Ciśnienie
Ciśnienie – wielkość skalarna określona jako wartość siły działającej prostopadle do powierzchni podzielona przez powierzchnię na jaką ona działa, co przedstawia zależność:
- p=FnS,{displaystyle p={frac {F_{n}}{S}},}
gdzie:
p{displaystyle p}– ciśnienie [Pa],
Fn{displaystyle Fn}– składowa siły prostopadła do powierzchni [N],
S{displaystyle S}– powierzchnia [m²].
W przypadku gazów w stanie ustalonym w spoczynku, ciśnienie jakie gaz wywiera na ścianki naczynia jest funkcją objętości, masy i temperatury i dlatego w termodynamice traktowane jest jako parametr stanu.
Uogólnieniem pojęcia ciśnienia jest naprężenie.
Do pomiaru służy manometr i barometr.
Przeliczanie jednostek |
| | paskal | bar | N/mm² | kG/m² | kG/cm² atmosfera techniczna [at] | atmosfera fizyczna [atm] | tor [Tr] mmHg | psi [psi] psi |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 Pa [N/m²] = | 1 | 10−5 | 10−6 | 0,102 | 1,02·10−5 | 9,87·10−6 | 0,0075 | 1,45038·10−4 |
| 1 bar [daN/cm²] = | 105 | 1 | 0,1 | 10200 | 1,02 | 0,987 | 750 | 14,5038 |
| 1 N/mm² = | 106 | 10 | 1 | 1,02·105 | 10,2 | 9,87 | 7500 | 145,038 |
| 1 kG/m² = | 9,80665 | 9,80665·10−5 | 9,80665·10−6 | 1 | 10−4 | 9,68·10−5 | 0,0736 | 1,4223·10−3 |
| 1 atmosfera techniczna [at] = 1 kG/cm² = | 98066,5 | 0,980665 | 0,0980665 | 10000 | 1 | 0,968 | 736 | 14,223 |
| 1 atmosfera fizyczna [atm] = (760 tor [Tr]) = | 101325 | 1,013 | 0,1013 | 10330 | 1,033 | 1 | 760 | 14,696 |
| 1 tor [Tr] = 1 mmHg = | 133 | 0,00133 | 1,33·10−4 | 13,6 | 0,00136 | 0,00132 | 1 | 19,3367·10−3 |
| 1 psi = | 6894,76 | 6,89476·10−2 | 6,89476·10−3 | 702,99 | 7,0307·10−2 | 6,8046·10−2 | 51,7151 | 1 |
Ciśnienie względne i bezwzględne |
W fontannie woda pod ciśnieniem może wytrysnąć wysoko w górę
Ciśnienie może być określone względem próżni – tzw. ciśnienie bezwzględne, czyli absolutne, lub względem ciśnienia w otoczeniu – nadciśnienie (lub ciśnienie względne, jednak ten termin jest dwuznaczny).
W technice powszechnie mierzy się i podaje ciśnienie płynów względem ciśnienia atmosferycznego; nadciśnienie w tym znaczeniu określa się jako ciśnienie manometryczne.
Przykładowo, że jeśli ciśnienie w pojemniku jest równe 0,3 MPa (nadciśnienie), to ciśnienie bezwzględne wynosi 0,3 MPa + 0,1 MPa = 0,4 MPa (0,1 MPa to ciśnienie atmosferyczne).
Przed upowszechnieniem układu SI ciśnienie manometryczne zaznaczano przez dodanie litery n po symbolu wymiaru ciśnienia. Dla odróżnienia, ciśnienie absolutne zaznaczało się przez dodanie litery a, tzn. w przytoczonym przykładzie ciśnienie byłoby podane jako 3 atn lub 4 ata (stosując przybliżenie 0,1 MPa = 1 at).
Spotykana w technice jednostka barg, bar(g) oznacza bar ciśnienia względnego.
Zobacz też |
- ciśnienie aerostatyczne
- ciśnienie akustyczne
- ciśnienie atmosferyczne
- ciśnienie bezwzględne
- ciśnienie całkowite
- ciśnienie hydrostatyczne
- ciśnienie krytyczne
- ciśnienie promieniowania
- ciśnienie sprężania
- ciśnienie tętnicze
- podciśnienie
- ujemne ciśnienie
Kontrola autorytatywna (zmienna intensywna):
GND: 4013083-6
NDL: 00560407
BNCF: 23298
