Paul Dirac
| ||
Data i miejsce urodzenia | 8 sierpnia 1902 Bristol | |
Data i miejsce śmierci | 20 października 1984 Tallahassee | |
Zawód | fizyk | |
Narodowość | Anglik | |
Alma Mater | University of Bristol, University of Cambridge | |
Odznaczenia | ||
Medal Copleya |
Paul Adrien Maurice Dirac (IPA: [dɪˈræk], ur. 8 sierpnia 1902 w Bristolu, zm. 20 października 1984 w Tallahassee) – brytyjski fizyk teoretyk.
Jeden z twórców mechaniki kwantowej i elektrodynamiki kwantowej, laureat Nagrody Nobla z dziedziny fizyki w roku 1933 za wkład w rozwój mechaniki kwantowej[1].
Spis treści
1 Życiorys
2 Wkład w rozwój fizyki
3 Poglądy religijne
4 Zobacz też
5 Przypisy
6 Bibliografia
7 Linki zewnętrzne
Życiorys |
Studiował w St John’s College na Uniwersytecie Cambridge[2]. Od 1932 roku profesor Uniwersytetu w Cambridge, a od 1953 roku Uniwersytetu w Oksfordzie. Od 1930 członek Towarzystwa Królewskiego w Londynie Royal Society.
W 1933 roku został uhonorowany wraz z Erwinem Schrödingerem Nagrodą Nobla w dziedzinie fizyki za odkrycie nowych, płodnych aspektów teorii atomów i ich zastosowanie.
Paul Dirac zmarł w wieku 82 lat w stolicy stanu Floryda, Tallahassee.
Dla uczczenia pamięci P. A. M. Diraca od 1985 corocznie w jubileusz jego urodzin Abdus Salam International Centre for Theoretical Physics w Trieście przyznaje medal Diraca.
Wkład w rozwój fizyki |
Najważniejszym wkładem Paula A. M. Diraca w rozwój mechaniki kwantowej jest odkryte przez niego w 1928 roku równanie falowe opisujące elektron w sposób relatywistycznie niezmienniczy. Dzisiaj znane jest ono jako równanie Diraca. Równanie to pozwoliło mu na przewidzenie istnienia pozytonu – antycząstki elektronu, które zostało potwierdzone w 1932 roku przez Carla Andersona. Równanie Diraca pozwoliło także na wyjaśnienie pochodzenia spinu elektronu.
W 1926 roku opracował niezależnie od Enrico Fermiego statystykę (fermionów) cząstek o spinie 1/2 (tzw. Statystyka Fermiego-Diraca).
W 1930 została wydana jego najbardziej znana książka The Principles of Quantum Mechanics (Podstawy mechaniki kwantowej). Zawierała ona pierwszy systematyczny wykład teorii operatorów liniowych jako uogólnienia formalizmów wprowadzonych przez Erwina Schrödingera i Wernera Heisenberga. W książce tej Dirac wprowadził także zapis wektorów ket i bra, stosowany dzisiaj powszechnie w fizyce.
Wysunął on hipotezę, że pusta przestrzeń stanowi ocean nieskończenie wielu cząstek. „Krople” tego oceanu wyskakujące ponad powierzchnię to cząstki fizyczne, natomiast „bąbelki” próżni pod powierzchnią to antycząstki. Z tego powodu uznaje się go za odkrywcę antymaterii. Hipoteza ta okazała się nieprawdziwa, gdyż nie przewidywała istnienia cząstek niepodlegających zakazowi Pauliego.
Poglądy religijne |
Dirac powiedział kiedyś: „Bóg użył pięknej matematyki do stworzenia świata.” Heisenberg wspominał przyjacielską rozmowę wśród młodych uczestników w 1927 Konferencji Solvaya na temat Einsteina i Plancka poglądów na religię. Wzięli w niej udział Wolfgang Pauli, Dirac i Heisenberg. Wkładem Diraca była krytyka politycznej manipulacji dokonywanej przez zorganizowane religie. Bohr docenił jej przejrzystość, gdy Heisenberg mu później o niej opowiedział. Między innymi Dirac powiedział:
Nie potrafię zrozumieć, czemu marnujemy czas dyskutując o religii. O ile jesteśmy uczciwi, a naukowcy powinni być tacy, musimy przyznać, że religia jest zbieraniną fałszywych stwierdzeń, bez żadnych podstaw w rzeczywistości. Sama idea Boga, to wytwór ludzkiej wyobraźni. To zupełnie zrozumiałe, dlaczego pierwotni ludzie, którzy o wiele bardziej byli narażeni na łaskę i niełaskę sił przyrody, niż my dzisiaj, personifikowali te siły w strachu i z drżeniem. Ale dziś, gdy już zrozumieliśmy tak wiele naturalnych procesów w przyrodzie, nie mamy takiej potrzeby. Nie mogę dostrzec, za żadne skarby świata, jak Wszechmogący Bóg pomaga nam w jakikolwiek sposób. To, co widzę – że to założenie prowadzi do tak bezproduktywnych pytań – dlaczego Bóg pozwala na tak wiele nieszczęść i niesprawiedliwości, wyzysku biednych przez bogatych i wszystkich innych okropności. Mógł temu zapobiec. Jeśli religia jest ciągle nauczana, to bynajmniej nie z powodu, iżby jej idee wciąż nas przekonywały. Lecz po prostu dlatego, że niektórzy z nas chcą zapewnić spokój klas niższych. Spokojnymi ludźmi jest o wiele łatwiej rządzić niż krzykliwymi i niezadowolonymi. Jest też znacznie łatwiej ich eksploatować. Religia to rodzaj opium dla ludu, które pozwala uśpić ludzi w pobożnych marzeniach i skłonić aby zapomnieli o krzywdach, jakie są im wyrządzane. Stąd wynika sojusz owych dwu wielkich potęg politycznych, państwa i Kościoła. Państwo i Kościół potrzebują iluzji, że dobry Bóg nagrodzi ludzi w niebie, nie na ziemi – tych wszystkich którzy godzą się na niesprawiedliwości, którzy wypełniają swoje obowiązki cicho i bez narzekania. Dlatego właśnie uczciwe stwierdzenie, że Bóg jest tylko wytworem ludzkiej wyobraźni, nazywane jest przez Kościół najgorszym ze wszystkich grzechów śmiertelnych. |
Heisenberg miał tolerancyjny punkt widzenia. Natomiast Pauli, który wychowany był jako katolik, ale szybko rozstał się z Kościołem, nie zabierał głosu poza kilkoma uwagami, ale w końcu, kiedy zapytano go o opinię, odpowiedział półżartem: „Cóż, jak widać nasz przyjaciel Dirac ma swoją religię, a jej pierwsze przykazanie brzmi 'Bóg nie istnieje, a Paul Dirac jest Jego prorokiem'.” Wtedy wszyscy się roześmiali, łącznie z Dirac'em[3].
Od 1961 był członkiem Papieskiej Akademii Nauk[4].
Zobacz też |
- statystyka Fermiego-Diraca
- równanie Diraca
- delta Diraca
- Gabriel Andrew Dirac
Dirac (falkowy kodek obrazu)
Przypisy |
↑ Paul M. Dirac. Theory of electrons and positrons. , 1933-12-12. [dostęp 2012-01-28].
↑ Farmelo 2009 ↓, s. 53-54.
↑ [Werner Heisenberg, Physics and Beyond: spotkania i rozmowy]
↑ Carlo Rubbia: Paul Dirac (ang.). Pontificia accademia delle scienze. [dostęp 2015-10-10].
Bibliografia |
- BeataB. Tarnowska BeataB. (red.), Nagrody Nobla (Leksykon PWN), Warszawa 2001, ISBN 83-01-13393-7 .
- GrahamG. Farmelo GrahamG., The Strangest Man: The Hidden Life of Paul Dirac, Quantum Genius, Faber & Faber, 2009, ISBN 978-0-571-25007-3 (ang.).
- WernerW. Heisenberg WernerW., Physics and Beyond, New York: Harper & Row, 1972, ISBN 0-06-131622-9 (ang.).
Linki zewnętrzne |
- Statystyki dla nieoddziałujących fermionów
Paul A.M. Dirac, Biografia (ang.)
|
Kontrola autorytatywna (osoba):
ISNI: 0000 0001 0875 2133
VIAF: 17350683
LCCN: n50028823
GND: 118679775
NDL: 00437971
SELIBR: 183862
BnF: 12860605f
SUDOC: 031145930
NKC: ola2002161490
BNE: XX1251762
NTA: 073329215
CiNii: DA00180092
Open Library: OL126772A
OBIN: 31032
- WorldCat