Glina
Glina
Glina – ilasta skała osadowa, powstała najczęściej w okresie czwartorzędu w wyniku nagromadzenia osadów morenowych (skały ilaste starsze niż czwartorzędowe nazywane są najczęściej iłami). Jest to zatem skała złożona z minerałów ilastych, kwarcu, skaleni, substancji koloidalnych, może zawierać okruchy innych skał oraz substancje organiczne (humus, korzenie, bituminy).
Z perspektywy litologicznej (składu frakcyjnego), glina jest skałą o dowolnym wieku (zatem może też być starsza niż czwartorzędowa), zawierającą 10–30% frakcji ilastej i minimum 30% sumy frakcji pylastej i piaszczystej. Gliny dzieli się na pylaste, piaszczyste, zwięzłe, pylaste zwięzłe i piaszczyste zwięzłe[1].
Barwa glin czwartorzędowych zależy od zawartości i stopnia utlenienia koloidalnych cząsteczek uwodnionych tlenków żelaza i manganu. W warunkach utleniających przeważają barwy od żółtej poprzez czerwoną do brunatnej, w warunkach redukcyjnych glina może być jasnoszara, szara, szarozielona.
Glina od zarania dziejów stanowi podstawowy surowiec do wyrobu ceramiki. Do ręcznego formowania wyrobów ceramicznych używane są wysokoplastyczne i plastyczne gliny biało oraz barwnie wypalające się, znane na świecie pod nazwą "ball clay". Dzisiaj stanowią one cenny surowiec do produkcji ceramiki sanitarnej i płytek ceramicznych.
Glina w Polsce |
Złoża gliny w Polsce
W Polsce pokłady tego surowca występują m.in. w Kunicach pod Legnicą.
Polskie rozróżnienie na gliny (osady główne czwartorzędowe, mogące zawierać składniki i domieszki widoczne gołym okiem, a nawet głazy) i iły (czwartorzędowe lub starsze, składające się raczej ze składników nierozróżnialnych gołym okiem), wynikające z bogactwa różnorodności tych osadów na kształtowanej głównie przez zlodowacenia powierzchni tego kraju, nie znajduje swojego odzwierciedlenia w wielu innych językach. Przykładowo w j. angielskim oba te osady wyróżnia się niejednokrotnie jako clay, dodatkowo w polskiej terminologii gruntoznawczej określenie glina również odchodzi do historii za sprawą wprowadzania norm europejskich[2] (poszczególne gliny zastępowane są przez iły, iły piaszczyste, i. pylaste, i. pylasto-piaszczyste, pyły ilaste i in.)[3].
Przypisy |
↑ Określają to normy: PN-B-02480:1986 "Grunty budowlane. Określenia, symbole, podział i opis gruntów" oraz PN-B-03020:1981 "Grunty budowlane. Posadowienie bezpośrednie budowli. Obliczenia statyczne i projektowanie"
↑ PN-EN ISO 14688-2:2006 "Badania geotechniczne. Oznaczanie i klasyfikowanie gruntów. Zasady klasyfikowania"
↑ Marek Tarnawski, Urszula Sykuła, Monika Ura. 2011. Problemy z nazewnictwem gruntów spoistych według normy PN-EN ISO 14688. Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego 446: 423-428.
