanis, działacz komunistyczny i związkowy (zm. 1962)


• 
  8 kwietnia – Wilhelm Hörl, oficer zawodowy piechoty, odznaczony Virtuti Militari (zm. 1940 – zamordowany w Charkowie)


• 
  9 kwietnia – Aimé Cassayet-Armagnac, francuski rugbysta, medalista olimpijski (zm. 1927)


• 
  20 kwietnia:
  
  
  
  • 
    Harold Lloyd, amerykański aktor komediowy epoki kina niemego (zm. 1971)
  
  
  • 
    Edna Parker, jedna z rekordzistów długowieczności (zm. 2008)
  
  
  • 
    Joan Miró, hiszpański malarz i rzeźbiarz (zm. 1983)
  
  
  
  


• 
  25 kwietnia – Serafin Koda, albański franciszkanin, męczennik, błogosławiony katolicki (zm. 1947)


• 
  26 kwietnia – Björn Bothén, szwedzki żeglarz, olimpijczyk (zm. 1955)


• 
  29 kwietnia – Harold Clayton Urey, amerykański chemik (zm. 1981)


• 
  30 kwietnia – Joachim von Ribbentrop, jeden z głównych przywódców III Rzeszy, minister spraw zagranicznych Rzeszy (zm. 1946)


• 
  11 maja – Robert Girardet, francuski żeglarz, medalista olimpijski (zm. 1977)


• 
  23 maja – Kamen Wiczew, bułgarski asumpcjonista, męczennik, błogosławiony katolicki (zm. 1952)


• 
  6 czerwca – Henryk Gliszczyński, oficer zawodowy piechoty, odznaczony Virtuti Militari (zm. 1940 – zamordowany w Charkowie)


• 
  27 czerwca – Toti dal Monte, włoska śpiewaczka operowa, sopranowa (zm. 1975)


• 
  4 lipca – Reidar Marthiniussen, norweski żeglarz, medalista olimpijski (zm. 1968)


• 
  7 lipca – Symeon Łukacz, biskup greckokatolicki, błogosławiony katolicki (zm. 1964)


• 
  8 lipca – Marceli Nowotko, działacz ruchu robotniczego (zm. 1942)


• 
  15 lipca – Włodzimierz Antoniewicz, archeolog polski pochodzenia ormiańskiego, rektor Uniwersytetu Warszawskiego, członek PAN (zm. 1973)


• 
  16 lipca – Władysław Imielski, działacz polskiego i francuskiego ruchu komunistycznego (zm. 1973)


• 
  19 lipca – Władimir Majakowski, poeta radziecki (zm. 1930)


• 
  21 lipca – Aleksander Glücksburg, król Grecji (zm. 1920)


• 
  28 lipca – Alfred Eluère, francuski rugbysta, medalista olimpijski (zm. 1985)


• 
  29 lipca – Marian Koczwara, polski botanik, specj. z zakresu farmakognozji, prof. Uniwersytetu Jagiellońskiego (zm. 1970)


• 
  31 lipca – Ragnar Vik, norweski żeglarz, medalista olimpijski (zm. 1941)


• 
  5 sierpnia – Sydney Camm, brytyjski konstruktor lotniczy (zm. 1966)


• 
  14 sierpnia – Alfred Alessandrescu, kompozytor rumuński (zm. 1959)


• 
  17 sierpnia – Mae West, amerykańska aktorka (zm. 1980)


• 
  18 sierpnia – Frank Linke-Crawford, austriacki pilot, as lotnictwa austro-węgierskiego (zm. 1918)


• 
  30 sierpnia – Feliks Kapłan, działacz komunistyczny i związkowy (zm. 1963)


• 
  12 września – Frederick William Franz, amerykański działacz religijny, prezes Towarzystwa Strażnica, członek Ciała Kierowniczego Świadków Jehowy (zm. 1992)


• 
  25 września – Michał Kozal, biskup pomocniczy włocławski, męczennik, błogosławiony katolicki (zm. 1943)


• 
  29 września – Nadzieja od Jezusa (María Józefa Alhama Valera), hiszpańska zakonnica, mistyczka, błogosławiona katolicka (zm. 1983)


• 
  6 października – Meghnad Saha, indyjski fizyk i astronom (zm. 1956)


• 
  7 października – Alan Williams, amerykański inżynier i sportowiec, medalista olimpijski (zm. 1984)


• 
  16 października – Tadeusz Zwoliński, polski kartograf, autor przewodników, speleolog, fotograf (zm. 1955)


• 
  29 października – Paschalis Carda Saporta, hiszpański duchowny katolicki, męczennik, błogosławiony (zm. 1936)


• 
  9 listopada – María Amparo Carbonell Muñoz, hiszpańska salezjanka, męczennica, błogosławiona katolicka (zm. 1936)


• 
  25 listopada:
  
  
  
  • 
    Maria Julia Ivanišević, chorwacka zakonnica ze Zgromadzenia Córek Bożej Miłości, męczennica, błogosławiona katolicka (zm. 1941)
  
  
  • 
    Peter Schlütter, duński żeglarz, medalista olimpijski (zm. 1959)
  
  
  
  


• 
  27 listopada – María del Carmen Viel Ferrando, hiszpańska działaczka Akcji Katolickiej, męczennica, błogosławiona katolicka (zm. 1936)


• 
  10 grudnia – Jerzy Stempowski, polski eseista, krytyk literacki, tłumacz (zm. 1969)


• 
  11 grudnia – Alceu Amoroso Lima, brazylijski pisarz, krytyk literacki i katolicki przywódca religijny (zm. 1983)


• 
  12 grudnia – Janina Misiewicz, polska lekarka-ftyzjatra, profesor nadzwyczajny nauk medycznych, dyrektor Polskiego Instytutu Przeciwgruźliczego (zm. 1958)


• 
  13 grudnia – Stanisław Szukalski, polski rzeźbiarz i malarz (zm. 1987)


• 
  17 grudnia – James Baird, nowozelandzki rugbysta (zm. 1917)


• 
  25 grudnia – Maria Żelańska, polska działaczka komunistyczna (zm. 1960)


• 
  26 grudnia:
  
  
  
  • 
    Halfdan Schjøtt, norweski żeglarz, medalista olimpijski (zm. 1974)
  
  
  • 
    Mao Zedong, przywódca Chin komunistycznych, dyktator (zm. 1976)
  
  
  
  

• data dzienna nieznana:
  
  
  
  • 
    Johann Franz, spiskoniemiecki przewodnik tatrzański (zm. 1915)
  
  
  • 
    Paweł Lang Fu, chiński męczennik, święty katolicki (zm. 1900)
  
  
  
  

Zmarli |

• 
  5 stycznia – Karol od św. Andrzeja, holenderski pasjonista, święty katolicki (ur. 1821)


• 
  17 stycznia – Rutherford Hayes, dziewiętnasty prezydent USA (ur. 1822)


• 
  3 lutego – Teofil Lenartowicz, polski poeta, etnograf, rzeźbiarz (ur. 1822)


• 
  7 lutego – Anna Maria Adorni, włoska zakonnica, błogosławiona katolicka (ur. 1805)


• 
  18 lutego
  
  
  
  • 
    Jerzy Tupou I, założyciel królestwa Tonga (ur. 1797)
  
  
  • 
    Norbert Bonczyk, ksiądz katolicki, poeta, bojownik o zachowanie czystości mowy polskiej na Górnym Śląsku w okresie Kulturkampfu (ur. 1837)
  
  
  
  


• 
  24 lutego – Józefa Naval Girbès, hiszpańska tercjarka karmelitańska, błogosławiona katolicka (ur. 1820)


• 
  27 marca – Alphonse Beau de Rochas, francuski inżynier, projektant silnika czterosuwowego (ur. 1815)


• 
  4 kwietnia – Alphonse Louis Pierre Pyrame de Candolle, szwajcarski botanik (ur. 1806)


• 
  8 kwietnia – August Czartoryski, polski salezjanin, błogosławiony katolicki (ur. 1858)


• 
  29 kwietnia – Józef Bliziński, komediopisarz pozytywistyczny (ur. 1827)


• 
  23 maja – Aćim Medović, serbski lekarz polskiego pochodzenia, autor pierwszego podręcznika medycyny sądowej w języku serbskim (ur. 1815)


• 
  15 czerwca – Ferenc Erkel, węgierski kompozytor, ojciec węgierskiej opery narodowej (ur. 1810)


• 
  6 lipca:
  
  
  
  • 
    Guy de Maupassant, pisarz francuski (ur. 1850)
  
  
  • 
    Józef Stolarczyk, polski ksiądz, pierwszy proboszcz Zakopanego, taternik (ur. 1816)
  
  
  
  


• 
  13 lipca – Ferdynand Maria Baccilieri, włoski duchowny katolicki, błogosławiony (ur. 1821)


• 
  23 sierpnia – Michał Elwiro Andriolli, polski rysownik, ilustrator i malarz (ur. 1836)


• 
  20 października – Philip Schaff, szwajcarski teolog protestancki i historyk chrześcijaństwa (ur. 1819)


• 
  30 października – John Abbott, kanadyjski polityk, premier Kanady (ur. 1821)


• 
  1 listopada – Jan Matejko, polski malarz (ur. 1838)


• 
  6 listopada – Piotr Czajkowski, rosyjski kompozytor (ur. 1840)


• 
  17 listopada – Aleksander I Battenberg, książę Bułgarii (ur. 1857)

Święta ruchome |

• 
  Tłusty czwartek: 9 lutego


• 
  Ostatki: 14 lutego


• 
  Popielec: 15 lutego


• 
  Niedziela Palmowa: 26 marca


• 
  Wielki Czwartek: 30 marca


• 
  Wielki Piątek: 31 marca


• 
  Wielka Sobota: 1 kwietnia


• 
  Wielkanoc: 2 kwietnia


• 
  Poniedziałek Wielkanocny: 3 kwietnia


• 
  Wniebowstąpienie Pańskie: 11 maja


• 
  Zesłanie Ducha Świętego: 21 maja


• 
  Boże Ciało: 1 czerwca

Zobacz też |

W Wikimedia Commons znajdują się multimedia związane z tematem: 1893

• 1893 w filmie


• 1893 w muzyce


• 1893 w literaturze


• 1893 w sztuce