Egftnjytyk

; ;	; Koluszki;
	; Koluszki;
	; ;
	; ;
	; Herb;
; Państwo;	; Polska;
; Województwo;	; łódzkie;
; Powiat;	; łódzki wschodni;
; Gmina;	; Koluszki;
; Prawa miejskie;	1949 (de facto 1940);
; Burmistrz;	Waldemar Chałat;
; Powierzchnia;	9,9 km²;
Wysokość;	211 m n.p.m.;
Populacja (30.06.2016); • liczba ludności; • gęstość;	; ; 13 257; 1339,1 os./km²;
; Strefa numeracyjna;	(+48) 44;
; Kod pocztowy;	95-040;
; Tablice rejestracyjne;	ELW;
	; ; Położenie na mapie gminy Koluszki; ; ; ; Koluszki; ; ; ;
	; ; Położenie na mapie Polski; ; ; ; Koluszki; ; ; ;
	; ; Położenie na mapie województwa łódzkiego; ; ; ; Koluszki; ; ; ;
	; ; Położenie na mapie powiatu łódzkiego wschodniego; ; ; ; Koluszki; ; ; ;
	; 51°44′16″N 19°48′45″E/51,737778 19,812500;
; TERC (TERYT);	1006074;
; SIMC;	0967831;
	; Urząd miejskiul. 11 Listopada 65; 95-040 Koluszki;
; ;	; Multimedia w Wikimedia Commons;
; ;	; Informacje w Wikipodróżach;
; ;	; Hasło w Wikisłowniku;
	; Strona internetowa;

Ten artykuł dotyczy miasta w województwie łódzkim. Zobacz też: inne znaczenia nazwy Koluszki.

Koluszki – miasto w woj. łódzkim, w powiecie łódzkim wschodnim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Koluszki. Miasto położone na Równinie Koluszkowskiej, pomiędzy Wysoczyzną Rawską a wyniesieniami Garbu Łódzkiego – pozostałością plejstoceńskich lądolodów, na skraju źródłowego odcinka doliny rzeki Mrogi. Ośrodek przemysłowy (odlewnia). Lokalny ośrodek usługowy. Baza paliw płynnych, połączona rurociągiem z rafinerią w Płocku.

31 grudnia 2010 r. miasto miało 13 399 mieszkańców, zaś obszar wiejski gminy Koluszki – 9873 mieszkańców, dając ogółem liczbę ludności gminy miejsko-wiejskiej Koluszki 23 272 osoby^[3].

Spis treści

1 Położenie

2 Historia

3 Demografia

4 Osiedla w Koluszkach

5 Gospodarka

6 Transport
- 6.1 Transport drogowy
- 6.2 Kolej

7 Oświata

8 Inne instytucje w mieście

9 Sport

10 Wspólnoty wyznaniowe

11 Ciekawostki

12 Znane osoby związane z Koluszkami

13 Zobacz też

14 Przypisy

15 Linki zewnętrzne

Położenie |

Koluszki na tle Powiatu łódzkiego wschodniego

Koluszki z lotu ptaka

Dworzec w Koluszkach

Pomnik pamięci poległych i pomordowanych w II wojnie światowej

Dworzec kolejowy w Koluszkach – przejście podziemne

Miasto położone jest na skraju Mazowsza, łączy łagodne równiny Niżu Środkowo-Polskiego z falistymi wyniesieniami Garbu Łódzkiego – pozostałością dawnych lodowców. Dolina rzeki Mrogi rozcina tereny na północny zachód od miasta^[4].

Miasto (według Google Maps) położone jest w odległości:

115 km od Warszawy

33 km od Łodzi

45 km od Piotrkowa Trybunalskiego

229 km od Poznania

199 km od Katowic

1 stycznia 2011 r. powierzchnia miasta wynosiła 9,9 km²^[5].

W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do woj. piotrkowskiego.

Koluszki dzielą się na część wschodnią i zachodnią. Oś podziału stanowią linie kolejowe.
Głównym sposobem przedostawania się przez nie jest najdłuższe w Polsce przejście podziemne PKP, znajdujące się pod peronami. Oprócz przejścia podziemnego istnieją tylko dwa sposoby przedostania się na drugą część Koluszek: wiadukt kolejowy (ul. Przejazd) i przejazd kolejowy strzeżony (ul. Wyspiańskiego).

Historia |

1399 – pierwsza wzmianka o Koluszkach, kiedy to wieś Coluszcovice została zarejestrowana w księgach sądowych. Koluszki wchodziły w skład ówczesnego powiatu brzezińskiego należącego do województwa łęczyckiego.

XIV/XV wiek – poprzez Koluszki przechodził ważny szlak handlowy, zwany bałtycko-ruskim. Wiódł on od Łęczycy, przez Brzeziny, Koluszki, Inowłódz, Opoczno do Sandomierza

1775 – w Koluszkach mieszka 41 osób w 13 domach

1790 – Koluszki posiadają 19 domów, młyn, browar, karczmę i tartak

1797 – w pobliżu osady powstały cztery kolonie czynszowe, w których zamieszkiwało 20 rodzin kolonistów niemieckich. Osady te to Katarzynów, Felicjanów, Stefanów i Słotwiny

1831 – powstaje część obecnych Koluszek – Kowalszczyzna, w której istnieje folwark i kolonia Wypalenisko

koniec XIX wieku – wszystkie wyżej wymienione miejscowości weszły w skład osady Koluszki

2 września 1846 – po raz pierwszy z Koluszek do Piotrkowa Trybunalskiego wyrusza pociąg na linii Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej

19 listopada 1865 – połączenie kolejowe Koluszek z Łodzią Fabryczną (Droga Żelazna Fabryczno-Łódzka). W 1863 roku pojawił się projekt budowy linii Rokiciny – Łódź – Kalisz, który został odrzucony. Powodem odmowy stała się doktryna wojenna Rosji, która zakładała, że dzięki rzadkiej sieci kolejowej na terenie Królestwa Polskiego ewentualny atak na Rosję będzie mocno spowolniony. Dopiero w 1864 roku wykonano projekt połączenia Łodzi z koleją Warszawsko–Wiedeńską, który zawierał również wariant jej ewentualnego przedłużenia do Kalisza. Projekt przyjęto, lecz jedynie w wariancie do Łodzi, bez pozwolenia na przedłużenie trasy. Według koncesji stacja węzłowa miała się znajdować między Rogowem a Rokicinami, a na ostateczną pozycję wybrano Koluszki. Koncesja obejmowała eksploatację linii przez kolejne 75 lat. Prace budowlane trwały trzy miesiące i zostały przeprowadzone w roku 1865, jednak pociągi pasażerskie ruszyły dopiero rok później. Przy budowie linii pracowało 2400 osób.

od 1867 w Guberni Piotrkowskiej

1885 – budowa odnogi Drogi Żelaznej Iwangorodzko-Dąbrowskiej z Koluszek do Skarżyska Kamiennej przez Tomaszów Mazowiecki oraz wybudowanie linii kolejowej do Łodzi (Stacja Łódź Kaliska) i połączenie jej z Pabianicami, Zduńską Wolą, Kaliszem i Poznaniem

koniec XIX wieku – po obu stronach linii kolejowej zaczęło rozwijać się budownictwo mieszkalne, w początkowym okresie bezplanowe i chaotyczne. Wytyczane ulice nie miały twardej nawierzchni i kanalizacji. Jednak istniejące połączenie z ośrodkami miejskimi miało wpływ na dalszą rozbudowę Koluszek. Ulice: Brzezińska i 3 Maja stają się najważniejszymi ulicami osady. Wybudowano tu budynek stacyjny, wieżę ciśnień oraz budynki murowane z czerwonej cegły dla kolejarzy

1883 – w osadzie mieszkało 399 mieszkańców

początek XX wieku – rodziny kolejarskie stanowią ok. 50% mieszkańców. Pozostałą grupę stanowią rolnicy, kupcy, rzemieślnicy oraz dojeżdżający do pracy w Łodzi

1904 – powstanie parafii rzymskokatolickiej pod wezwaniem Niepokalanego Poczęcia NMP. Pierwszym proboszczem zostaje ksiądz Ignacy Dąbrowski. Powstaje targowisko (wtorek staje się dniem targowym dla Koluszek)

1911 – w czerwcu powstaje Ochotnicza Straż Pożarna^[6]

1914 – wybuch I wojny światowej zahamował rozwój osady

1917 – Koło Polskiej Macierzy tworzy Koedukacyjne Gimnazjum i Liceum Humanistyczne

1921 – Koluszki liczą niespełna 1400 mieszkańców, z czego 29% stanowią Żydzi^[7]

1930 – w osadzie Koluszki zamieszkiwało 3557 osób

1936 – na posiedzeniu Sejmiku Powiatowego w Brzezinach podjęto decyzję wystąpienia do władz wojewódzkich o powołanie miasta Koluszki

wiosna 1941 – utworzenie w Koluszkach przez Niemców getta dla ok. 2000 Żydów^[7]. Przebywali w nim Żydzi z Koluszek, okolicznych wsi oraz ok. 200 osób z Tomaszowa Mazowieckiego^[8]

październik 1942 – wywiezienie Żydów do obozu zagłady w Treblince, gdzie zostali wymordowani^[7]

18 stycznia 1945 – wyzwolenie Koluszek spod okupacji niemieckiej

28 kwietnia 1949 – nadanie gromadzie Koluszki-Kolonia praw miejskich, zmiana nazwy na Koluszki (najstarsza część Koluszek nie weszła w skład nowo powstałego miasta ani gminy)^[9]

1968 – rozpoczęcie eksploatacji rurociągów produktów naftowych Płock – Koluszki

1975 – wybudowanie wiaduktu nad torami kolejowymi

1975 – na podstawie zmienionego podziału administracyjnego, Koluszki włączono do nowo powstałego województwa piotrkowskiego

1976 – amerykańska firma Swindell-Dressler wybudowała odlewnię żeliwa, zakładowi nadano nazwę „Koluszki”

14 grudnia 1981 – w odpowiedzi na wprowadzenie w kraju stanu wojennego, wybucha w Odlewni Żeliwa „Koluszki” 12 godzinny strajk okupacyjny

1999 – Koluszki w województwie łódzkim i powiecie łódzkim wschodnim

Demografia |

Piramida wieku mieszkańców Koluszek w 2014 roku^[2].

Park miejski z widokiem na przejście podziemne i budynek poczty

Osiedla w Koluszkach |

Osiedle Głowackiego

Osiedle Czarneckiego

Osiedle Głowackiego

Osiedle 11 Listopada

Osiedle Łódzkie

Osiedle Łódzkie II

Osiedle Natolin

Osiedle Staromiejskie

Osiedle Warszawskie

Osiedle Zieleń Południe

Osiedle Sikorskiego

Osiedle Andersa

Wjazd do Koluszek (DW 716)

Gospodarka |

Baza paliw płynnych, połączona rurociągiem z rafinerią w Płocku.

Zakłady norweskiej firmy Kongsberg Automotive, produkcja podzespołów dla motoryzacji (od 2016)^[10].

Transport |

Transport drogowy |

Przez miasto przebiegają dwie drogi wojewódzkie

droga wojewódzka nr 715: Brzeziny – Koluszki – Budziszewice – Ujazd

droga wojewódzka nr 716: Koluszki – Rokiciny – Piotrków Trybunalski

Kolej |

Miasto posiada stację węzłową:

linia kolejowa nr 1: Warszawa – Katowice

linia kolejowa nr 17: Koluszki – Łódź Fabryczna

linia kolejowa nr 534: Koluszki – Mikołajów

linia kolejowa nr 535: Zieleń – Koluszki

Oświata |

Przedszkole nr 2 w Koluszkach

W mieście działają 3 przedszkola, 2 szkoły podstawowe, 2 gimnazja, 1 liceum ogólnokształcące oraz 2 zespoły szkół ponadgimnazjalnych, a także Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy:

I Liceum Ogólnokształcące ul. T. Kościuszki 16

Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych Nr 1 ul. Wigury 2
- Technikum Nr 1 (profile: elektryczny, mechaniczny i handlowy)
- Zespół Szkół Zawodowych i Technikum Zawodowe dla Dorosłych

Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych Nr 2 ul. Budowlanych 8
- II Liceum Ogólnokształcące (klasa policyjno-prawna oraz psychologiczno-socjalna)
- Technikum nr 2 (technik logistyk, mechatronik i elektronik)

Gimnazjum Nr 1 im. Jana Kochanowskiego

Gimnazjum Nr 2 im. Prymasa Tysiąclecia Stefana Kardynała Wyszyńskiego, ul. Mickiewicza 8

Szkoła Podstawowa Nr 1 im. Tadeusza Kościuszki ul. Zagajnikowa 12

Szkoła Podstawowa Nr 2 im. Marii Konopnickiej ul. Kościuszki 16

Przedszkole Nr 1 ul. Budowlanych 4a

Przedszkole Nr 2 ul. M. Reja 5

Przedszkole Nr 3 im. Cz. Janczarskiego ul. Staszica 36

Żłobek Miejski ul. Staszica 36

Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy (Szkoła Podstawowa Nr 3 i Gimnazjum Nr 3) ul. Budowlanych 8^[11]

Inne instytucje w mieście |

Miejski Ośrodek Kultury w Koluszkach

Zakład Usług Komunalnych

Ośrodek Sportu i Rekreacji

Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej

Miejska Biblioteka Publiczna im. Władysława Strzemińskiego

Biuro Powiatowe Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa

Komenda Powiatowa Policji powiatu łódzkiego wschodniego z/s w Koluszkach

Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej powiatu łódzkiego wschodniego z/s w Koluszkach z Jednostką Ratowniczo-Gaśniczą

Ochotnicza Straż Pożarna w Koluszkach

Sport |

W mieście działa klub sportowy KKS Koluszki (piłka nożna liga okręgowa) oraz Klub Żeglarski Horyzont.

Wspólnoty wyznaniowe |

Kościół rzymskokatolicki:

parafia Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny – ul. 11 Listopada 17

parafia św. Katarzyny Aleksandryjskiej – ul. Mickiewicza 40/44

Świadkowie Jehowy:

zbór Koluszki (Sala Królestwa ul. Kasprowicza 7)^[12]

Kościół Starokatolicki Mariawitów w RP:

miejscowość zamieszkuje niewielka diaspora należąca do parafii Matki Boskiej Szkaplerznej i św. Wojciecha w Lipce

Ciekawostki |

Poczta Polska widziana z peronu koluszkowskiego dworca

W Koluszkach znajduje się, jedyny w Polsce Wydział Niedoręczalnych Przesyłek Poczty Polskiej. Gromadzone są tu przesyłki, których z różnych powodów nie można doręczyć adresatowi, ani też zwrócić nadawcy. Przesyłki przechowywane są przez okres ok. 13 miesięcy, a następnie wystawiane na ogólnodostępny przetarg publiczny (aukcję)^[13]. W czasie takiej aukcji (organizowanej raz na kwartał) sprzedawanych jest kilka tysięcy różnych artykułów.

Znane osoby związane z Koluszkami |

Władysław Strzemiński oraz Katarzyna Kobro – artyści konstruktywistyczni, mieszkali w Koluszkach 1927–1931^[14]

Lidia Kopania (ur. 1978) – polska piosenkarka

Teofil Brzozowski (ur. 31 marca 1896, zm. wiosną 1940 w Katyniu) – kapitan łączności Wojska Polskiego, kawaler Krzyża Zasługi, ofiara zbrodni katyńskiej.

Stefan Biskupski – polski duchowny katolicki, profesor prawa kanonicznego na Uniwersytecie Warszawskim i w Akademii Teologii Katolickiej, wikariusz kapitulny diecezji warmińskiej.

Zobacz też |

Park w Koluszkach

Portal:Gmina Koluszki

Stare Koluszki

Bal na dworcu w Koluszkach

Przypisy |

↑ Podział administracyjny Rzeczypospolitej Polskiej: Praca zespołowa pod redakcją prof. Stanisława Srokowskiego. Warszawa: Biblioteka Samorządowca Nr 77, 1948, s. 95.

↑ ^a^b Koluszki polskawliczbach.pl, w oparciu o dane GUS.

↑ Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 31 XII 2010 r.). , 2011-06-10. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. ISSN 1734-6118.

↑ Charakterystyka gminy (pol.). Urząd Miasta Koluszki. [dostęp 2009-12-06].

↑ Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2011 r.. „Powierzchnia i Ludność w Przekroju Terytorialnym”, 2011-08-10. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. ISSN 1505-5507.

↑ OSP Koluszki – Historia.

↑ ^a^b^c Gmina żydowska w Koluszkach przed 1939 (pol.). Żydowski Instytut Historyczny. [dostęp 2010-05-25].

↑ Czesław Pilichowski: Obozy hitlerowskie na ziemiach polskich 1939–1945. Informator encyklopedyczny. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1979, s. 238. ISBN 83-01-00065-1.

↑ Dz.U. z 1949 r. nr 24, poz. 165.

↑ Wielkie otwarcie w zapomnianej wsi. Made in Pikutkowo. (pol.). e-autonaprawa.pl. [dostęp 2018-11-17].

↑ Szkoły, przedszkola i żłobki (pol.). Urząd Miasta Koluszki. [dostęp 2018-08-06].

↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2018-10-20] .

↑ Kup pan dzidę w Koluszkach!

↑ Karnicka Z., „Kalendarium życia i twórczości”, [w:] „Władysław Strzemiński 1893-1952. W setną rocznicę urodzin.”, Łódź 1994, s 68-75.

Linki zewnętrzne |

Strona internetowa miasta

Strona internetowa o przeszłości Koluszek

Internetowe Muzeum Koluszek

Portal mieszkańców miasta i gminy Koluszki

Koluszki w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. T. IV: Kęs – Kutno. Warszawa 1883.

[1] Podział administracyjny Rzeczypospolitej Polskiej: Praca zespołowa pod redakcją prof. Stanisława Srokowskiego. Warszawa: Biblioteka Samorządowca Nr 77, 1948, s. 95.

[populacja2016-2] Koluszki polskawliczbach.pl, w oparciu o dane GUS.

[Ludność2010-12-3] Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 31 XII 2010 r.). , 2011-06-10. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. ISSN 1734-6118.

[joum-4] Charakterystyka gminy (pol.). Urząd Miasta Koluszki. [dostęp 2009-12-06].

[5] Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2011 r.. „Powierzchnia i Ludność w Przekroju Terytorialnym”, 2011-08-10. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. ISSN 1505-5507.

[6] OSP Koluszki – Historia.

[autonazwa1-7] Gmina żydowska w Koluszkach przed 1939 (pol.). Żydowski Instytut Historyczny. [dostęp 2010-05-25].

[8] Czesław Pilichowski: Obozy hitlerowskie na ziemiach polskich 1939–1945. Informator encyklopedyczny. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1979, s. 238. ISBN 83-01-00065-1.

[9] Dz.U. z 1949 r. nr 24, poz. 165.

[10] Wielkie otwarcie w zapomnianej wsi. Made in Pikutkowo. (pol.). e-autonaprawa.pl. [dostęp 2018-11-17].

[11] Szkoły, przedszkola i żłobki (pol.). Urząd Miasta Koluszki. [dostęp 2018-08-06].

[12] Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2018-10-20] .

[13] Kup pan dzidę w Koluszkach!

[14] Karnicka Z., „Kalendarium życia i twórczości”, [w:] „Władysław Strzemiński 1893-1952. W setną rocznicę urodzin.”, Łódź 1994, s 68-75.

搜尋此網誌