Zbójnicy







Władysław Skoczylas Pochód zbójników, drzeworyt, 1916


Zbójnik, zbójnicy – tradycyjne określenie członków góralskich band rozbójniczych, działających na terenach Karpat, przez folklor uznanych za bohaterów ludowych[1].


Termin zbójnika jest mniej negatywny niż pokrewne: rabuś, bandyta, rozbójnik. Czasem zbójnik może być przedstawiany jednocześnie jako pozytywny bohater (czego przykładem jest legenda Janosika, którego pierwowzorem był Juraj Jánošík).W ludowych opowieściach zbójnicy byli obrońcami wyzyskiwanych górali. Działalność zbójnika określana jest terminem: zbójnictwo. Dzisiaj mylnie określa się tym terminem obrabowywanie bogatych i obdarowywanie biednych.


Zbójnicy z reguły działali w grupach liczących od kilku do kilkunastu osób, nazywanych "towarzystwami", "kompaniami", "bursami" lub "kupami zbójnickimi"[2]. Na czele tak zorganizowanych grup stali przywódcy, których nazywano hetmanami, harnasiami, kapitanami, starszymi, a w Karpatach Wschodnich watażkami[2].
Słynni przywódcy zbójniccy z terenów Karpat Zachodnich: Juraj Jánošík, Ondraszek, Marcin Portasz, Sebastian Bury. W Karpatach zbójnictwo rozpowszechniło się w połowie XVI wieku, a zaczęło zanikać w początkach XIX wieku ze względu na poprawę ekonomicznej sytuacji chłopów. "Złoty" okres zbójnictwa przypada na XVII-XVIII wiek.[3].


W Karpatach Wschodnich zbójnicy nazywani byli opryszkami, zaś na terenach południowokarpackich i bałkańskich Imperium Osmańskiego hajdukami[4].


Zbójnicy byli bohaterami wielu polskich utworów literackich [np. Karpaccy górale (1843) Józefa Korzeniowskiego, Na przełęczy (1889-1890) Stanisława Witkiewicza, Ballada o Janosiku i Szalamonównie Jadwidze (1904), Turniej Janosikowy (1904), Jak Janosik tańczył z cesarzową (1909) - Kazimierza Tetmajera][5].




Spis treści






  • 1 Kultura


  • 2 Zobacz też


  • 3 Linki zewnętrzne


  • 4 Przypisy





Kultura |


Do tamtych wydarzeń nawiązują liczne nazwy geograficzne:




  • Jaskinia Zbójecka w Łopieniu (Grota Zbójnicka w Łopieniu)

  • Zbójnicka Góra

  • Zbójnicka Jama

  • Zbójnicka Turnia


a także nazwy współczesne (zwykle związane z turystyką):



  • Placek zbójnicki

  • Schronisko Zbójnickie

  • Szlak Zbójników Beskidzkich

  • Szlak Zbójników Karpackich


oraz nazwa tańca zbójnickiego


Niektórzy zbójnicy mieli ogromny wpływ na opowiadania i legendy ludowe. Istnieje też wiele innych mniej ważnych miejsc związanych ze zbójnictwem np. Zbójnicki Skok.



Zobacz też |



  • Tołhaj

  • Zbójnictwo



Linki zewnętrzne |



  • Zbójnicy

  • Zbójnictwo



Przypisy |




  1. ↑ Bohdan Baranowski, Ludzie gościńca w XVII-XVIII w., Łódź 1986, s.191.


  2. ↑ ab Janicka-Krzywda Urszula: Poczet harnasi karpackich. Warszawa-Kraków: Wydawnictwo PTTK „Kraj”, 1988. ISBN 83-7005-204-5.


  3. ↑ http://web.archive.org/web/20081203034255/http://www.ppwsz.edu.pl/_files/07_02_13_Mity_i_rzeczywistosc.pdf


  4. ↑ Janicka-Krzywda Urszula: Niespokojne Karpaty czyli rzecz o zbójnictwie. Warszawa-Kraków: Wydawnictwo PTTK "Kraj", 1986. ISBN 83-7005-112-X.


  5. ↑ ZdzisławZ. Piasecki ZdzisławZ., Zbójnictwo karpackie w literaturze polskiej. Próba syntetycznego oglądu., „Rocznik Podhalański”, t. VII, Zakopane: Muzeum Tatrzańskie, 1997, ISSN 0208-4155 .








-

這個網誌中的熱門文章

12.7 cm/40 Type 89 naval gun

圖片
12.7 cm/40 Type 89 naval gun Type 89 gun mounted on Chitose Type Naval gun anti-aircraft gun Place of origin Japan Service history In service 1932–45 Used by Imperial Japanese Navy Wars World War II Production history Designed 1928–32 Produced 1932–45 No.  built ~1500 Variants Type 88 Specifications Mass 3,100 kilograms (6,834 lb) Barrel length 5,080 millimeters (16 ft 8 in) (bore length) Shell Fixed Shell weight 20.9–23.45 kilograms (46.1–51.7 lb) Caliber 12.7-centimeter (5.0 in) Breech horizontal breech block Elevation -8° to +90° [1] Rate of fire 8-14 rounds per minute Muzzle velocity 720–725 meters per second (2,360–2,380 ft/s) Maximum firing range 9,440 meters (30,970 ft) at 90° (AA ceiling) 14,800 meters (48,600 ft) at 45° The 12.7 cm/40 Type 89 naval gun was a Japanese anti-aircraft (AA) gun introduced before World War II. It was the Imperial Japanese Navy's standard heavy AA
閱讀完整內容

Shark

圖片
For other uses, see Shark (disambiguation). Sharks Temporal range: Ludfordian-Present, 425–0 Ma PreЄ Є O S D C P T J K Pg N [1] Clockwise from top left: spiny dogfish, Japanese sawshark, whale shark, great white shark, horn shark, frilled shark, scalloped hammerhead and Australian angelshark representing the orders Squaliformes, Pristiophoriformes, Orectolobiformes, Lamniformes, Heterodontiformes, Hexanchiformes, Carcharhiniformes and Squatiniformes respectively. Scientific classification Kingdom: Animalia Phylum: Chordata Class: Chondrichthyes Subclass: Elasmobranchii Infraclass: Euselachii Superorder: Selachimorpha Orders Carcharhiniformes Heterodontiformes Hexanchiformes Lamniformes Orectolobiformes Pristiophoriformes Squaliformes Squatiniformes † Cladoselachiformes † Hybodontiformes † Symmoriida † Xenacanthida (Xenacantiformes) † Elegestolepis † = extinct Synonyms Pleurotremata Sharks
閱讀完整內容

Wiciokrzew

圖片
Wiciokrzew, suchodrzew Morfologia (wiciokrzew pospolity) Systematyka [1] Domena eukarionty Królestwo rośliny Klad rośliny naczyniowe Klad rośliny nasienne Klasa okrytonasienne Klad astrowe Rząd szczeciowce Rodzina przewiertniowate Rodzaj wiciokrzew Nazwa systematyczna Lonicera L. Sp. Pl. 173. 1 Mai 1753 Typ nomenklatoryczny Lonicera caprifolium L. [2] Multimedia w Wikimedia Commons Hasło w Wikisłowniku Kwiaty suchodrzewu pospolitego Owoce suchodrzewu pospolitego Kwiaty wiciokrzewu pomorskiego Kwiaty wiciokrzewu przewiercienia Wiciokrzew , suchodrzew ( Lonicera L.) – rodzaj roślin wieloletnich należący do rodziny przewiertniowatych ( Caprifoliaceae ). Rośliny zielne i pnące nazywane są wiciokrzewami, natomiast krzewy i niewielkie drzewa – suchodrzewami. Rodzaj liczy około 180 gatunków szeroko rozprzestrzenionych na całej półkuli północnej [3] [4]
閱讀完整內容