Strelicjowate
| ||
 Strelicja królewska | ||
Systematyka[1] | ||
Domena | eukarionty | |
Królestwo | rośliny | |
Klad | rośliny naczyniowe | |
Klad | Euphyllophyta | |
Klad | rośliny nasienne | |
Klasa | okrytonasienne | |
Klad | jednoliścienne | |
Rząd | imbirowce | |
Nazwa systematyczna | ||
Strelitziaceae (K. Schum.) Hutch. Fam. Fl. Pl. 2: 72. 1934 | ||
Mapa zasięgu | ||
 | ||
Strelicjowate (Strelitziaceae (K. Schum.) Hutch.) – rodzina bylin z rzędu imbirowców. Zalicza się tu 3 rodzaje z 7 gatunkami[1][2]. Rodzaj Phenakospermum występuje w równikowej części Ameryki Południowej, strelicja w południowo-wschodniej Afryce, a pielgrzan na Madagaskarze. Kwiaty zapylane są przez owady, ptaki[3] i lemury[2]. Pielgrzan i strelicje uprawiane są jako rośliny ozdobne w ciepłym klimacie, strelicja królewska także jako kwiat cięty[2].
Morfologia |
Pielgrzan madagaskarski
- Pokrój
Byliny i rośliny drewniejące, o podziemnym pędzie (kłączach lub podziemnych pniach) rozgałęziającym się dychotomicznie lub wyprostowanym i nierozgałęzionym pniu nadziemnym, zakończonym pękiem liści[2][3]. Jest to jedyna rodzina w rzędzie imbirowców z przedstawicielami o pniu zdrewniałym[3].- Liście
- Dwurzędowe, ułożone w jednej płaszczyźnie, z pochwą liściową, ogonkiem (czasem go brak) i blaszką liściową (brak jej u Strelitzia juncea[4]). Blaszka całobrzega, ale bywa postrzępiona na skutek działania wiatru[2].
- Kwiaty
- Grzbieciste i obupłciowe kwiaty wyrastają wsparte są łódkowatymi podsadkami (pochwami kwiatowymi). Trzy zewnętrzne listki okwiatu są wolne, podczas gdy trzy listki okwiatu wewnętrznego są w różnym stopniu zrośnięte[2]. U strelicji środkowy z tych listków jest krótki i łódkowaty, a boczne są zredukowane, przylegają do siebie tworząc strzałkowaty organ ukrywający pięć pręcików i słupek[3]. U Ravenala pręcików jest 6. Zalążnia jest dolna i trójkomorowa, zagłębione w niej są miodniki[2].
- Owoce
- Trójkomorowe torebki[2] rozszczepiające się lub rozpadające na trzy części[3]. Zawierają nasiona okryte futrzastą i jaskrawo zabarwioną osnówką – pomarańczową u strelicji, niebieską u pielgrzana i czerwoną u Phenakospermum[2].
Systematyka |
- Pozycja i podział rodziny według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)
Klad okrytonasienne, klad jednoliścienne (monocots), rząd imbirowce (Zingiberales), rodzina strelicjowate (Streliziaceae). Rodzina stanowi klad siostrzany rodziny Lowiaceae[1]:
| imbirowce |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
- Pozycja w systemie Reveala (1994-1999)
Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa jednoliścienne (Liliopsida Brongn.), podklasa imbirowe (Zingiberidae Cronquist), nadrząd Zingiberanae Takht. ex Reveal, rząd imbirowce (Zingiberales Griseb.), rodzina strelicjowate (Strelitziaceae (K. Schum.) Hutch.)[5].
- Wykaz rodzajów według Royal Botanic Gardens, Kew[6]
Phenakospermum Endl.
Ravenala Adans. – pielgrzan
Strelitzia Aiton – strelicja
Przypisy |
↑ abc Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website (ang.). 2001–. [dostęp 2018-02-27].
↑ abcdefghi Maarten J. M. Christenhusz, Michael F. Fay, Mark W. Chase: Plants of the World: An Illustrated Encyclopedia of Vascular Plants. Richmond, Chicago: Kew Publishing, The University of Chicago Press, 2017, s. 184-185. ISBN 978-1-84246-634-6.
↑ abcde Wielka encyklopedia przyrody. Rośliny kwiatowe 2. Warszawa: Muza S.A., 1998, s. 433. ISBN 83-7079-779-2.
↑ Strelitzia Banks. aMonocot. [dostęp 2018-02-27].
↑ Crescent Bloom: Strelitziaceae (ang.). The Compleat Botanica. [dostęp 2009-06-17].
↑ Royal Botanic Gardens, Kew: List of genera in family STRELITZIACEAE (ang.). Vascular Plant Families and Genera. [dostęp 2009-06-17].
