.mw-parser-output table.zolnierz-lotnictwo td.naglowek{color:black!important;background:#95a7b9!important}.mw-parser-output table.zolnierz-marynarka td.naglowek{color:white!important;background:#6082B6!important}.mw-parser-output table.zolnierz-lądowe td.naglowek{color:white!important;background:#556B2F!important}.mw-parser-output table.zolnierz-paramilitarny td.naglowek{color:black!important;background:#b6b3c7!important}
Historia Sformowanie Rozformowanie Dowódcy Pierwszy płk Alfred Walter Organizacja Dyslokacja [1] Formacja Podległość Dowództwo Straży Granicznej
1 Pułk Straży Granicznej – jednostka organizacyjna Straży Granicznej w II Rzeczypospolitej.
Spis treści 1 Formowanie i zmiany organizacyjne 2 Służba graniczna 3 Dowódcy pułku 4 Przekształcenia 5 Przypisy 6 Bibliografia
Formowanie i zmiany organizacyjne | 17 grudnia 1918 roku szef Straży Granicznej płk Małyszko przedstawił Ministerstwu Spraw Wojskowych wstępny projekt etatów oddziałów granicznych[2] . Na ich podstawie do końca lutego 1919 roku sformowano 1 pułk Straży Granicznej[3] . W skład 1 pułku weszły: 1 dywizjon stacjonujący czasowo w Warszawie oraz 3 dywizjon SG z Mławy[3] . 21 marca 3 dywizjon SG zmienił nazwę na II/1 pułku Straży Granicznej. Tym samym jego 1 szwadron stał się 5., a 2 szwadron 6 szwadronem 1 pułku SG[4] . Niebawem dowództwo I dywizjonu przeniesiono z Warszawy do Łomży, a dowództwa jego dwóch szwadronów zakwaterowano w Boguszach i Kolnie[5] .
Wiosną 1919 roku Straż Graniczna przeszła pod wyłączną komendę Ministerstwa Spraw Wojskowych. W ramach zmian strukturalnych nastąpiły zmiany w nazwie. Odtąd korpus SG nazywał się Wojskową Strażą Graniczną[6] . Oddziały Wojskowej Straży Granicznej w terenie podporządkowano w całości Dowództwom Okręgów Generalnych. 1 Pułk Wojskowej Straży Granicznej podporządkowany został Dowództwu Okręgu Generalnego „Warszawa”[6] .
Osobny artykuł: 1 pułk Wojskowej Straży Granicznej.
17 kwietnia sformowano 7 szwadron pod dowództwem kapitana Krzyżanowskiego[7] . W czerwcu dywizjon otrzymał nowe wyposażenie produkcji amerykańskiej, a broń i amunicję – francuskie[8] .
W lipcu 1919 nastąpiła reorganizacja pułku. 30 lipca jego II dywizjon wyszedł ze składu pułku i wszedł w podporządkowanie dowódcy 3 pułku Wojskowej Straży Granicznej jako I/3 pWSG. Szwadrony dywizjonu zmieniły numerację odpowiednio: 5 na 4, 6 na 1, 7 na 3 i 8 na 2[8] .
Służba graniczna | Pułk obsadzał linię graniczną Grajewo–Zieluń[1] [5] . Dowództwo pułku zakwaterowano w Ostrołęce[5] . [7] .
Dowódcy pułku | Przekształcenia | 1 dywizjon Straży Granicznej (warszawski) → I dywizjon 1 pułku Straży Granicznej → I dywizjon 1 pułku Wojskowej Straży Granicznej → I dywizjon 1 pułku Strzelców Granicznych Przypisy | ↑ a b c Piekarz 2017 ↓ , s. 26. ↑ Dominiczak 1975 ↓ , s. 72. ↑ a b Dominiczak 1975 ↓ , s. 75. ↑ Kronika 3 d SG ↓ , s. 2. ↑ a b c Tchórzewski 2012 ↓ , s. 29. ↑ a b Dominiczak 1975 ↓ , s. 78. ↑ a b Historie dywizjonów 3 pWSG ↓ , s. 2. ↑ a b Historie dywizjonów 3 pWSG ↓ , s. 3. Bibliografia | Henryk Dominiczak: Granica polsko–niemiecka 1919–1939. Z dziejów formacji granicznych . Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975. Henryk Dominiczak: Granice państwa i ich ochrona na przestrzeni dziejów 966–1996 . Warszawa: Wydawnictwo „Bellona”, 1997. ISBN 83-11-08618-4 . Karolina Piekarz. Polskie formacje graniczne 1918 – 1924 . „Mówią Wieki”. 2s, 2017. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Mówią Wieki”. ISSN 1897-8088. Maciej Krzysztof Tchórzewski: Łomżyńskie formacje graniczne. Zarys dziejów . Grajewo: Towarzystwo Przyjaciół 9 PSK, 2012. ISBN 978-83-934271-3-0 . Historie 1 i 2 dywizjonu 3 pułku Wojskowej Straży Granicznej 1919–1920 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. Formacje graniczne II Rzeczypospolitej Straż Graniczna (1918–1919)
1 p SG •
Wojskowa Straż Graniczna
Inspektorat WSG •
Strzelcy Graniczni
Dowództwo Strzelców Granicznych •
Bataliony Wartownicze
3/I •
Bataliony Etapowe
I Wbe •
Bataliony Celne Dyslokacja Batalionów Celnych brygady celne bataliony celne 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44
Straż Graniczna (1922–1923) Główna Komenda Straży Granicznej komendy wojewódzkie SG Białystok/Grodno (Poleska) Brześć/Łachwa (Wołyńska) Łuck Nowogródek Tarnopol Wilno komendy powiatowe SG Głębokie Ostróg/Korzec Krzemieniec Łuniniec Nieśwież Sarny Sopoćkinie Stołpce Święciany Tarnopol Wilejka Wilno bataliony SG 1 2 4 6 7 8 9 10 11 12 15 17 19 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44
Straż Celna Dyrekcje ceł
Dyrekcja Ceł „Wilno” •
Inspektoraty
Mazowiecki Inspektorat Okręgowy Straży Celnej •
Inspektoraty
Chodzież •
Komisariaty
Bakałarzewo •
Placówki
Adamowice •
Straż Graniczna (1928–1939) od 1938 okręgi SG
Małopolski •
Inspektoraty graniczneod 1938 obwody SG
(1) Stawiski/Łomża •
Obwody SG powstałe po 1938
Brasław •
Komisariaty SG
Baligród •
Placówki I linii
Antonina •
Placówki II linii
Arniki •
II Rzeczpospolita
