Egftnjytyk

Karl Ludwig Kahlbaum

Karl Ludwig Kahlbaum (ur. 28 grudnia 1828 w Driesen, zm. 15 kwietnia 1899 w Görlitz) – niemiecki lekarz psychiatra, praktykujący w Allenbergu koło Wehlau i w Görlitz. Reprezentował kierunek kliniczno-nozologiczny w psychiatrii. Wprowadził do psychiatrii pojęcia katatonii, hebefrenii, cyklotymii, werbigeracji.

Życiorys |

Urodził się w Driesen (obecnie Drezdenko) jako najstarszy z trzech synów Johanna Friedricha Kahlbauma. Dzieciństwo spędził w Dirschau, uczęszczał do szkół w Marienwerderze i Elbingu. Następnie studiował medycynę na Uniwersytecie Albrechta w Królewcu, Uniwersytecie Juliusza i Maksymiliana w Würzburgu, Uniwersytecie Lipskim i Uniwersytecie Fryderyka Wilhelma w Berlinie. Tytuł doktora medycyny otrzymał w Berlinie w 1854 po przedstawieniu rozprawy De avium tractus alimentarii anatomia et histologia nonnulla. Po odbyciu w Berlinie rocznej służby wojskowej został sekundariuszem w Provinzial Heil- und Pflegeanstalt Allenberg w Prusach Wschodnich.

W Allenbergu praktykował przez dziesięć lat, od 1856 do 1866. W 1862 zdał egzaminy (Physikatsprüfung), odpowiadające dzisiejszej habilitacji, i otrzymał venia legendi na królewieckim uniwersytecie. Od 1863 do 1866 prowadził na tej uczelni wykłady z psychiatrii.

W 1867 został właścicielem prywatnego zakładu psychiatrycznego w Görlitz, założonego w 1855 wcześniej przez Reimera i przeznaczonego do leczenia pacjentów z padaczką. Kahlbaum zmienił profil szpitala i był jego dyrektorem przez kolejne dwie dekady. Po jego śmierci prowadził je jeden z synów, Siegfried (1870–1943).

W 1895 mianowany radcą sanitarnym (Sanitätsrat)^[1].

Jego uczniami i współpracownikami byli m.in. Scholinus, Dieckhoff, Hirsch, Buschan, Cassirer, Neisser, Hecker, Bresler, Hallervorden, Rieger i Ziehen^[2][3][4].

Ożenił się 10 października 1867 z Elizabeth Hecker, kuzynką Ewalda Heckera. Z tego związku urodziła się córka (zmarła w dzieciństwie) i trzech synów. Elizabeth Kahlbaum zmarła w 1884 roku; w 1888 Karl Ludwig ożenił się po raz drugi, z Marthą Plath, przełożoną w jego klinice. Mieli dwóch synów.

Przez całe życie cierpiał na migreny. Pod koniec życia chorował na cukrzycę. Zmarł w śpiączce cukrzycowej 15 kwietnia 1899^[5]. Wspomnienie pośmiertne poświęcili mu Ziehen^[6] i Hecker^[7]. Pochowany został na cmentarzu w Görlitz w kwaterze C-431, obok syna Eckhardta (1890–1893). Grób został zlikwidowany około 1959. Zachował się natomiast grób rodziny Kahlbaumów (kwatera S-053), w którym spoczywają rodzice psychiatry i jego syn Siegfried^[8].

Na jego cześć nazwano ulicę (Dr.-Kahlbaum-Allee) i szpital psychiatryczny (Dr.-Karl-Ludwig-Kahlbaum-Zentrum für Gerontopsychiatrie) w Görlitz.

Dorobek naukowy |

Wprowadził terminy hebefrenii i cyklotymii. W 1874 roku opisał katatonię. Wyróżniał dośrodkowe, ośrodkowe i odśrodkowe funkcje psychiczne, co później rozwinął Wernicke w swojej teorii obwodów odruchów psychicznych^[9].

Przed Bonhoefferem sformułował założenia koncepcji reakcji egzogennych, zauważając, że podobny obraz kliniczny mogą mieć zaburzenia o różnej etiologii^[10][9].

Dawniej stosowany termin „zespół Kahlbauma” jest obecnie zarzucony^[11].

Klasyfikacja chorób psychicznych Kahlbauma została przedstawiona w jego pracy z 1863 roku, Die Gruppierung der psychischen Krankheiten und die Einteilung der Seelenstörungen. Praca ta uważana jest za fundament badań klinicznych w psychopatologii i nozologii psychiatrycznej^[12].

Klasyfikacja Kahlbauma przedstawiała się następująco:

• 
  Vecordia
  
  
  
  • Vecordia dysthymia
    
    
    
    • Dysthymia meläna
    
    
    • Dysthymia simplex (hilaris)
    
    
    • Dysthymia elata
    
    
    
    
  
  
  • Vecordia paranoia
  
  
  • Vecordia diasrephia
  
  
  • Vecordia insania
  
  
  
  


• Vesania
  
  
  
  • Vesania typica
    
    
    
    • stadium melancholiae
    
    
    • stadium maniae
    
    
    • stadium perturbationis
    
    
    • stadium dementiae
    
    
    
    
  
  
  • Vesania progressiva
  
  
  
  

Podział zaburzeń nastroju:

• Vecordia dysthymia (Cyclothymia)
  
  
  
  • Dysthymia
  
  
  • Hyperthymia
  
  
  
  


• Vesani atypica circularis
  
  
  
  • Melancholia
  
  
  • Mania
  
  
  
  

Idee Kahlbauma znalazły uznanie dopiero po jego śmierci. Gdy we wrześniu 1869 roku, na spotkaniu przyrodników w Innsbrucku, Kahlbaum przedstawił swój pomysł klasyfikacji zaburzeń psychicznych, spotkał się on z niechętnym przyjęciem^[12].

Lista prac |

Strona tytułowa pierwszego wydania Die Katatonie oder das Spannungsirresein

• 
  De avium tractus alimentarii anatomia et histologia nonnulla. Gedani: A.W. Kaufman, 1854


• 
  Entwurf einer wissenschaftslehre nach der Methode der Naturforschung. Danzig: Kafemann, 1860


• 
  Die Gruppierung der psychischen Krankheiten und die Einteilung der Seelenstörungen. Entwurf einer kritisch-historischen Darstellung der bisherigen Eintheilungen und Versuch zur Anbahnung einer empirisch-wissenschaftlichen Grundlage der Psychiatrie als klinischer Disziplin. Danzig: Verlag von A. W. Kafemann, 1863


• 
  Die Sinnesdelirien. Ein Beitrag zur klinischen Erweiterung der psychiatrischen Symptomatologie und zur physiologischen Psychologie. Allgemeine Zeitschrift für Psychiatrie 23, ss. 1–86, 1866


• 
  Die Hallucination. Allgemeine Zeitschrift für Psychiatrie 23, ss. 1–50, 1866


• 
  Klinische Abhandlungen über psychische Krankheiten. I. Heft: Die Katatonie oder das Spannungsirresein, eine klinische Form psychischer Krankheit. Berlin: Hirschwald, 1874
  
  • (Reprint) Die Katatonie oder Spannungsirresein : eine klinische Form psychischer Krankheit. Nijmegen: Arts & Boeve,2000 ​ISBN 90-75341-24-5​
  
  


• 
  Heil- und Pflege-Anstalt für Nerven- und Gemüthskranke zu Görlitz, 1874


• 
  Die klinisch-diagnostischen Gesichtspunkte der Psychopathologie. [Volkmanns] Sammlung klinisher Vorträge No 126. Leipzig: Breitkopf und Härtel, 1877


• 
  Ueber die nosogenetisch secundären oder sympathischen Seelenstörungen. Amtl. Ber. deutsch. Naturf. u. Aerzte 1, ss. 322–324, 1877


• 
  Über zyklisches Irresein. Der Irrenfreund 10, 1882


• 
  Programm zur Betheiligung der Heilanstalt für Nervenkranke zu Görlitz an der diesjärigen Hygiene-Ausstellung, nebst einigen Bemerkungen über die Entwicklung des NervenHeilanstaltswesens in Deutschland und über Veranlassung und Zweck meiner Betheiligung an der Ausstellung. Görlitz, 1883


• 
  Über jugendliche Nerven- und Gemütskranke und ihre pädagogische Behandlung in der Anstalt. Allgemeine Zeitschrift für Psychiatrie 44, 1884


• 
  Ueber eine klinische Form des moralischen Irreseins. Wiener medizinische Blatter 7 (43, 44), 1884


• 
  Ueber eine klinische Form des moralischen Irreseins. Tageblatt der Naturforscherversammlung zu Magdeburg 57, 252–256, 1884


• 
  Ueber eine klinische Form des moralischen Irreseins. Allgemeine Zeitschrift für Psychiatrie und psychischgerichtliche Medicin 41, s. 711, 1885


• 
  Ueber Heboïdophrenie. Allgemeine Zeitschrift für Psychiatrie 46, ss. 461–474, 1889


• 
  Ein internationaler Vorschlag zur rationellen Behandlung der Dipsomanie. Wiener medizinische Wochenschrift 41, ss. 1195–1197; 1233–1235, 1891 Fortsetzung und Schluss
  


• 
  Ueber einen Fall von Pseudoparanoia (Autoreferat). Allgemeine Zeitschrift für Psychiatrie 49, ss. 486–97, 1893

Tłumaczenia

• Viallard A. De l’héboïdophrénie, 1890. Revue Internationale d'Histoire de la Psychiatrie 2, ss. 44–65, 1984


• Viallard A. La catatonie ou folie tonique, 1874. Evolution Psychiatrique 52 (2), ss. 367–439, 1987


• 
  C Baethge, P Salvatore, RJ Baldessarini. "On cyclic insanity" by Karl Ludwig Kahlbaum, MD: a translation and commentary. „Harvard Review of Psychiatry”. 11 (2), s. 78-90, 2003. DOI: 10.1080/10673220303958. PMID: 12868508. 
  


• 
  On Heboïdophrenia^[13] (2002)

Wikimedia Commons ma galerię ilustracji związaną z tematem: Karl Ludwig Kahlbaum

Przypisy |