Egftnjytyk

Ten artykuł dotyczy 15 Pułku Piechoty „Wilków”. Zobacz też: inne pułki piechoty noszące numer „15”.

15 Pułk Piechoty „Wilków”
Historia
Państwo	II Rzeczpospolita
Sformowanie	1 stycznia 1919
Rozformowanie	1939
Nazwa wyróżniająca	„Wilki”
Tradycje
Święto	5 września
Nadanie sztandaru	6 sierpnia 1921
Rodowód	Pułk Piechoty Ziemi Bocheńskiej 16 Pułk Piechoty
Kontynuacja	15 Pułk Piechoty (PSZ) 15 Pułk Piechoty AK „Wilków” 15 Pułk Piechoty AK „Wilków” 15 Wileński Batalion Strzelców
Dowódcy
Pierwszy	ppłk Wilhelm Fryś
Działania zbrojne
wojna polsko-ukraińska wojna polsko-bolszewicka kampania wrześniowa
Organizacja
Dyslokacja	Bochnia Ostrów Mazowiecka Dęblin (1921-1939)
Rodzaj sił zbrojnych	wojsko
Rodzaj wojsk	piechota
Podległość	9 Dywizja Piechoty 28 Dywizja Piechoty
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Tereny działań pułku w latach 1919-1920

Pułk walczył w składzie 28 DP

Obrona Modlina 1939

15 Pułk Piechoty „Wilków” (15 pp) – oddział piechoty Wojska Polskiego II RP.

Geneza powstania pułku |

W grudniu 1918, w Bochni, z inicjatywy por. Ludwika Piątkowskiego, popartej czynnie przez majora Józefa Wolfa, rozpoczęto formowanie Pułku Piechoty Ziemi Bocheńskiej. 1 stycznia 1919 dowództwo pułku objął podpułkownik Wilhelm Fryś, który wydał pierwszy rozkaz pułkowy. W styczniu 1919 oddział został przemianowany na 16 pułk piechoty, a następnie 15 pułk piechoty.

Z ochotników z powiatów: bocheńskiego, grybowskiego i gorlickiego został sformowany I batalion w składzie trzech kompanii strzeleckich i oddziału karabinów maszynowych o ogólnym stanie liczebnym szesnastu oficerów i chorążych oraz 436 szeregowych pod dowództwem majora Józefa Wolfa. 13 marca 1919 batalion wyjechał na front ukraiński. Ponadto zostały utworzone zawiązki dwóch batalionów pod dowództwem podporucznika Władysława Leona Uldanowicza i podporucznika Władysława Kucharskiego, które zostały skierowane do powiatów: rzeszowskiego, lipskiego i tarnowskiego, w charakterze kompanii asystencyjnych^[1].

1 czerwca 1919 dowództwo pułku objął podpułkownik Rudolf Tarnawski, który zorganizował pozostałe, przewidziane etatem, pododdziały pułku: II batalion, III batalion, batalion zapasowy, kompanię szturmową, kompanię techniczną i pluton telefoniczny. W drugiej połowie sierpnia 1919 wymienione wyżej pododdziały zostały skierowane na front, z wyjątkiem batalionu zapasowego, który pod dowództwem kapitana Włodzimierza Rachmistruka 20 sierpnia przybył do Ostrowi Mazowieckiej^[2].

3 lipca 1920 na odprawie oficerskiej w Ogoliczach, dowódca pułku major Bolesław Zaleski, „w celu podkreślenia nieprzejednanej zaciętości na wroga” nadał pułkowi przydomek „Wilków”. Od tej chwili wszystkie prawie dokumenty były sygnowane nazwą „15 Pułk Piechoty «Wilków»”^[3].

 Osobny artykuł: Organizacja pułku piechoty Wojska Polskiego II RP.

Pułk w walce o granice |

15 pp wziął udział w wojnie polsko-bolszewickiej, w tym w bitwie warszawskiej 1920 oraz wojnie polsko–ukraińskiej.

W działaniach wojennych 1919 - 1921 15 pułk piechoty zdobył 5 dział, około 100 karabinów maszynowych, parę tysięcy karabinów powtarzalnych, przeszło 1500 jeńców, około 100 koni, kilka parowozów i dziesiątki wagonów kolejowych, znaczną ilość wozów taborowych i wózków pod karabiny maszynowe, liczne magazyny żywności, mundurów i sprzętu, dziesiątki aparatów telegraficznych, setki aparatów telefonicznych wraz ze znaczną ilością przewodu telefonicznego oraz jedną chorągiew pułku sowieckiego.

Pułk w okresie pokoju |

Dowody cnót żołnierskich, złożone przez 15 pp. w dwuletniej wojnie z wrogami Polski, spotkały się z wysokim uznaniem Naczelnego Wodza, Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego, który 4 grudnia 1920 r. o godz. 14 na polach Łazdun koło Lidy własnoręcznie dokonał uroczystego aktu dekoracji chorągwi i trąbek artyleryjskich pułków 9 DP najwyższym odznaczeniem wojskowym, „Virtuti Militari” V klasy. 15 pp. nie posiadał wówczas własnej chorągwi. Jej brak zastąpiono wypożyczoną z Warszawy, na której zawisł Krzyż Orderu „Virtuti Militari” nr 2915^[4].

19 sierpnia 1921 roku do Dęblina przybył batalion zapasowy 15 pp^[5].

Po dwuletnich trudach wojennych i prawie jednorocznym postoju na pograniczu sowieckim nadeszła chwila, w której 15 pp, z powodu zmian wprowadzanych w organizacji wojska przeszedł z 9 Dywizji Piechoty do warszawskiej 28 Dywizji Piechoty. W dniach od 19 do 21 sierpnia 1921 pułk przybył na stały postój do Dęblina, na terenie Okręgu Korpusu Nr I^[6].

19 maja 1927 roku Minister Spraw Wojskowych marszałek Polski Józef Piłsudski ustalił i zatwierdził dzień 5 września, jako datę święta pułkowego^[7]. Pułk obchodził swoje święto w rocznicę boju stoczonego w 1920 roku pod Stepankowicami^[8].

 Osobny artykuł: Święta wojskowe w Polsce.

W pułku zorganizowano specjalną kompanię dla opóźnionych, która szkoliła rekrutów dla potrzeb całego DOK. Żołnierze ci wcześniej z różnych przyczyn opóźnili swoje stawiennictwo w macierzystej jednostce.

Na podstawie rozkazu wykonawczego Ministerstwa Spraw Wojskowych do Departamentu Piechoty o wprowadzeniu organizacji piechoty na stopie pokojowej PS 10-50 z 1930 roku, w Wojsku Polskim wprowadzono trzy typy pułków piechoty. 15 pułk piechoty zaliczony został do typu I pułków piechoty (tzw. „normalnych”). W każdym roku otrzymywał około 610 rekrutów. Stan osobowy pułku wynosił 56 oficerów oraz 1500 podoficerów i szeregowców. W okresie zimowym posiadał batalion starszego rocznika, batalion szkolny i skadrowany, w okresie letnim zaś batalion starszego rocznika i dwa bataliony poborowych^[9]. W pułku zorganizowano też specjalną kompanię dla opóźnionych, która szkoliła rekrutów dla potrzeb całego DOK. Żołnierze ci wcześniej z różnych przyczyn opóźnili swoje stawiennictwo w macierzystej jednostce^[10].

„Wilki” – żołnierze 15 Pułku Piechoty |

Dowódcy pułku

Dowódca pułku kierował osobiście szkoleniem oficerów i był odpowiedzialny za gotowość bojową, całokształt wyszkolenia, służbę gospodarczą i wewnętrzną pułku^[11].

• ppłk Wilhelm Fryś (30 XII 1918 – 30 V 1919^[12])


• ppłk Rudolf Tarnawski (1 VI - 4 X 1919^[12])


• mjr Józef Wolf (5 X - 1 XII 1919^[12])


• ppłk Romuald Dąbrowski (2 XII 1919 – 19 I 1920^[12])


• mjr Józef Wolf (20 I - 22 V 1920^[12])


• mjr Bolesław Zaleski (od 23 V 1920^[12])


• 
  Edward Dojan-Surówka (od 1921)


• ppłk p.d. SG Antoni Kamiński (do 15 IX 1923 → słuchacz Kursu Doszkolenia WSWoj.^[13])


• ppłk Romuald Kohutnicki (15 IX 1923 - 31 VIII 1925 → dyspozycja dowódcy Okręgu Korpusu Nr I)


• płk SG Ludwik Lichtarowicz (XI 1925 - VII 1927)


• płk dypl. piech. Jan Jagmin-Sadowski (29 I 1928 - 16 IX 1931 → dowódca piechoty dywizyjnej 23 DP^[14])


• ppłk piech. Władysław Teodor Wojakowski (od 23 X 1931^[15])


• ppłk / płk piech. Władysław Mikołajczak (4 VII 1935^[16] – 18 VI 1938 → dowódca pułku KOP „Wołożyn”)


• płk dypl. Władysław Frączek (1938 – 3 IX 1939)


• mjr piech. Walerian Wieleżyński (p.o. 4 – 6 IX 1939)


• mjr piech. Józef Ratajczak (od 6 IX 1939)

Zastępcy dowódcy pułku

13 czerwca 1922 roku Minister Spraw Wojskowych zniósł dotychczasowe stanowisko referenta wyszkolenia pułku piechoty i ustanowił etatowe stanowisko zastępcy dowódcy pułku zaszeregowanego do stopnia podpułkownika, wyznaczanego przez Ministra Spraw Wojskowych. Zakres działania zastępcy dowódcy określał dowódca pułku, przed którym był on całkowicie odpowiedzialny^[17]. W 1938 roku zmieniona została nazwa stanowiska na „I zastępca dowódcy”. W organizacji wojennej pułku nie było stanowiska zastępcy dowódcy.

• ppłk piech. Leon Piątkiewicz (10 VII 1922 – 1925)


• ppłk SG Modest Ratuszyński (do 5 XI 1928 → Biuro Uzupełnień MSWojsk.^[18])


• ppłk piech. Rudolf Matuszek (5 XI 1928^[19] – 21 I 1930 → zastępca dowódcy 36 pp^[20])


• ppłk piech. Franciszek Rataj (21 I 1930^[20] – 23 III 1932 → komendant PKU Toruń^[21])


• ppłk piech. Stanisław Piotr Hojnowski (1 IV 1932^[22] – XI 1935 → dowódca 45 pp))

Kwatermistrzowie

W latach 1921-1923 zastępcą dowódcy pułku i jego pomocnikiem w zakresie służby administracyjno-gospodarczej był dowódca batalionu sztabowego^[11]. W 1924 roku, w nowej organizacji pokojowej pułku piechoty, utworzono stanowisko kwatermistrza, a zlikwidowano batalion sztabowy i stanowisko dowódcy tego pododdziału. 1 kwietnia 1938 roku stanowisko kwatermistrza zostało zamienione na stanowisko II zastępcy dowódcy (zastępcy dowódcy do spraw gospodarczych)^[23]. W 1939 roku, w organizacji wojennej pułku było ponownie stanowiskiem kwatermistrza.

• mjr piech. Czesław Szpakowski (10 VII 1922 – 1924 → dowódca I baonu)


• mjr piech. Kazimierz Kiwała (1925)


• mjr piech. Eugeniusz Łepkowski (od 5 XI 1925^[24])


• mjr piech. Stefan I Lewicki (1928 – 28 I 1931 → oficer placu w Rzeszowie^[25])


• mjr piech. Franciszek Faix (26 III 1931^[26] – IV 1934 → dowódca baonu^[27])


• mjr piech. Stefan Gąsiorowski (od IV 1934^[27])

Oficerowie pułku

• mjr SG Bolesław Borkowski – dowódca III baonu (X 1925 - X 1926)


• kpt. Tadeusz Bieńkowski
  


• kpt. Tadeusz Pszonczak
  


• por. Michał Hakiel
  


• por. Stanisław Szablewski
  


• ppor. rez. Eugeniusz Świerczewski
  

Szeregowcy

• Stanisław Siczek


• Stanisław Wycech

Skład w styczniu 1919 |

• I batalion – mjr Józef Wolf (16 oficerów i chorążych, 436 szeregowych); 13 marca 1919 r. wyjechał na front ukraiński
  
  
  
  • 1 kompania strzelecka
  
  
  • 2 kompania strzelecka
  
  
  • 3 kompania strzelecka
  
  
  • oddział karabinów maszynowych
  
  
  
  


• kompania asystencyjna – ppor. Władysław Leon Uldanowicz


• kompania asystencyjna – ppor. Władysław Kucharski

Skład w sierpniu 1919 |

• I batalion – mjr Józef Wolf (16 oficerów i chorążych, 436 szeregowych); 13 marca 1919 r. wyjechał na front ukraiński
  
  
  
  • 1 kompania strzelecka
  
  
  • 2 kompania strzelecka
  
  
  • 3 kompania strzelecka
  
  
  • oddział karabinów maszynowych
  
  
  
  


• II batalion (w drugiej połowie sierpnia 1919 wyjechał na front wołyński i zasilił 4 DP)
  
  
  
  • 1 kompania strzelecka
  
  
  • 2 kompania strzelecka
  
  
  • 3 kompania strzelecka
  
  
  • 4 kompania strzelecka
  
  
  • kompania karabinów maszynowych
  
  
  
  


• III batalion (w drugiej połowie sierpnia 1919 r. wyjechał na front i zasilił 4 DP)
  
  
  
  • 1 kompania strzelecka
  
  
  • 2 kompania strzelecka
  
  
  • 3 kompania strzelecka
  
  
  • 4 kompania strzelecka
  
  
  • kompania karabinów maszynowych
  
  
  
  


• kampania szturmowa


• kampania techniczna


• pluton telefoniczny


• batalion zapasowy (w drugiej połowie sierpnia 1919 r. wyjechał do Ostrowi Mazowieckiej)

Obsada personalna w marcu 1939 roku |

Obsada personalna i struktura organizacyjna w marcu 1939 roku^[28][a]

Dowództwo, kwatermistrzostwo i pododdziały specjalne^[30]

• dowódca pułku – płk dypl. Władysław Frączek


• I zastępca dowódcy – ppłk Stefan Marceli Kotowski


• I zastępca dowódcy (dubler) – ppłk kontr. Borys Barwiński


• adiutant – kpt. Eugeniusz Ladenberger


• starszy lekarz – mjr dr Tadeusz Ganc


• młodszy lekarz – vacat


• II zastępca dowódcy (kwatermistrz) – mjr Tadeusz Marian Sobolewski


• oficer mobilizacyjny – kpt. adm. (piech.) Michał Iskierko


• zastępca oficera mobilizacyjnego – kpt. Zdzisław Jan Pierożek


• oficer administracyjno-materiałowy – kpt. Jan I Kowalczyk


• oficer gospodarczy – kpt. int. Franciszek Jędrzejewski


• oficer żywnościowy – chor. Stanisław Karaim


• dowódca kompanii gospodarczej i oficer taborowy – kpt. tab. Władysław IV Karpiński


• kapelmistrz – vacat


• dowódca plutonu łączności – por. Roman Jan Jaworski


• dowódca plutonu pionierów – por. Zygmunt Żyłka vulgo Żebracki


• dowódca plutonu artylerii piechoty – por. art. Bolesław Sobolewski


• dowódca plutonu ppanc. – ppor. Teodor Banaszczyk


• dowódca oddziału zwiadu – ppor. Wincenty Ciaś

I batalion

• dowódca batalionu – mjr Władysław Naprawa


• dowódca 1 kompanii – kpt. Józef Czesław Niessner


• dowódca plutonu – ppor. Bogdan Teodoryk Michalik


• dowódca plutonu – chor. Jan Zastawniak


• dowódca 2 kompanii – kpt. Michał Mordwiłko


• dowódca plutonu – ppor. Jan Szczepański


• dowódca 3 kompanii – por. Leopold Michał Axmann


• dowódca plutonu – ppor. Antoni Słyk


• dowódca 1 kompanii km – por. Mieczysław Grzebieniowski


• dowódca plutonu – ppor. Stanisław Czaja

II batalion

• dowódca batalionu – mjr Walerian Wieleżyński


• dowódca 4 kompanii – kpt. Kazimierz Sokołowski


• dowódca plutonu – por. Ludwik Marszałek


• dowódca plutonu – ppor. Jan Kazimierz Hejke


• dowódca 5 kompanii – kpt. Piotr Ignacak


• dowódca plutonu – ppor. Józef Nasiełowski


• dowódca 6 kompanii – por. Leon Leśniak


• dowódca plutonu – ppor. Piotr Jan Kotonowicz


• dowódca 2 kompanii km – kpt. Stanisław Dorobek


• dowódca plutonu – ppor. Stanisław Jan Michalik

III batalion

• dowódca batalionu – mjr Karol Stanisław Sadowski


• dowódca 7 kompanii – por. Marian Adam Stępień


• dowódca plutonu – ppor. Zbigniew Jaciński


• dowódca 8 kompanii – kpt. Paweł Skowron


• dowódca plutonu – ppor. Henryk Feliks Woźniak


• dowódca 9 kompanii – kpt. Jerzy Tadeusz Starzycki


• dowódca plutonu – ppor. Konstanty Rewkowski


• dowódca plutonu – chor. Jan Kamionka


• dowódca 3 kompanii km – kpt. Franciszek Polkowski


• dowódca plutonu – por. Szczepan Ochap


• na kursie – por. Jan Matysek


• na kursie – por Stanisław Rusznica

Dywizyjny Kurs Podchorążych Rezerwy 28 DP

• dowódca – mjr Zygmunt Szymański


• dowódca plutonu strzeleckiego – por. Piechowicz Stanisław


• dowódca plutonu strzeleckiego – por. Zbigniew Bożenna Rudziński


• dowódca plutonu strzeleckiego – por. Roman Siwek


• dowódca plutonu km – por. Stanisław Marek Bartłomowicz

15 obwód przysposobienia wojskowego „Dęblin”

• kmdt obwodowy PW – kpt. adm. (piech.) Józef Bardzik


• kmdt powiatowy PW Puławy – por. piech. Józef Jan Leon Grodzicki


• kmdt powiatowy PW Garwolin – por. adm. (piech.) Marceli Pająk

Obsada personalna we wrześniu 1939 roku |

Obsada personalna pułku we wrześniu 1939 roku^[31]

Dowództwo

• dowódca pułku – płk dypl. Władysław Frączek (ranny 3 IX)


• I adiutant – kpt. Franciszek Polkowski


• II adiutant – ppor. rez. Henryk Ciślok


• kwatermistrz – kpt. Jan Kowalczyk


• naczelny lekarz – por. lek. dr Władysław Mazurek


• dowódca kompanii gospodarczej – por. Józef Grodziecki


• kapelan – ks. st. kap. Bronisław Trus


• kapelan – ks. kap. Stanisław Hładuniak

I batalion

• dowódca batalionu – mjr Józej Ratajczak (od 6 IX dowódca pułku)


• adiutant – ppor. rez. Antoni Bocian


• dowódca 1 kompanii strzeleckiej – por. rez. Andrzej Zięba


• dowódca I plutonu – ppor. Stanisław Czaja


• dowódca II plutonu – ppor. rez. Józef Kleczewski


• dowódca III plutonu – ppor.rez. Henryk Piątkowski


• dowódca 2 kompanii strzeleckiej – kpt. Kazimierz Sokołowski


• dowódca I plutonu – pchor. Jan Grobecki


• dowódca II plutonu – ppor. rez.Franciszek Panowicz


• dowódca III plutonu – ppor. rez. Józef Kostecki


• dowódca 3 kompanii strzeleckiej – ppor. Antoni Słyk


• dowódca I plutonu – ppor. rez Marian Michalik


• dowódca II plutonu – ppor. rez. Aleksander Marian Cichocki


• dowódca III plutonu – ppor. rez. Adolf Waszkiewicz


• dowódca 1 kompanii ckm – por. Mieczysław Grzebieniowski


• dowódca I plutonu – sierż. pchor. Józef Kręczek


• dowódca II plutonu – ppor. rez. Tadeusz Karbowski


• dowódca III plutonu – ppor. rez. Antoni Kijak


• dowódca plutonu taczanek – ppor. rez Marian Kajka


• dowódca plutonu moździerzy – ppor. rez. Władysław Cichocki

II batalion

• dowódca batalion – mjr Walerian Wieleżyński (p.o. dcy pulku 4 - 6 IX)


• adiutant – ppor. rez. Kazimierz Dąbrowski


• dowódca 4 kompanii strzeleckiej – kpt. Michał Mordwiłko (od 6 IX dowódca I batalionu)


• dowódca I plutonu – ppor. rez. Feliks Kanclerz


• dowódca II plutonu – ppor. rez. Jarosław Puryszewski


• dowódca III plutonu – ppor. rez Zygmunt Borzym


• dowódca 5 kompanii strzeleckiej – por. Stanisław Piechowicz


• dowódca I plutonu – sierż. pchor. Wincenty Kropornicki


• dowódca II plutonu – ppor. rez. Zygmunt Sławeta


• dowódca III plutonu – ppor. rez. Józef Zamorski


• dowódca 6 kompanii strzeleckiej – ppor. Józef Nasiełowski


• dowódca I plutonu – ppor. rez. Aleksander Chachaj


• dowódca II plutonu – ppor. rez. Józef Wolszczak


• dowódca III plutonu – ppor. rez. Stanisław Russek


• dowódca 2 kompanii ckm – por.Szczepan Ochap-Lipiński


• dowódca I plutonu – ppor. rez. Stefan Żbikowski


• dowódca II plutonu – ppor. rez. Franciszek Bartczak


• dowódca IIII plutonu – ppor. rez. Tadeusz Conio


• dowódca plutonu taczanek – ppor. rez. Tadeusz Kurzepa


• dowódca plutonu moździerzy – pchor. Tadeusz Sobczak

III batalion

• dowódca batalionu – mjr Konrad Sadowski


• adiutant – ppor. rez. Tadeusz Roguski


• dowódca 7 kompanii strzeleckiej – ppor. Ludwik Marszałek


• dowódca I plutonu – ppor. rez. Kryspin Eytner


• dowódca II plutonu – ppor. rez. Zygmunt Kazimierz Bigelmajer


• dowódca III plutonu – ppor. rez. Czesław Sasinowski


• dowódca 8 kompanii strzeleckiej – por. Wincenty Ciaś


• dowódca I plutonu – ppor. rez. Ryszard Żbikowski


• dowódca II plutonu – ppor. rez. Janusz Kolbiński


• dowódca III plutonu – ppor. rez. Kazimierz Walczuk


• dowódca 9 kompanii strzeleckiej – ppor. Henryk Woźniak


• dowódca I plutonu – ppor. rez. Kazimierz Woźniak


• dowódca II plutonu – pchor. Marcin Walczuk


• dowódca III plutonu – ppor. rez. Marian Jarecki


• dowódca 3 kompanii ckm – por. Stanisław Marek Bartłomowicz


• dowódca I plutonu – ppor. rez. Alfons Tarnowski


• dowódca II plutonu – ppor. rez. Michał Korzempa


• dowódca III plutonu – ppor. rez. Wincenty Dempnik


• dowódca plutonu taczanek – ppor. rez. Józef Ortyl


• dowódca plutonu moździerzy – pchor. rez. Tadeusz Nowocień

Pododdziały specjalne

• dowódca kompanii zwiadu – kpt. Zdzisław Pirożek


• dowódca plutonu konnych zwiadowców – ppor. rez. Ludwik Molewski


• dowódca plutonu kolarzy – ppor. rez. Zbigniew Marcinkowski


• dowódca kompanii przeciwpancernej – por. Marian Adam Stępień


• dowódca plutonu artylerii piechoty – por. Bolesław Sobolewski


• dowódca plutonu pionierów – por. Zygmunt Żyłka-Żebracki


• dowódca plutonu przeciwgazowego – por. rez. Marian Kawiak


• dowódca plutonu łączności – por. Roman Jaworski

Kawalerowie Virtuti Militari |

Żołnierze pułku odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari za wojnę 1920 roku^[32][33]

Ponadto Krzyżem Walecznych odznaczonych zostało 480 żołnierzy, a w liczbie tej: 62 oficerów, 3 chorążych, 3 podchorążych i 284 szeregowych. Powyższe liczby obejmują:

• odznaczonych czterokrotnie 8 oficerów, 2 chorążych, 1 podchorążego, 2 szeregowych,


• odznaczonych trzykrotnie 13 oficerów, 4 szeregowych,


• odznaczonych dwukrotnie 19 oficerów, 2 podchorążych i 34 szeregowych^[32].

Żołnierze pułku odznaczeni Orderem Wojennym Virtuti Militari za kampanię wrześniową 1939 roku^[34]

Krzyżem Złotym

Krzyżem Srebrnym

Krzyżem Walecznych po raz trzeci odznaczeni zostali: śp. kapelan Hładuniak (parafia Dęblin), kpt. Polkowski Franciszek, kpt. Mordwiłko Michał, por. Grzebieniowski Mieczysław, por Stępień Marian, por. Grodzicki Józef, ppor. Ciaś Wincenty, ppor.inż Morawski Ludwik, st.sierż Piotrowski Mikołaj, st.sierż. Decyka Jan, sierż Łysoniak, plut. Jabłoński Władysław, plut. Walczyk Jan, st.strz. Sienkiewicz Władysław, strz. Łatosiak Jan, strz. Winnicki Marian, strz. Łapczuk Teofil, strz. Margules Hersze, strz. Łaszczyński Witold^[35].

Symbole pułkowe |

Sztandar

 Osobny artykuł: Święta wojskowe w Polsce.

Przedstawiciele miasta Bochni na jednym z zebrań rady miejskiej postanowili ufundować 15 pułkowi piechoty chorągiew własnym kosztem. 21 lipca 1921 roku, kiedy pułk pozostawał na obszarze Mołodeczna, delegat miasta Bochni Pan Rachwał przywiózł chorągiew do miejsca postoju pułku. Poświęcenie oraz wręczenie jej pułkowi przed dowódcę 9 Dywizji Piechoty pułkownika Mieczysława Trojanowskiego odbyło się uroczyście 6 sierpnia 1921 roku w Chołżowie obok Mołodeczna^[36].

W obliczu klęski 15 p.p. we wrześniu 1939 decyzją st. sierż. Bronisława Czecha (szef kancelarii pułku) sztandar został zakopany pod Brwinowie, później w okresie okupacji niemieckiej został odkopany przez żołnierzy 15 Pułku Piechoty „Wilków” Armii Krajowej, po czym przewieziony do Dęblina i ukryty naprzeciw wejścia do garnizonu przedwojennego pułku w klombie kwiatowym przed domem st. wachm. Ziółkowskiego, którego żona po wojnie przekazała sztandar, który trafił do Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie^[37] (tam - zrekonstruowany - znajduje się obecnie^[38]). 2 lipca 1947 roku Prezydent RP Bolesław Bierut, na wniosek Ministerstwa Obrony Narodowej, odznaczył Stefanię Wozińską Brązowym Krzyżem Zasługi „za przechowanie w okresie okupacji sztandaru 15 p. piechoty”^[39].

Odznaka pamiątkowa

28 czerwca 1932 roku minister spraw wojskowych marszałek Polski Józef Piłsudski zatwierdził wzór i regulamin odznaki pamiątkowej 15 pułku piechoty^[40]. Odznaka o wymiarach 41x41 mm ma kształt krzyża kawalerskiego. Pośrodku na okrągłej tarczy wpisany numer pułku „15”. Ramiona krzyża zakończone kulkami połączone są czterema łbami wilków. Odznaka jednoczęściowa, wykonana w srebrze, na rewersie próba srebra i imiennik grawera „WG” – Wiktor Gontarczyk z Warszawy^[41].

Uwagi |

Przypisy |

Bibliografia |

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2016-02-15].


• Karol Firich, Stanisław Krzysik, Tadeusz Kutrzeba, Stanisław Müller, Józef Wiatr: Almanach oficerski na rok 1923/24. T. 2. Warszawa: Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1923.


• Zbigniew Gnat-Wieteska: 15 Pułk Piechoty „Wilków”. Pruszków: Oficyna Wydawnicza Ajaks, 1996, seria: Zarys historii pułków polskich w kampanii wrześniowej.


• 9 Dywizja Piechoty w dziejach oręża polskiego. Pruszków: Ajaks, 1995. ISBN 83-85621-75-X.


• Zdzisław Jagiełło: Piechota Wojska Polskiego 1918-1939. Warszawa: Bellona, 2007. ISBN 978-83-11-10206-4.


• Jerzy Kłoczewski: Polska gospodarka wojskowa 1918-1939 (zarys systemu). Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1987. ISBN 83-11-07488-7.


• Księga chwały piechoty. Bronisław Prugar-Ketling (red.). Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1992.


• Kazimierz Satora: Opowieści wrześniowych sztandarów. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, 1990. ISBN 83-211-1104-1.


• Zdzisław Sawicki, Adam Wielechowski: Odznaki Wojska Polskiego 1918-1945: Katalog Zbioru Falerystycznego: Wojsko Polskie 1918-1939: Polskie Siły Zbrojne Na Zachodzie. Warszawa: Pantera Books, 2007. ISBN 978-83-204-3299-2.


• Wojciech Wiącek: Zarys historii wojennej 15-go pułku piechoty. Warszawa: Zakłady Graficzne „Polska Zjednoczona”, 1929, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.


• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. T. 29. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego. Biblioteka Jagiellońska, 2006. ISBN 83-7188-899-6.


• Jan Wróblewski: Armia „Łódź” 1939. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.

p • d • e Wojsko Polskie II Rzeczypospolitej Rodowód Polska Siła Zbrojna Armia Polska we Francji Armia Wielkopolska Legiony Polskie Samoobrona Litwy i Białorusi Wojsko Litwy Środkowej Wojsko Polskie na Wschodzie Naczelne władze wojskowe Naczelnik Państwa (1918-1922) Prezydent RP (1922-1939) Naczelne Dowództwo WP Ministerstwo Spraw Wojskowych Generalny Inspektorat Sił Zbrojnych Sztab Generalny (Główny) Kwatera Główna Naczelnego Wodza Rodzaje sił zbrojnych Wojsko Marynarka Wojenna Formacje Wojska Wartownicze i Etapowe (1919-1921) Korpus Ochrony Pogranicza (1924-1939) Obrona Narodowa (1937-1939) Bronie Piechota Kawaleria Artyleria Bronie pancerne (1937-1939) Lotnictwo Saperzy Wojska Kolejowe (do 1928) Wojska Samochodowe (do 1937) Tabory Żandarmeria Służby duszpasterska geograficzna intendentury inżynieryjno-saperska kolejowa remontu sprawiedliwości zdrowia weterynarii uzbrojenia lotnictwa żeglugi śródlądowej łączności etapowa jeniecka poborowa WP w 1939 OdeB pokojowe Plan mob. "W" Mobilizacja OdeB wojenne Kampania wrześniowa Plan Zachód Plan Wschód Inne Bunt Żeligowskiego Centrum Wyszkolenia Sanitarnego Centrum Wyszkolenia Saperów Centrum Wyszkolenia Łączności Centrum Wyszkolenia Żandarmerii Centrum Wyższych Studiów Wojskowych Fundusz Obrony Narodowej Główny Urząd Zaopatrywania Armii Instytut Wojskowo-Techniczny Oddział II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego Oficerska Szkoła Topografów Placówki dyplomatyczne Wojska Polskiego II RP Rada Wojenna Rada Wojskowa Wojna polsko-bolszewicka Wojskowa Komisja Ustawodawcza Wyższa Szkoła Wojenna Barwy broni i służb Mundur