Egftnjytyk

Tola Mankiewiczówna
Tola Mankiewiczówna w filmie Pani minister tańczy (1937)
Imię i nazwisko	Teodora Oleksa
Data i miejsce urodzenia	7 maja 1900 Bronowo k. Łomży
Data i miejsce śmierci	27 października 1985 Warszawa
Zawód	aktorka, śpiewaczka, urzędniczka
Współmałżonek	Tadeusz Raabe
Lata aktywności	1921–1975
Multimedia w Wikimedia Commons

Grób Toli Mankiewiczówny-Raabe na warszawskim Cmentarzu Ewangelicko-Reformowanym

Tola Mankiewiczówna, właściwie Teodora Raabe z domu Oleksa (ur. 7 maja 1900 w Bronowie koło Łomży, zm. 27 października 1985 w Warszawie) – polska aktorka, piosenkarka oraz śpiewaczka operowa (sopran liryczny) i operetkowa. Jedna z najpopularniejszych aktorek i piosenkarek dwudziestolecia międzywojennego.

Życiorys |

Była córką Józefa i Aleksandry. Początkowo studiowała grę na fortepianie w Konserwatorium Warszawskim oraz pobierała prywatne lekcje śpiewu. Jako aktorka debiutowała w 1921 na deskach Opery Krakowskiej rolą w Hrabinie Stanisława Moniuszki. Do 1924 była związana z Operą Warszawską, po czym przez kolejne cztery lata pobierała studia wokalne w Mediolanie. Po powrocie do Polski kontynuowała naukę śpiewu u Janiny Korolewicz-Waydowej oraz u Zofii Kryńskiej. W latach 1922–1931 była związana z Operą Warszawską, jako solistka śpiewając partie sopranowo–liryczne (Carmen, Goplana, Jaś i Małgosia, Hrabina, Faust).

Jednocześnie występowała także w operetkowym Teatrze Nowości, w popularnej sztuce Czar walca oraz w Operze Poznańskiej.

Po odejściu z opery, od 1931 karierę wokalną kontynuowała w czołowych warszawskich teatrzykach i rewiach dwudziestolecia międzywojennego takich jak: „Cyganeria”, „Cyrulik Warszawski”, „Czarny Kot”, „Hollywood”, „Morskie Oko”, „Stara Banda”, „Rex”, „Wielka Operetka”, „Wielka Rewia”.

Nagrywała płyty dla takich wytwórni jak: Columbia, Syrena i Esta. W czasie wojny nagrania te zaginęły i Mankiewiczówna nigdy ich nie odzyskała.

Tworzyła wraz z Aleksandrem Żabczyńskim niezwykle popularną w dwudziestoleciu międzywojennym parę sceniczną, wystąpiła w czołowych przedwojennych filmowych produkcjach muzycznych: 10% dla mnie (1933), Pani minister tańczy (1937), Co mój mąż robi w nocy (1934), Manewry miłosne (1935).

Z sukcesem koncertowała tuż przed wojną w Niemczech w Berlinie i Hamburgu.

Po wybuchu II wojny światowej, trafiła do Białegostoku, gdzie występowała jako śpiewaczka estradowa i aktorka tamtejszego Teatru Polskiego. Do Warszawy, wróciła w 1942. Podczas okupacji w latach 1941–1944 pracowała i występowała w warszawskich kawiarniach: U aktorek, U znachora, Mon Cafe, Albatros, Ziemiańska.

Po zakończeniu wojny występowała w pierwszym powojennym kabarecie „Kukułka”, a także dużo koncertowała i dawała wiele recitali. Współpracowała też ze stołecznymi teatrami i Operetką Warszawską, ale nigdy już nie odzyskała przedwojennej popularności. W latach 1951–1955 była aktorką Teatru Nowego. Często występowała na balach sylwestrowych w klubie sportowym Huragan w Wołominie, gdzie mieszkała jej siostra.

Życie prywatne |

Jej mężem od 1935 roku był Tadeusz Raabe, adwokat. Nie mieli dzieci. Po jego śmierci w 1975 roku, Mankiewiczówna zakończyła karierę sceniczną i pracowała jako urzędniczka. W roku 1978 w imieniu męża ofiarowała Muzeum na Wawelu m.in. kolekcję holenderskich fajansów z Delft^[1][2].

Spoczywa wraz z mężem na warszawskim Cmentarzu Ewangelicko-Reformowanym (W/3/24).

Najpopularniejsze przeboje |

• Jesienne róże


• 
  Odrobinę szczęścia w miłości (sł. Emanuel Szlechter)


• 
  Już nie mogę dłużej kryć (sł. Jerzy Jurandot, muz. Henryk Wars, z filmu Pani minister tańczy, 1937 wykonanie z Aleksandrem Żabczyńskim)


• 
  Reformy pani minister (sł. Jerzy Jurandot, muz. Henryk Wars, z filmu Pani minister tańczy, 1937)


• 
  Tak cudnie mi (sł. Jerzy Jurandot, muz. Henryk Wars, z filmu Pani minister tańczy, 1937, wykonanie z Aleksandrem Żabczyńskim)

Spektakle teatralne (wybór) |

• 1931 – Czar walca, Teatr Nowości
  


• 1931 – Orfeusz w piekle, Teatr Nowości


• 1932 – Listek figowy, „Morskie Oko”


• 1932 – Przebój Warszawy, „Morskie Oko”


• 1933 – Boccaccio, „Morskie Oko”


• 1933 – Bal w Savoy’u, „Wielka Operetka”


• 1933 – Pod białym koniem, „Wielka Operetka”


• 1933 – Tańce, hulanki swawole, „Wielka Rewia”


• 1934 – Dawne, dobre czasy, „Wielka Operetka”


• 1935 – Wesoła jesień
  


• 1935 – Gwiazdy areny, „Wielka Rewia”


• 1936 – Całus i nic więcej, „Wielka Rewia”


• 1937 – Podróż poślubna, „Wielka Rewia”

Filmografia |

• 1937 – Pani minister tańczy jako Zuzanna, minister Ochrony Moralności Publicznej oraz jej siostra piosenkarka Lola


• 1935 – Manewry miłosne jako baronowa Kolmar


• 1934 – Śluby ułańskie jako Krzysia, siostrzenica Pleszczyńskiego


• 1934 – Parada rezerwistów jako dyrygentka


• 1934 – Co mój mąż robi w nocy? jako Kazia Fafułówna


• 1933 – 10% dla mnie jako Zosia Grzybkówna

Przypisy |

Bibliografia |

• Ryszard Wolański: Tola Mankiewiczówna. „Jak za dawnych lat”. Poznań: Dom Wydawniczy „Rebis”, 2013. ISBN 978-83-7510-988-7.


• Ludwik Sempoliński: Wielcy artyści małych scen. Warszawa: Czytelnik, 1977.


• Tomasz Lerski: Syrena Record. Pierwsza polska wytwórnia fonograficzna = Poland’s first recording company: 1904-1939. New York, Warszawa: Karin, 2004. ISBN 83-917189-0-5.


• Zbigniew Adrjański: Kalejdoskop estradowy. Leksykon polskiej rozrywki 1944-1989 : artyści, twórcy, osobistości. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 2002. ISBN 83-11-09191-9.


• Dariusz Michalski: Powróćmy jak za dawnych lat... Historia polskiej piosenki rozrywkowej - lata 1900-1939. Warszawa: Wydawnictwo Iskry, 2007, s. 463-483. ISBN 978-83-244-0034-8.


• Borniński Maciej: Po prostu Tola. FILM 1986 r., nr 12, s. 18-19.


• Hendrykowska Małgorzata: Tola Mankiewiczówna. FILM 1996 r., nr 02, s. 105.

Linki zewnętrzne |

• 
  Tola Mankiewiczówna w bazie IMDb (ang.)
  


• 
  Tola Mankiewiczówna w bazie Filmweb
  


• 
  Tola Mankiewiczówna w bazie filmpolski.pl
  


• 
  Tola Mankiewiczówna w bazie e-teatr.pl
  


• Spotkania z Piosenką – T. Mańkiewiczówna


• Strona poświęcona aktorce