Kępa Polska
| ||
Państwo | Polska | |
Województwo | mazowieckie | |
Powiat | płocki | |
Gmina | Bodzanów | |
Liczba ludności (2011) | 158[1][2] | |
Strefa numeracyjna | 24 | |
Kod pocztowy | 09-470 | |
Tablice rejestracyjne | WPL | |
SIMC | 0560390 | |
Położenie na mapie gminy Bodzanów Kępa Polska | ||
Położenie na mapie powiatu płockiego Kępa Polska | ||
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Kępa Polska | ||
Położenie na mapie Polski Kępa Polska | ||
52°26′09″N 19°57′46″E/52,435833 19,962778 |
Kępa Polska – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie płockim, w gminie Bodzanów. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa płockiego.
W Kępie Polskiej znajduje się stacja pomiarowa Wisły Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej.
Spis treści
1 Etymologia nazwy
2 Historia wsi
2.1 Wieś-gniazdo rodziny Kępskich
2.2 Okres Lasockich i Żółtowskich
2.3 Okres rodziny Nakwaskich
2.4 Okres po pierwszej wojnie światowej
3 Zabytki
3.1 Założenie dworskie
3.2 Kościół św. Klemensa
4 Przypisy
5 Bibliografia
6 Linki zewnętrzne
Etymologia nazwy |
Kępą nazywano zwykle część wybrzeża rzeki, oderwanego od lądu przez wytworzenie się jej bocznego koryta lub też wyspę powstałą przez nagromadzenie się piasku i mułu. Wisła i wpadające do niej rzeki tworzą dużo kęp, noszących nazwy od przyległych wiosek i osad. A mówi się o niej 'polska', bo pod koniec XVIII w. istniała osada niemiecko-holenderska z cmentarzyskiem (Kępa Niemiecka) między Kępą Polską a Białobrzegami.
Historia wsi |
Wieś-gniazdo rodziny Kępskich |
Już od 1408 wieś była gniazdem rodziny Kępskich herbu Jastrzębiec z przydomkiem Bolesta.[3] W 1622 r. Paweł potomek rodu Kępskich, będąc bezdzietny, odstąpił dobra Adamowi Kossobudzkiemu, wojewodzie mazowieckiemu. Syn jego Jan w czasie zjazdu elekcyjnego w Warszawie w 1634, poranił Kazimierza Sapiehę, wojewodzica nowogródzkiego i skazany został przez sąd marszałkowski na ścięcie i konfiskatę dóbr.[4].
Okres Lasockich i Żółtowskich |
Król nadał Kępę Marcjanowi Chełmińskiemu, podkomorzemu krakowskiemu, którego syn Jan, łowczy krakowski, odstąpił ją dzierżawcy od 1639, Walentemu Lasockiemu, sędziemu ziemskiemu wyszogrodzkiemu. W 1658 roku Władysław Lasocki otrzymał prawo założenia w Kępie miasta, co jednak nie doszło do skutku. W 1694 roku Michał Lasocki, podkomorzy wyszogrodzki, odstąpił Kępę z częścią Białobrzegów Wojciechowi Żółtowskiemu, sędziemu grodzkiemu, a następnie w 1731 r. dobra przejął jego syn, też Wojciech.
Okres rodziny Nakwaskich |
Od 1763 właścicielem majątku Kępa Polska był Klemens Nakwaski h. Prus podkomorzy wyszogrodzki i poseł na Sejm Rzeczypospolitej. Ufundował kościół w Kępie Polskiej pod wezwaniem św. Klemensa (ok. 1783). Po nim dziedzicem Kępy Polskiej był syn jego, Jan Paweł – stolnik i cześnik wyszogrodzki. Następnym właścicielem był Mirosław Henryk Nakwaski, jego bratanek, uczestnik powstania listopadowego. Po powstaniu majątek uległ konfiskacji na rzecz państwa, a Henryk wyjechał na emigrację. W 1831 r. Anna Nakwaska z Kluszewskich, matka jego, natychmiast dobra z powrotem wykupiła od rządu. W 1852 r. po babce odziedziczyła Kępę jedna z córek, Henryka i Karoliny z Potockich - też Karolina, żona Cypriana Walewskiego. W 1859 r. odstąpiła ich część swojemu bratu Bolesławowi. W 1889 r. część dóbr Bolesław sprzedał Stanisławowi Lasockiemu, a pozostałą, większą część majątku w Kępie, sprzedał w 1893 roku Jerzemu Bogusławskiemu. Ten nie mając potomstwa, w 1914 r. dobra przepisał wdowie po Bolesławie, Jadwidze Nakwaskiej z Korwin-Szymanowskich.
Okres po pierwszej wojnie światowej |
Właścicielką dóbr Kępa Polska była do śmierci w 1937. Potem majątek liczący już tylko 101 ha przeszedł na rzecz Marii Korwin-Szymanowskiej (1888-1980), jej nie zamężnej bratanicy. Cezurę istnienia majątku jako samodzielnego bytu gospodarczego stanowi rok 1940, kiedy został on przydzielony właścicielowi niemieckiemu w strefie Warthegau (podczas okupacji niemieckiej) i wprowadzono tam reformę rolną. Po wojnie, ziemie zostały sprzedane gminie lub na działki[potrzebny przypis].
Zabytki |
Założenie dworskie |
Do dzisiejszego dnia zachowały się w centrum wsi pozostałości założenia parkowego z przełomu XVIII i XIX wieku, w tym blisko 60-metrowa aleja lipowa kończąca się letnim domem właścicieli. Dom drewniany dwukondygnacyjny, zbudowanym w latach 30. XX wieku na miejscu dawnego dworu. Z tego samego okresu co dom, zachowała się drewniana plebania przy kościele.
Kościół św. Klemensa |
Według legendy, około 1700 roku w jednym z domów położonych nad samą Wisłą miała się ukazać Matka Boska. Niedługo potem mieszkańcy wioski wyłowili z nurtu rzeki obraz Matki Boskiej, pochodzący z początku XVII wieku przedstawiący scenę Zwiastowania. Na pamiątkę tych wydarzeń wybudowano drewnianą kaplicę w 1728 roku i obraz tam przeniesiono. W 1735 r. wizerunek Matki Boskiej przystrojony został srebrną sukienką ufundowaną przez Walentego Żółtowskiego, opata klasztoru benedyktynów w Płocku. W 1785 roku. fundatorem nowej murowanej świątyni był podkomorzy wyszogrodzki Klemens Nakwaski. Ołtarz główny jest neobarokowy z fragmentami snycerskimi i rzeźbami i z ninejszym obrazem. Na zasuwie jest obraz Św. Klemensa z końca XVIII w. Wyposażenie kościoła w większości pochodzi z końca XVII w. Wewnątrz kościoła umieszczone zostały klasycystyczne nagrobki zmarłych z rodu fundatorów świątyni. Długi czas świątynia była pod zarządem właściciela, a nie proboszcza parafii. Dziedzic utrzymywał przy kościele specjalnego kapelana. Obok kościoła, na miejscu domu, w którym miały być objawienia w 1700 r., stoi drewniana kapliczka[5].
Przypisy |
↑ Strona polskawliczbach.pl
↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2017-09-08].
↑ Szlachta województwa płockiego
↑ http://www.historiabodzanow.pl/puzzlehist/kepa.html
↑ Materiały do dziejów ziemi Płockiej, część 2 , Płock 1982, ss.204-221
Bibliografia |
- Materiały do dziejów ziemi Płockiej, część 2 , Płock 1982, ss.204-221
- strona internetowa o Nakwaskich
- strona internetowa gminy Bodzanów zawierająca informacje o historii Wsi Kępa Polska
http://www.polskaniezwykla.pl/web/place/24945,kepa-polska-poznobarokowy-kosciol-pw--sw--klemensa.html opis kościoła]
http://jadwiga-nakwaska.manifo.com/ strona poświęcona Jadwidze z Korwin-Szymanowskich Nakwaskiej, zawiera zdjęcia tablic z wnętrza kościoła.
Linki zewnętrzne |
Kępa (172) K. polska w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. T. II: Derenek – Gżack. Warszawa 1881.
|