Egftnjytyk

Lombardia
— region —
Herb Flaga
Państwo	Włochy
Siedziba	Mediolan
Powierzchnia	23 861 km²
Populacja  • liczba ludności	9 475 202
• gęstość	397 os./km²
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba prowincji	12
Liczba gmin	1546
Położenie na mapie Włoch
Multimedia w Wikimedia Commons
Informacje w Wikipodróżach

Lombardia – kraina historyczna i region administracyjny w północnych Włoszech, między Szwajcarią na północy a rzekami: Pad na południu, Ticino na zachodzie, Mincio na wschodzie. Jej nazwa pochodzi od germańskiego plemienia Longobardów, którzy w VI wieku podbili północne Włochy i założyli swoje królestwo z ośrodkiem w lombardzkim mieście Pawia – początkowo słowo „Lombardia” oznaczało wszystkie części Italii pod panowaniem Longobardów, następnie znaczenie słowa zostało zawężone do obszarów wokół ich stolicy (zob. Romania). Od północy graniczy ze Szwajcarią, od wschodu z regionami Trydent-Górna Adyga i Wenecja Euganejska, od południa z Emilią-Romanią a od zachodu z Piemontem.

Informacje ogólne |

Prowincje włoskie wchodzące w skład regionu Lombardii

• stolica: Mediolan
  


• powierzchnia: 23 862 km²


• liczba mieszkańców: 9,46 mln


• gęstość zaludnienia: 388 mieszk./km²


• prezydent: Attilio Fontana^[1]
  


• ważniejsze miasta: Bergamo, Brescia, Como, Cremona, Pawia, Varese
  


• najwyższy szczyt: Bernina (4049 m) w Alpach Lombardzkich

Południową część Lombardii zajmuje Nizina Padańska, a północną Alpy. Główne rzeki: Pad i Adda. Na przedgórzu Alp występują jeziora polodowcowe, największe to Maggiore, Como, Garda, Iseo i Lugano.

Lombardia jest najbogatszym i najlepiej rozwiniętym gospodarczo regionem Włoch. Wydobywa się gaz ziemny. Występuje przemysł hutniczy, maszynowy, chemiczny (Montecatini), włókienniczy, elektrotechniczny, środków transportu (Alfa Romeo, FIAT i inne), cementowy, odzieżowy, spożywczy, skórzany.

W regionie występuje intensywne rolnictwo: uprawa pszenicy, kukurydzy, ryżu, warzyw, drzew owocowych. Hoduje się bydło i trzodę chlewną.

Wielki ośrodek turystyczny i kultury (La Scala i Katedra w Mediolanie, zabytki Bergamo, Brescii), liczne ośrodki narciarskie w Alpach.

W skład regionu wchodzi 12 prowincji: prowincja Brescia, prowincja Bergamo, prowincja Como, prowincja Cremona, prowincja Lecco, prowincja Lodi, prowincja Mantua, prowincja Mediolan (zlikwidowana w grudniu 2014), prowincja Pawia, prowincja Sondrio, prowincja Varese i od 2009 Prowincja Monza i Brianza.

Historia |

W czasach rzymskich obszary Lombardii znajdowały się w prowincji Galia Przedalpejska (Gallia Cisalpina). We wczesnym średniowieczu nazwa Lombardia odnosiła się do wszystkich posiadłości Longobardów w Italii (w odróżnieniu od posiadłości bizantyjskich zwanych Romanią). Od VII w. – jedynie do jej północnej części, będącej trzonem państwa Longobardów (stolica w Pawii). Od 774 w państwie Franków. Od IX w. główna posiadłość Lotara, wnuka Karola Wielkiego. Po śmierci Lotara Lombardia stała się terenem rozgrywek drobnych władców włoskich o koronę cesarską – gdy korona cesarska przeszła do Państwa Wschodniofrankijskiego (zob. Otton I) Lombardia jak większość północnych Włoch stała się zależna od cesarskich dynastii Niemieckich. Przez całe średniowiecze toczyły z nimi walki (zob. Liga Lombardzka) – miasta lombardzkie były wolnymi republikami, pod koniec średniowiecza i w XVI wieku księstwem pod władzą Sforzów i Viscontich. W XVI w. Lombardia stała się terenem rywalizacji Francji i Habsburgów, którym ostatecznie przypadła (wpierw gałęzi hiszpańskiej, następnie austriackiej). Pod koniec XVIII wieku została zdobyta przez Napoleona (kolejno w składzie Republiki Transpadańskiej, Republiki Cisalpińskiej, Republiki Włoskiej i Królestwa Włoch. Kongres wiedeński zwrócił ją Austrii, w której wraz z Veneto tworzyła Królestwo Lombardzko-Weneckie.

Gospodarka |

Lombardia jest jednym z najbogatszych regionów Europy i świata. Dochód na głowę mieszkańca wynosi w Lombardii 142% średniej unijnej. Lombardia wytwarza jedną czwartą PKB Włoch, chociaż mieszka tam około jedna szósta ludności kraju.

Prezydenci Lombardii |

• 1970–1974: Piero Bassetti (DC)


• 1974–1979: Cesare Golfari (DC)


• 1979–1987: Giuseppe Guzzetti (DC)


• 1987–1989: Bruno Tabacci (DC)


• 1989–1992: Giuseppe Giovenzana (DC)


• 1992–1994: Fiorella Ghilardotti (PDS)


• 1994–1995: Paolo Arrigoni (LN)


• 1995–2013: Roberto Formigoni (FI/PdL)


• 2013–2018: Roberto Maroni (LN)^[2]
  


• 2018–2023: Attilio Fontana (LN)

Potrawy kuchni lombardzkiej |

• 
  Risotto alla milanese


• 
  Cotoletta alla milanese


• Osso buco


• Cassoeula


• Panettone


• Missoltini


• Polenta


• Torrone


• Bresaola


• Rane fritte


• 
  Lumache in guazzetto


• 
  Polenta taragna


• Pizzoccheri


• Sciat


• Gorgonzola


• Granone lodigiano


• Brasato


• Tapelucco


• Involtini di verza


• 
  Trippa alla milanese


• 
  Risotto alla vogherese


• Rostisciada


• 
  Ravioli di brasato


• 
  Pesce d'acqua dolce in carpione


• 
  Olio d'oliva del Garda

Wina lombardzkie |

• Inferno


• Sassella


• Sfursat


• Franciacorta Brut


• Franciacorta rosso


• Lugana


• Bonarda dell'Oltrepò


• Barbera dell'Oltrepò


• Moscato dell'Oltrepò


• San Colombano

Przypisy |

Linki zewnętrzne |

Zobacz hasło Lombardia w Wikisłowniku

• 
  Regione Lombardia – strona oficjalna


• Mapa Lombardii

p • d • e Regiony i prowincje Włoch Abruzja L’Aquila Chieti Pescara Teramo Apulia Bari[i] Barletta-Andria-Trani Brindisi Foggia Lecce Tarent Basilicata Matera Potenza Dolina Aosty[iii] brak podziału na prowincje Emilia-Romania Bolonia[i] Ferrara Forlì-Cesena Modena Parma Piacenza Rawenna Reggio Emilia Rimini Friuli-Wenecja Julijska[iii] brak podziału na prowincje, podział na związki międzygminne[ii] Kalabria Catanzaro Cosenza Crotone Reggio di Calabria[i] Vibo Valentia Kampania Avellino Benewent Caserta Neapol[i] Salerno Lacjum Frosinone Latina Rieti Miasto Stołeczne Rzym[i] Viterbo Liguria Genua[i] Imperia Savona La Spezia Lombardia Bergamo Brescia Como Cremona Lecco Lodi Mantua Mediolan[i] Monza i Brianza Pawia Sondrio Varese Marche Ankona Ascoli Piceno Fermo Macerata Pesaro e Urbino Molise Campobasso Isernia Piemont Alessandria Asti Biella Cuneo Cusio Ossola Novara Turyn[i] Vercelli Sardynia[iii] Cagliari[i] Nuoro Oristano Sassari Sud Sardegna Sycylia[iii] Agrigento Caltanissetta Katania[i] Enna Mesyna[i] Palermo[i] Ragusa Syrakuzy Trapani Toskania Arezzo Grosseto Florencja[i] Livorno Lukka Massa-Carrara Pistoia Piza Prato Siena Trydent-Górna Adyga[iii] Trydent Bolzano-Alto Adige Umbria Perugia Terni Wenecja Euganejska Belluno Padwa Rovigo Treviso Wenecja[i] Werona Vicenza ↑ abcdefghijklmn Miasto metropolitalne (prowincja miejska) ↑ Dotychczasowe 4 prowincje (Gorycja, Pordenone, Triest i Udine) zniesione ustawą regionalną z 2016 r. ↑ abcde Region autonomiczny