Wiciokrzew
| ||
 Morfologia (wiciokrzew pospolity) | ||
Systematyka[1] | ||
Domena | eukarionty | |
Królestwo | rośliny | |
Klad | rośliny naczyniowe | |
Klad | rośliny nasienne | |
Klasa | okrytonasienne | |
Klad | astrowe | |
Rząd | szczeciowce | |
Rodzina | przewiertniowate | |
Rodzaj | wiciokrzew | |
Nazwa systematyczna | ||
Lonicera L. Sp. Pl. 173. 1 Mai 1753 | ||
Typ nomenklatoryczny | ||
Lonicera caprifolium L.[2] | ||
Kwiaty suchodrzewu pospolitego
Owoce suchodrzewu pospolitego
Kwiaty wiciokrzewu pomorskiego
Kwiaty wiciokrzewu przewiercienia
Wiciokrzew, suchodrzew (Lonicera L.) – rodzaj roślin wieloletnich należący do rodziny przewiertniowatych (Caprifoliaceae). Rośliny zielne i pnące nazywane są wiciokrzewami, natomiast krzewy i niewielkie drzewa – suchodrzewami. Rodzaj liczy około 180 gatunków szeroko rozprzestrzenionych na całej półkuli północnej[3][4], na południe sięgając do Meksyku, północnej Afryki, Jawy i Filipin[5]. W Polsce występują trzy gatunki rodzime: wiciokrzew pomorski (L. periclymenum), czarny (L. nigra) i pospolity (L. xylosteum). Zadomowionymi antropofitami są wiciokrzew przewiercień (L. caprifolium) i wiciokrzew tatarski (L. tatarica)[6]. Rośliny te rosną zwykle w lasach i zaroślach. Około stu gatunków uprawianych jest jako rośliny ozdobne, ze względu najczęściej na silnie pachnące, efektowne kwiaty i pnący pokrój, ewentualnie przydatność krzewów do nasadzeń w formie żywopłotów[5]. Jako roślina owocowa uprawiana jest odmiana wiciokrzewu sinego L. caerulea var. kamtschatica znana pod nazwą jagody kamczackiej[7]. Kwiaty u tych roślin przeważnie są wonne, silnie zwłaszcza wieczorami i nocą, wytwarzają nektar i zapylane są przez owady i kolibry[5].
Morfologia |
- Pokrój
Pnącza osiągające ponad 10 m wysokości, krzewy o pędach łukowatych lub prosto wzniesionych, rzadko niewielkie drzewa do 5 m wysokości[5]. Pędy puste wewnątrz lub pełne, z białawym lub brązowym rdzeniem[4].- Liście
- Rodzaj obejmuje zarówno rośliny wieczniezielone, jak i o ulistnieniu sezonowym[3][5]. Ulistnienie nakrzyżległe, rzadko okółkowe[4]. Blaszki liściowe zwykle osadzone na krótkich ogonkach, bez przylistków, czasem z przylistkami znajdującymi się między parą liści lub z linią łączącą nasady ogonków. U niektórych gatunków górne liście podkwiatostanowe siedzące lub połączone nasadami[4]. Blaszka zwykle całobrzega, długo zaostrzona na szczycie[5].
- Kwiaty
- Zebrane w naprzeciwległe kwiatostany wierzchotkowe w kątach liści lub na szczytach pędów, często zredukowane do pary kwiatów, czasem pojedynczych lub trzech kwiatów. Czasem oś kwiatostanów silnie skrócona, tak że kwiaty są główkowato skupione[4]. Działki kielicha w liczbie 5, czasem 4[4], zwykle drobne[5]. Płatków korony jest 5 i są one zrośnięte w krótszą lub dłuższą rurkę, zakończoną dwiema wargami lub promieniście rozpostartymi łatkami. U L. hildebrandiana korona osiąga do 15 cm długości. Płatki mają barwę białą, purpurową, czerwoną lub żółtą. Pręcików jest 5. Zalążnia jest dolna, z 2, 3 lub 5 komorami zawierającymi liczne zalążki. Szyjka słupka pojedyncza, zakończona główkowatym znamieniem[5].
- Owoce
jagody, czasem zrośnięte parami, barwy czerwonej, zielonej, niebieskoczarnej lub czarnej, zawierające pojedyncze lub liczne nasiona[4].
Systematyka |
Synonimy taksonomiczne[2]
Caprifolium Mill., Euchylia Dulac
Homonimy taksonomiczne[2]
Lonicera J. Gaertner = Loranthus L., Lonicera Boehmer in C. G. Ludwig = Psittacanthus C. F. P. Martius
- Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system system APG IV z 2016)
Rodzaj z podrodziny Caprifolioideae Eaton z rodziny przewiertniowatych Caprifoliaceae[1].
- Wykaz gatunków (taksony o nazwach zaakceptowanych według The Plant List)[8]
Lonicera acuminata Wall. – wiciokrzew Henry'ego, suchodrzew Henry'ego
Lonicera albiflora Torr. & A. Gray
Lonicera alpigena L. – wiciokrzew alpejski, suchodrzew alpejski
Lonicera angustifolia Wall. ex DC.
Lonicera arborea Boiss.
Lonicera arizonica Rehder
Lonicera asperifolia Hook. f. & Thomson
Lonicera bella Zabel
Lonicera biflora Desf.
Lonicera bournei Hemsl.
Lonicera caerulea L. – wiciokrzew siny
Lonicera calcarata Hemsl.
Lonicera canadensis Bartram ex Marshall
Lonicera caprifolium L. – wiciokrzew przewiercień
Lonicera caucasica Pall.
Lonicera cauriana Fernald
Lonicera chrysantha Turcz. ex Ledeb.
Lonicera ciliosa DC.
Lonicera confusa DC.
Lonicera conjugialis Kellogg
Lonicera crassifolia Batalin
Lonicera cyanocarpa Franch.
Lonicera dioica L.
Lonicera etrusca Santi
Lonicera fargesii Franch.
Lonicera ferdinandii Franch. – wiciokrzew Ferdynanda, suchodrzew Ferdynanda
Lonicera ferruginea Rehder
Lonicera flava Sims
Lonicera flavida Cockerell ex Rehder
Lonicera fragrantissima Lindl. & J. Paxton – wiciokrzew pachnący
Lonicera glutinosa Vis.
Lonicera graebneri Rehder
Lonicera guatemalensis Véliz & E. Carrillo
Lonicera gynochlamydea Hemsl.
Lonicera hellenica Orph.
Lonicera hildebrandiana Collett & Hemsl.
Lonicera hirsuta Eaton
Lonicera hispida Pall. ex Schult.
Lonicera hispidula Douglas ex Torr. & A. Gray
Lonicera humilis Kar. & Kir.
Lonicera hypoglauca Miq.
Lonicera hypoleuca Decne.
Lonicera implexa Aiton
Lonicera interrupta Benth.
Lonicera involucrata (Richardson) Banks ex Spreng. – wiciokrzew skrytoowocowy, suchodrzew skrytoowocowy
Lonicera japonica Thunb. – wiciokrzew japoński
Lonicera kansuensis (Batalin ex Rehder) Pojark.
Lonicera kawakamii (Hayata) Masam.
Lonicera lanceolata Wall.
Lonicera ligustrina Wall. – wiciokrzew chiński, suchodrzew chiński
Lonicera litangensis Batalin
Lonicera longiflora (Lindl.) DC.
Lonicera maackii (Rupr.) Maxim. – wiciokrzew Maacka, suchodrzew Maacka
Lonicera macrantha (D.Don) Spreng.
Lonicera maximowiczii (Rupr.) Regel
Lonicera mexicana (Kunth) Rehder
Lonicera microphylla Willd. ex Schult.
Lonicera modesta Rehder
Lonicera mucronata Rehder
Lonicera nervosa Maxim.
Lonicera nigra L. – wiciokrzew czarny, suchodrzew czarny
Lonicera nummulariifolia Jaub. & Spach
Lonicera oblata K.S. Hao ex P.S. Hsu & H.J. Wang
Lonicera oblongifolia Hook.
Lonicera oreodoxa Harry Sm. ex Rehder
Lonicera periclymenum L. – wiciokrzew pomorski
Lonicera pilosa (Kunth) Spreng.
Lonicera praeflorens Batalin
Lonicera prolifera (Kirchner) Booth ex Rehder
Lonicera pyrenaica L.
Lonicera quinquelocularis Hard.
Lonicera reticulata Champ.
Lonicera retusa Franch.
Lonicera rupicola Hook. f. & Thomson
Lonicera ruprechtiana Regel – wiciokrzew Ruprechta, suchodrzew Ruprechta
Lonicera semenovii Regel
Lonicera sempervirens L. – wiciokrzew wieczniezielony
Lonicera setifera Franch.
Lonicera similis Hemsl.
Lonicera spinosa (Decne.) Jacq. ex Walp. – wiciokrzew ciernisty, suchodrzew cienisty
Lonicera splendida Boiss.
Lonicera stabiana Guss. ex Pasq.
Lonicera standishii Jacques
Lonicera stenantha Pojark.
Lonicera stephanocarpa Franch.
Lonicera subaequalis Rehder
Lonicera subhispida Nakai
Lonicera sublabiata P.S. Hsu & H.J. Wang
Lonicera subspicata Hook. & Arn.
Lonicera sullivantii A. Gray
Lonicera tangutica Maxim.
Lonicera tatarica L.
Lonicera tatarinowii Maxim.
Lonicera tomentella Hook. f. & Thomson
Lonicera tragophylla Hemsl.
Lonicera trichosantha Bureau & Franch.
Lonicera tubuliflora Rehder
Lonicera utahensis S. Watson
Lonicera villosa (Michx.) Roem. & Schult.
Lonicera webbiana Wall. ex DC.
Lonicera xylosteum L. – wiciokrzew pospolity, suchodrzew pospolity
Lonicera yunnanensis Franch.
Przypisy |
↑ ab Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website (ang.). 2001–. [dostęp 2010-04-27].
↑ abc Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-02-05].
↑ ab Geoff Burnie i inni: Botanica. Rośliny ogrodowe. Könemann, 2005. ISBN 3-8331-1916-0.
↑ abcdefg Lonicera Linnaeus. W: Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2018-09-03].
↑ abcdefgh Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Volume I. London: Macmillan, 2002, s. 446. ISBN 0-333-73003-8.
↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland : a checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
↑ Maarten J. M. Christenhusz, Michael F. Fay, Mark W. Chase: Plants of the World: An Illustrated Encyclopedia of Vascular Plants. Richmond, Chicago: Kew Publishing, The University of Chicago Press, 2017, s. 421-425. ISBN 978-1842466346.
↑ Lonicera. W: The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2018-09-03].
