Gromnik (województwo małopolskie)





















































Gromnik






Herb
Herb Gromnika


Zabytkowy kościół św. Marcina
Zabytkowy kościół św. Marcina

Państwo

 Polska

Województwo

małopolskie

Powiat

tarnowski

Gmina

Gromnik

Liczba ludności (2011)
3285[1]

Strefa numeracyjna
(+48) 14

Kod pocztowy
33-180[2]

Tablice rejestracyjne
KTA

SIMC
0820571


Położenie na mapie gminy Gromnik


Mapa lokalizacyjna gminy Gromnik

Gromnik

Gromnik






Położenie na mapie Polski


Mapa lokalizacyjna Polski

Gromnik

Gromnik






Położenie na mapie województwa małopolskiego


Mapa lokalizacyjna województwa małopolskiego

Gromnik

Gromnik






Położenie na mapie powiatu tarnowskiego


Mapa lokalizacyjna powiatu tarnowskiego

Gromnik

Gromnik





Ziemia49°50′16″N 20°57′46″E/49,837778 20,962778

Strona internetowa miejscowości

Gromnik – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie tarnowskim, w gminie Gromnik, nad Białą.


W latach 1975−1998 miejscowość położona była w województwie tarnowskim.


Miejscowość jest siedzibą gminy Gromnik a także rzymskokatolickiej parafii pw. Najświętszej Maryi Panny Królowej z zabytkowym drewnianym kościołem św. Marcina.


We wsi krzyżują się dwie drogi wojewódzkie: droga wojewódzka nr 977 i droga wojewódzka nr 980.




Spis treści






  • 1 Części wsi


  • 2 Historia


  • 3 Zabytki


  • 4 Ludzie urodzeni we wsi


  • 5 Galeria


  • 6 Przypisy


  • 7 Bibliografia


  • 8 Linki zewnętrzne


  • 9 Zobacz też





Części wsi |



















































Integralne części wsi Gromnik[3][4][5]
SIMC Nazwa Rodzaj
0820588 Berdechów część wsi
0820594 Góry część wsi
0820602 Moczarka część wsi
0820619 Pozna część wsi
0820625 Szydłówki część wsi
1051034 Zadole część wsi
0820631 Zalesie część wsi
0820648 Zawodzie część wsi


Historia |


W Słowniku Geograficznym Królestwa Polskiego... z II pol. XIX wieku napisano:






Quote-alpha.png
…Gromnik z Siedłowicami (Szydłówki), wieś nad Białą, w powiecie tarnowskim, ma parafią rzym. katol. (dekanatu Tuchowskiego), liczy 1882 katolików, 42 izraelitów. Kościół drewniany, erekcyi niewiadomej, roku 1750 konsekrowany pw. św. Marcina, posiada akta od roku 1785), stacyą kolei tarnowsko - leluchowskiej (między Tuchowem a stacyą Bogoniowice - Ciężkowice, o 32 kilometry od Tarnowa), urząd pocztowy i telegraficzny i szkołę ludową jednoklasową. Mieszkańców ma 1136, między nimi 80 Żydów. Większa posiadłość (Edward Dzwonkowski) wynosi 542 mórg (...) roli, 33 mórg. łąk i ogrodów, 28 pastwisk i 387 mórg lasu; mniejsza posiadłość 747 mórg roli, 62 mórg łąk i ogrodów, 163 mórg pastw. i 208 mórg lasu. G. należał w XV w. (Lib. benef. Długosza, III, 200) do klasztoru tęczyńskiego…[6]





Quote-alpha.png
…Późna (dzisiaj przysiółek – Pozna) osada należąca do Gromnika, powiat tarnowski, w okolicy podgórskiej i lesistej, nad Białą, liczy 55 domów i 281 mieszkańców rzymsko - katolickich. Istniała już w 1581 r. Jako osobna wieś i była własnością Fel. Wielopolskiego, tak samo jak Gromnik, miała zaś 4 łany kmiece, 6 zagrodników bez roli, 1 komornika z bydłem i 1 komornika bez bydła…[7]

W pierwszych wzmiankach o Gromniku pochodzących z 1288 r. dowiadujemy się, że otrzymał on prawo osady od opactwa w Tyńcu według prawa niemieckiego, za zgodą Władysława Łokietka. W dokumencie spisanym w Tuchowie w 1334 r. wymienione jest sołectwo Gromnik. Pierwszy raz jako parafia, Gromnik wymieniony jest w Wykazie zbiórki "Denara Św. Piotra" w dokumencie z roku 1848. Pewne informacje o parafii i kościele w Gromniku podaje ksiądz Jan Długosz w relacjach Liberbeneficjorum z 1480 r. Gromnik należy wtedy do diecezji krakowskiej, znajduje się w nim kościół parafialny zbudowany z drewna a poświęcony Św. Marcinowi. Stanowi własność Benedyktynów z Tyńca. Do parafii gromnickiej należą wówczas Chojnik i Golanka.


W 1490 roku Parafia Gromnik należy do dekanatu bobowskiego. Właścicielem Gromnika jest wówczas Jan Wojnarowski.
W wieku XVI Gromnik był w rękach rodziny Wielopolskich. W 1780 roku właścicielem Gromnika był Joachim Sobolewski, a parafia gromnicka należy w tym okresie do dekanatu pilzneńskiego. Córka J. Sobolewskiego wyszła za mąż za Ignacego Dzwonkowskiego, sędziego ziemskiego w Pilźnie. Rodzina Dzwonkowskich była właścicielem dworu i ziem gromnickich przez cały wiek XIX i początek XX. Feliks Dzwonkowski był kolatorem miejscowego kościoła. Założona w 1805 r. i prowadzona przez niego w Gromniku stadnina koni była uznawana w tamtym czasie za jedną z największych w Monarchii Austrowęgierskiej. Następnie właścicielem Gromnika był Edward Dzwonkowski, który zmarł 3.IX.1887 r. i pochowany został na cmentarzu przy kościele gromnickim. Około 1870 Dzwonkowski rozbudował skromną siedzibę dworską. Po jego śmierci dwór pozostawał w rękach wdowy Anny Dzwonkowskiej, a po jej śmierci córki sprzedały dwór i wieś. Następnie przechodził przez ręce różnych właścicieli. Byli nimi: Piotr Bielecki, Jan Chwalibóg. W lutym 1927 roku właścicielem dworu został emerytowany major Włodzimierz Olszewski. W 1937 roku właścicielami Gromnika zostają Jerzy i Maria Magdalena Szczanieccy. Na cmentarzu przy drewnianym kościele został pochowany ojciec Marii, prof. Michał Rostworowski, który zmarł w Gromniku dnia 24 marca 1940 r. jako urzędujący sędzia Stałego Trybunału Sprawiedliwości Międzynarodowej w Hadze.


W 1945 roku odbyła się parcelacja majątku dworskiego w Gromniku. Budynek dworski został przeznaczony na szkołę powszechną. Szkoła otrzymała przydział gruntu uprawnego, sad oraz park. W 1954 r. rozbudowano dworek. Nowej szkoły doczekano się dopiero w 1979 r. Gromnik jest w całości stelefonizowany, zgazyfikowany, ma dostęp do czystej wody ze studni głębinowych, przesyłanej wodociągiem wiejskim, wybudowano nowoczesną oczyszczalnię ścieków i część kanalizacji sanitarnej. Gromnik jest dużą placówką oświatową. Powstał tutaj Zespół Szkół Ogólnokształcących i Zawodowych z atrakcyjną klasą o profilu policyjnym. Budowana jest nowoczesna, pełnowymiarowa hala sportowa.


Gromnik jest ważnym węzłem komunikacyjnym, przecinają się tutaj dwie drogi wojewódzkie, funkcjonuje stacja PKP. Rozwija się nowoczesne budownictwo mieszkaniowe oraz przedsiębiorczość. Funkcjonuje tutaj kilka ważnych instytucji: Rozdzielnia Gazu Gromnik, Nadleśnictwo Gromnik, Bank Spółdzielczy Rzemiosła O/ Gromnik, Agencja PKO BP, Ośrodek zdrowia, apteki[8].


W Gromniku urodził się Gustaw Edward Przychocki (ur. 14 lutego 1884, zm. 4 lutego 1947 w Krakowie) – polski filolog klasyczny, profesor i rektor Uniwersytetu Warszawskiego, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, członek Polskiej Akademii Umiejętności.



Zabytki |




  • Drewniany kościół św. Marcina z 1727

  • Zespół dworski z XIX w.

  • Cmentarz wojenny nr 145

  • Cmentarz wojenny nr 146



Ludzie urodzeni we wsi |


  • Leon Kieroński – polski nauczyciel[9]


Galeria |




Przypisy |




  1. Strona gminy, miejscowości


  2. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych poprzez wyszukiwarkę. Poczta Polska S.A., styczeń 2013. [dostęp 2015-03-26].


  3. Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)


  4. GUS. Rejestr TERYT


  5. KSNG: Wykaz urzędowych nazw miejscowości i ich części (pol.). opublikowany [w:] Dz.U. z 2013 r. poz. 200 ze zmianami w Dz.U. z 2015 r. poz. 1636. [dostęp 2018-01-06].


  6. Gromnik w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. T. II: Derenek – Gżack. Warszawa 1881.


  7. Późna w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. T. VII: Netrebka – Perepiat. Warszawa 1886.


  8. Strona gminy


  9. Henryk Kopia: Spis nauczycieli szkół średnich w Galicyi oraz polskiego gimnazyum w Cieszynie. Lwów: Towarzystwo Nauczycieli Szkół Wyższych, 1909, s. 29.





Bibliografia |


  • Piotr Libicki, Dwory i pałace wiejskie w Małopolsce i na Podkarpaciu, Poznań 2012, ss. 112, 113 ​ISBN 978-83-7510-597-1


Linki zewnętrzne |




  • Gromnik w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. T. II: Derenek – Gżack. Warszawa 1881.


  • Gromnik w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. T. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo. Warszawa 1900.



Zobacz też |


  • Gromnik




這個網誌中的熱門文章

12.7 cm/40 Type 89 naval gun

Shark

Wiciokrzew