40 Pułk Piechoty Dzieci Lwowskich







Ten artykuł dotyczy 40 Pułku Piechoty Dzieci Lwowskich. Zobacz też: 40 Pułk Piechoty – inne pułki piechoty z numerem 40.

.mw-parser-output table.zolnierz-lotnictwo td.naglowek{color:black!important;background:#95a7b9!important}.mw-parser-output table.zolnierz-marynarka td.naglowek{color:white!important;background:#6082B6!important}.mw-parser-output table.zolnierz-lądowe td.naglowek{color:white!important;background:#556B2F!important}.mw-parser-output table.zolnierz-paramilitarny td.naglowek{color:black!important;background:#b6b3c7!important}



























































40 Pułk Piechoty

Historia

Państwo

 II Rzeczpospolita
Sformowanie
1918
Rozformowanie
1939
Nazwa wyróżniająca
Dzieci Lwowskich
Tradycje
Święto
30 czerwca
Nadanie sztandaru
1924
Rodowód
30 Pułk Piechoty
3 Pułk Strzelców Lwowskich
Dowódcy
Pierwszy
ppłk Karol Krauss
Ostatni
ppłk Józef Kalandyk
Działania zbrojne

wojna polsko-ukraińska
wojna polsko-bolszewicka
kampania wrześniowa
obrona Warszawy
Organizacja
Dyslokacja

garnizon Lwów

Rodzaj wojsk

piechota
Podległość

5 Dywizja Piechoty




Tableau słuchaczy IV Doskonalącego Kursu Podoficerów Zawodowych DOK VI zorganizowanego w latach 1938–1939 przy 40 pp. Na tableau m. in. fotografie dowódcy pułku ppłk. dypl. Andrzeja Liebicha, mjr. Antoniego Kassiana, kpt. Jana Szuby, kpt. Jana Krausa, por. Zdzisława Pacak-Kuźmirskiego, por. Jana Korzenia, por. Józefa Bęgowskiego i chor. Franciszka Korzinek




Schemat działań bojowych pułku w latach 1918-1920


40 Pułk Piechoty Dzieci Lwowskich (40 pp) – oddział piechoty Wojska Polskiego II RP.


Pułk stacjonował w garnizonie Lwów[1]. Święto pułkowe obchodził 30 czerwca.


W kampanii wrześniowej bronił pododcinka „Zachód” odcinka „Warszawa-Zachód” do momentu kapitulacji Warszawy. Jego batalion został początkowo został przydzielony do 2 pułku piechoty Obrony Warszawy, a następnie znajdował się w odwodzie dowódcy odcinka „Warszawa-Wschód” organizując obronę mostów na Wiśle.




Spis treści






  • 1 Formowanie i zmiany organizacyjne


  • 2 Pułk w walce o granice


    • 2.1 Udział w wojnie polsko-ukraińskiej


    • 2.2 Pułk w wojnie polsko-bolszewickiej




  • 3 Pułk w okresie pokoju


  • 4 Kampania wrześniowa 1939


  • 5 Walki w ramach Armii Krajowej


  • 6 Lwowskie dzieci


    • 6.1 Organizacja i obsada personalna we wrześniu 1939 roku


    • 6.2 Kawalerowie Virtuti Militari




  • 7 Symbole pułkowe


  • 8 Uwagi


  • 9 Przypisy


  • 10 Bibliografia


  • 11 Linki zewnętrzne





Formowanie i zmiany organizacyjne |


Na rozkaz gen. Bolesława Roji, na Cytadeli we Lwowie, rozpoczęto w 24 listopada 1918 organizację pułku, jako 30 pułk piechoty im. króla Jana Sobieskiego. Pierwszym dowódcą został ppłk Karol Krauss, który werbował ochotników nawet 15- 16-letnich. W pierwszym dniu werbunku utworzono już jedną kompanię strzelecką a w kilka dni później cały batalion. Zaledwie trzy dni później batalion brał udział w walkach pod Starym Siołem, Żyrawką i Sołonką. Na początku grudnia utworzony został oddział karabinów maszynowych i pluton telefoniczny. 18 grudnia 1918 roku pułk złożył uroczystą przysięgę wojskową. Nazwa pułku, rozkazem Sztabu Generalnego, w dniu 15 lutego 1919 została zmieniona na 3 pułk strzelców Lwowskich a 1 maja 1919 otrzymał nazwę 40 pułk piechoty. W uznaniu zasług położonych w obronie Lwowa pułk otrzymał oficjalne przydomki Strzelców Lwowskich, a następnie Dzieci Lwowskich.



 Osobny artykuł: Organizacja pułku piechoty Wojska Polskiego II RP.


Pułk w walce o granice |



Udział w wojnie polsko-ukraińskiej |


27 grudnia nieprzyjaciel przeprowadził atak na całym froncie lwowskim. Część batalionu w składzie dwóch kompanii ochraniała Lwów na tzw. Kościarni, ponosząc straty sięgające 30% stanu osobowego, zaś trzecia kompania skutecznie broniła swoich pozycji w miejscowości Hołosko Wielkie. Od 13 stycznia 1919 bataliony prowadziły walki w rejonie Fręclówki, Malechowa[2], Laszek, Kulparkowa i Rzęsnej Polskiej. W pierwszej połowie marca pułk otrzymał uzupełnienie w postaci batalionu szturmowego brygady lwowskiej, co umożliwiło utworzenie drugiego, pełnego batalionu. Wraz z batalionem szturmowym weszły w skład jednostki kobiety, które potem dzielnie i z wyróżnieniem walczyły na froncie. Odnotowany stan pułku 25 kwietnia to: 55 oficerów, 1231 szeregowych i 12 karabinów maszynowych.


Od 29 kwietnia bataliony ruszyły do natarcia i zdobyły miejscowości: Hamulec, Wólkę Hamulcową i wieś Grzęda. Na tych pozycjach pozostawały do 15 maja, którego to dnia ruszyła ofensywa polskich wojsk na frontach małopolskim i wołyńskim. Pułk, wspierając 38. pułk piechoty, zajmował kolejno: Koszelów, Nowe Sioło, Stroniatyn, Kukizów – (miejscowości koło Kulikowa), a następnie Zapytów, Jaryczów i Ceprów. W ciężkich, zwycięskich walkach przez Chałupki, Połonice, Zuchorzyce, Gołogóry Lackie, Machnowce i Jeziornę (miejscowości na Wyżynie Podolskiej) dotarł pod Zborów. Po krótkim odpoczynku przebazował się w okolice Tarnopola, gdzie pozostawał jako pułk odwodowy. W tym czasie powstały dwie kolejne kompanie i utworzono patrole żandarmerii polowej.
Pod naporem nieprzyjaciela, wzmocnionego posiłkami, od 15 czerwca pułk był zmuszony do wycofania się z zajmowanych pozycji i przez: Mszanę, Żukowce, Kubińce i Jarosławińce dotarł do wsi Nuszcze. Następnie wykonując rozkazy dowództwa dywizji, 21 czerwca wycofał się najpierw na linię Złoczów – Sasów, a potem do Skwarzawy. W ofensywie 28 czerwca, wespół z 38. pułkiem piechoty, uderzył w kierunku na Kniaże, Złoczów, Nuszcze, Olejów i Bzowice – stając na linii rzeki Seret, gdzie patrolował rzekę, robiąc nękające wypady na drugi brzeg. W tym okresie do pułku wcielono oddziały rotmistrza Abrahama a w każdym batalionie utworzono pluton miotaczy min i granatów. Bez walki przeszedł 16 lipca 1919 r. dawny kordon graniczny na północ od Zbaraża i stanął na dawnej granicy austriacko-rosyjskiej.



Pułk w wojnie polsko-bolszewickiej |


Na dawnej granicy austriacko-rosyjskiej pułk stał do 5 sierpnia, po czym wraz z 5. Dywizją Piechoty zwaną nieoficjalnie „lwowską”, jako odwód frontu małopolskiego, obsadził rzekę Zbrucz pomiędzy Siekierzyńcem a Bednarówką, gdzie pozostał do 10 września. Między 11 września a 26 września pomagał miejscowej, bardzo biednej ludności w pracach polowych, po czym powrócił nad Zbrucz. Dopiero 10 października został zluzowany i przemieścił się w okolice Białej, Czystyłowa i Płotysza. Na początku lutego 1920 pułk zebrał się koło wsi Toki zaś 18 lutego ruszył do boju i w ciągu dnia zdobył: Różany, Daszkowce, Szczodrową, Susłowce i Kopytyńce[3]. W kolejnych dniach Nowokonstantynów oraz Nową Sieniawkę i osiągnął linię rzeki Boh, gdzie przez prawie trzy miesiące prowadził walki pozycyjne. W marcu pluton żandarmerii został zmieniony przez pluton jeźdźców, którzy sprawdzili się szczególnie podczas wypadów na pozycje nieprzyjaciela. Z zajmowanych pozycji nad Bohem pododdziały wykonywały wypady: 3 marca na Janowce, 17 marca na Łuki i Zinowińce, 25 marca na Dumenki, 27 marca ponownie na Janowce i Łuki a 11 kwietnia na Łysą Górę i ponownie Zinowińce. Te działania do tego stopnie zdeprymowały wojska sowieckie, że 24 kwietnia, „po cichu” opuściły swoje pozycje. 6 Armia a w jej składzie pułk, przeszły do ofensywy z zadaniem rozbicia nieprzyjaciela w rejonie Płoskirowa i Żmerynki. 26 kwietnia przeszła na polską stronę 3 Brygada Ukraińska tzw. strzelcy siczowi. Pułk będący dalej w ofensywie zajmował kolejno: Hutę Lityńską, Janopol i Winnicę, po czym przeszedł rzekę Boh i w dalszym marszu dotarł do miejscowości: Telepeńki Małe, Kossakówka, Kobylince, Przyborówka i Studnica – nigdzie nie natrafiając na wroga. Następnie przez: Pieszoczyn, Popówkę, Gordyjówkę i Strutyńce dotarł 12 maja do miejscowości Żornyszcze (na wschód od Winnicy i na południe od Koziatyna). Była to najdalej na wschód wysunięta miejscowość jaką zajął pułk. Zwiad prowadzony przez polskich lotników w głąb Ukrainy uprzedził o zbliżaniu się armii Budionnego. Zgodnie z rozkazami dla 5 Dywizji Piechoty, w której składzie walczył pułk, jeden z jego batalionów skierowano do dyspozycji frontu północnego, pozostałe dwa do obrony Koziatynia – bardzo ważnego węzła kolejowego z liniami rozchodzącymi się w różnych kierunkach i dysponującego znacznym taborem kolejowym. Jednak potrzeby frontu, związane z rozpoczętą 28 maja ofensywą sowiecką, spowodowały przerzucenie batalionów na linię walk do Nowochwastowa[4]. Tu toczył boje ze zmiennym szczęściem, ale generalnie utrzymywał zajmowane pozycje. Jednak 5 czerwca cztery dywizje kawalerii sowieckiej przedarły się na tyły polskiej armii i zagroziły stacji Koziatyn, a także Berdyczowowi i Żytomierzowi. Pułk otrzymał zadanie obrony węzła w Koziatynie. W okresie od 9 czerwca do 13 czerwca, na linii działania pułku, praktycznie nie prowadzono walk, jednak wobec działań wroga na tyłach naszych wojsk – dowództwo 6 Armii podjęło decyzję o odwrocie. Od 13 czerwca pułk wycofywał się przez: Machnówkę, Krzyżanówkę, Stupnik, Ostrożek, Ułanów do Nosówek – gdzie znalazł się 15 czerwca i dalej przez: Wieszniopol, Starokonstantynów i Szepietówkę do Zasławia nad Horyniem, do którego dotarł 30 czerwca. Do 6 lipca toczył w tym mieście ciężkie walki, które przyniosły mu sławę, po czym przez: Bielczyn, Korytno, Suraż, Tylawkę, 9 lipca wszedł do Krzemieńca. Krwawe walki w mieście i na przedmieściach trwały do 14 lipca, pułk wziął do niewoli kilkudziesięciu jeńców, zdobył 15 karabinów maszynowych, 60 koni, kilkadziesiąt jednostek broni i inny sprzęt.


W tym czasie poddał się 1 kubański pułk kozaków. Z Krzemieńca pododdziały wyszły 21 lipca w kierunku Poczajowa gdzie toczyły kilkudniowe walki, a następnie zostały skierowane na linię rzeki Seret w okolicach Czepiele – Bobutychy, a potem Hucisko Pieniackie – Podhorce niedaleko Brodów, staczając przez cały czas drobne utarczki. Dwa bataliony pułku, wzmocnione 105 pułkiem piechoty i dwoma bateriami artylerii przeprowadziły natarcie w kierunku na Brody zajmując Jasionowo 30 lipca. W sierpniu wszedł w skład pułku 105 rezerwowy pułk piechoty, batalion wartowniczy i półbatalion etapowy Kobryński i 31 sierpnia odnotowano stan pułku – „31 oficerów i 3098 bagnetów”. Po walkach koło wsi Pod Lasem i Dubie 3 sierpnia pułk ruszył do pogoni za ustępującym nieprzyjacielem. Zajął Boratyn, Buczynę, Suchowolę, górę Makutra i 9 sierpnia ruszył na Podhorce, a następnie Łopatyn. Jednym uderzeniem rozbił, stacjonujące w mieście, dwa pułki jazdy sowieckiej, która uciekła w popłochu a Budionny salwował się ucieczką samochodem. Nieprzyjaciel poniósł bardzo duże straty, mimo to próbował odbić miasto. Dopiero na rozkaz pułk wycofał się do Stanisławczyka, a następnie przez: Monastyrek, Busk do Kamionki Strumiłowej gdzie dotarł 15 sierpnia. W dalszym marszu cofnął się do Kulikowa pod Lwowem, gdzie 18 sierpnia zebrała się, przed nową ofensywą, cała 5 Dywizja.


W czasie, kiedy dwa bataliony pułku walczyły na południu z wojskami Budionnego, III batalion przybył 4 czerwca do miejscowości Nowoświęciany na froncie północnym. Przydzielony został do odwodu Armii Rezerwowej gen. Sosnkowskiego i przez Woropajewo i Czeresz dotarł w rejon stacji Kruki – Franopol, gdzie został przydzielony do I Brygady Jazdy (w grupie gen. Żeligowskiego). Już 12 czerwca batalion walczył nad Dźwiną koło wski Dregucie. Następnie przydzielono batalion do XV Brygady Piechoty i przebazowano pod Klewań, a następnie do Nowosiółek i Zadroża, gdzie pozostawał do 3 lipca jako odwód 5 Dywizji Piechoty. 4 lipca ruszyła na 1 Armię ofensywa wojsk sowieckich pod dowództwem Tuchaczewskiego. Batalion w walkach zajął miejscowość Plissa i tutaj zastał go 5 lipca rozkaz odwrotu.


Droga odwrotu prowadziła przez: Głębokie, Wilejkę i Wielkie Sioło do Chechła a stąd, jako straż boczna dywizji litewsko-białoruskiej, przez: Dubiny, Zabrzezie, Demidowicze, Filipiszki nad rzekę Berezynę. Po przeprawie przez rzekę 15 lipca doszedł do Wiszniewa a 17 lipca do Szczuczyna. W kolejnych dniach 23 i 24 lipca brał udział w ciężkich walkach pod Wołpą nad Niemnem, po czym 29 lipca dotarł do Białegostoku, skąd transportem kolejowym (ze stacji Małkinia) odjechał do Lwowa by połączyć się z pułkiem.


21 sierpnia 5 Dywizja ruszyła do kontrnatarcia. Już następnego dnia osiągnięto linię Kanał Rzeczypospolitej – Jaryczów Nowy – Ceperów a w kolejnych dniach Połonice, Zadwórze i Breniów. Do 30 sierpnia pułk zwycięsko walczył pod Żelechowem, Milatynem Starym i Liskiem. W walkach tych wspierały pułk czołgi a w walkach o stacje kolejowe pociąg pancerny „Generał Iwaszkiewicz”. Szczególnie krwawe walki toczyły się 5 września koło miasteczka Busk a 6 września koło wsi Jabłonówka, gdzie w zwycięskim boju żołnierze pułku zdobyli 5 karabinów maszynowych, 120 karabinów, konie i amunicję a nieprzyjaciel stracił około 243 żołnierzy (w zabitych i rannych). Na pamiątkę boju pod Jabłonówką święto pułkowe przez kolejne lata obchodzono 6 września (potem przeniesiono na 30 czerwca, jako że we wrześniu tradycyjnie odbywały się manewry). W kolejnych dniach przeprowadzano wypady na wioski, w których przebywały oddziały nieprzyjaciela. Tymczasem 6. Armia, wspólnie z Grupą gen. Pawlenki rozpoczęła ofensywę mającą na celu wyzwolenie Małopolski Wschodniej. Pierwszy zwycięski bój w tej ofensywie pułk stoczył 17 września pod Oleskiem i od tej pory ścigał nieprzyjaciela przez: Czyszki, Zabłotce, Brody, Poczajów, Nowosiółki, Nowystaw aż po Starokonstantynów, gdzie dotarł 30 września. Po odpoczynku od 10 października wspierał wojska ukraińskie koło Dereźni i Lityna, zajął miejscowość Sułowce i most na rzece Boh i zdobył 15 października Starokonstantynów. Trzy dni później Rosjanie poprosili o rozejm. Stan pułku w październiku 1920 to: 12 kompanii polowych, 4 kompanie karabinów maszynowych, kompanie techniczna i sztabowa, pluton jeźdźców i batalion zapasowy.


Przez kolejne dwa miesiące pułk stacjonował w różnych miejscowościach, by 22 grudnia 1920 powrócić do Lwowa.


Po zakończeniu wojny z bolszewikami pułk pozostał we Lwowie, który stał się jego garnizonem.



Pułk w okresie pokoju |




Zdjęcie pamiątkowe żołnierzy 40 pp


W okresie międzywojennym 40 pułk piechoty stacjonował na terenie Okręgu Korpusu Nr VI we Lwowie. Wchodził w skład 5 Dywizji Piechoty[5].
Na podstawie rozkazu wykonawczego Ministerstwa Spraw Wojskowych do Departamentu Piechoty o wprowadzeniu organizacji piechoty na stopie pokojowej PS 10-50 z 1930 roku, w Wojsku Polskim wprowadzono trzy typy pułków piechoty. 40 pułk piechoty zaliczony został do typu I pułków piechoty (tzw. „normalnych”). W każdym roku otrzymywał około 610 rekrutów. Stan osobowy pułku wynosił 56 oficerów oraz 1500 podoficerów i szeregowców. W okresie zimowym posiadał batalion starszego rocznika, batalion szkolny i skadrowany, w okresie letnim zaś batalion starszego rocznika i dwa bataliony poborowych[6].



Kampania wrześniowa 1939 |


W czasie kampanii wrześniowej pułk walczył w obronie Warszawy.



Warszawa obrona 1939 1.PNG



Warszawa obrona 1939.png


7 września do Warszawy przybyły transporty 40 pułku piechoty. Pododdziały rozlokowały się w rejonie folwarku Dotrzyma obok dworca Wschodniego. Obronę przeciwlotniczą zapewniała bateria przeciwlotnicza. I/40. pp, wraz z IV/360 pp tworzył odwód dowódcy Obrony Warszawy gen. Waleriana Czumy. Wspierany przez 4 działa 75 mm stanowił on osłonę naziemną mostów na Wiśle. Pełnił on równocześnie rolę drugiego rzutu tworzonej dopiero obrony Pragi.


Nocą z 7/8 września pułk (bez I bp) przeszedł mostem Poniatowskiego na zachodni brzeg Wisły i wspólnie z II/41 pp obsadził odcinek środkowy Przedmościa Warszawa. Dowódcą odcinka został dowódca 40 pp – ppłk Kalandyk





Pomnik Barykada Września




Tablica ku pamięci 40 pp umieszczona na ścianie kościoła NMP Królowej Świata na Ochocie




Tablica na bocznej ścianie kościoła św. Wawrzyńca


8 września na przedpola stolicy dotarły czołowe oddziały niemieckiej 4 DPanc z XVI Korpusu Pancernego.
Przed barykadą zamykającą ul. Grójecką pierwsze czołgi pojawiły się o 17:20. Barykady broniła 4 kompania 40 pp por. Jana Grzybowskiego, oraz 6/41 pp i część kompanii przeciwpancernej 41 pp. Natarcie zostało odparte. Niemcy stracili trzy czołgi. Rano 9 września czołgi 4 DPanc, po uprzednim przygotowaniu artyleryjskim, rozpoczęły atak. Współdziałająca z plppanc ppor. Mariana Fucha 4/40 pp zniszczyła 10 czołgów i pojazdów opancerzonych. Pozostałe czołgi skierowały się na Wolę i weszły ul. Białobrzeską w lukę między stanowiskami 40. i 41 pp. Żołnierze 6 kompanii 40 pp por. Zygmunta Ziemby obrzucili je granatami.


W tym dniu walczyła na Woli także wsparta dwoma armatkami ppanc i dwoma działami kal. 75 mm 8 kompania 40 pp por. Zdzisława Pacak-Kuźmirskiego. Broniła ona ul. Wolskiej i Reduty 56[a].
O 9:30 do barykady zamykającej ul. Wolską podeszły czołgi nieprzyjaciela. Polskie armaty otworzyły ogień dopiero z odległości ok. 100 m. Obrońcy zapalili też beczki z terpentyną. Kontratakowała 8 kompania 40 pp. Większość żołnierzy niemieckich wykłuto bagnetami lub wzięto do niewoli.


7 kompania 40 pp ppor. Edmunda Grabowskiego zajmowała stanowiska na północ od 8 kompanii. Działka ppanc znajdujące się w jej ugrupowaniu unieruchomiły kilka czołgów, pozostałe zawróciły.
Po załamaniu natarcia 4 DPanc likwidowano grupy żołnierzy niemieckich, które po wycofaniu się czołgów utworzyły gniazda oporu w poszczególnych budynkach. W walce o gmach Wolnej Wszechnicy uczestniczyli żołnierze 6/40 pp, a pułkowy pluton cyklistów z plutonem czołgów lekkich 7-TP między 16:20 a 17:00 odzyskał utraconą rano barykadę na ul. Grójeckiej.


23 września Niemcy przystąpili do generalnego szturmu. Rozpoczął się gwałtowny ostrzał artyleryjski i bombardowanie miasta. Na Odcinku „Środek” pozycję główną podzielono na trzy pododcinki batalionowe. Dwa z nich obsadziły bataliony 40 pp: pododcinek „Wola” bronił III/40 pp, a Dworca Zachodniego II/40 pp[b]


W trakcie walk 25 września śmiertelną ranę odniósł mjr Kassian, a dowództwo batalionu objął kpt. Zygmunt Neugebauer. 26 września na II/40 pp uderzyły główne siły 31 DP. Artyleria nieprzyjaciela zniszczyła umocnienia i rozbiła dwa działka ppanc. O 10:00 przed batalionem pojawiły się czołgi z piechotą. Na ul. Opaczewskiej opór stawiła 4 kompania por. Grzybowskiego. Ponad 40% żołnierzy kompanii poległo lub odniosło rany[c]. Ciężkie straty poniosła też 6 kp. Resztki obu kompanii wycofały się na ul. Częstochowską.


Na odcinku 5 kp por. Jana Jelenia atakowały dwa bataliony niemieckie. Nieprzyjaciel został zatrzymany na ul. Kopińskiej. Utracono jednak parowozownię. Początkowo kontrataki nie odnosiły pożądanego skutku. Por. Pacak-Kuźmirski utworzył z ochotników 8 kp grupę szturmową wyposażony w broń maszynową i granaty ręczne. Pod osłoną nocy, bez strzału, doprowadził pluton na odległość 100 m od parowozowni i gwałtownym uderzeniem wdarł się do zabudowań. W ciągu kilku minut załoga niemiecka została zniszczona. Zdobyto mapę z naniesionymi pozycjami jednostek niemieckich oblegających Warszawę.


27 września nacisk Niemców na pozycje 40 pp osłabł. Toczyły się rozmowy kapitulacyjne. W południe płk Porwit otrzymał polecenie przerwania ognia o 14:00 na całym froncie przedmościa. 28 września Warszawa skapitulowała. Do por. Pacak-Kuźniarskiego zgłosiła się delegacja żołnierzy, oświadczając, że będą bronić stanowisk do ostatniego naboju, po czym wysadzą się w powietrze. Oficerowie musieli uspokajać gorące serca i umysły.


Batalion marszowy 40 pułku piechoty pozostał w garnizonie Lwów i 12 września został włączony w skład improwizowanej Grupy „Żółkiew”[7], w ramach której walczył w obronie miasta.



Walki w ramach Armii Krajowej |


Pułk został odtworzony w ramach Akcji „Burza” Armii Krajowej w okręgu AK Lwów w 1944 roku.



Lwowskie dzieci |




Dowódcy pułku



  • ppłk Karol Krauss (24 XI 1918 – 1 VII 1919)

  • płk Julian Pienkowski (2 VII 1919 – 14 XII 1919)

  • kpt Henryk Weiss (15 XII 1919 – 20 XII 1919)

  • mjr Łukawski Alojzy (21 XII 1919 – 11 III 1920)

  • płk Stanisław Rosnowski (12 III 1920 – 29 VI 1920)

  • kpt. Jan Wierzchoń (30 VI 1920 – 5 VIII 1920)

  • płk Stanisław Rosnowski (6 VIII 1920 – 19 VIII 1920)

  • ppłk Henryk Weiss (20 VIII 1920 – 18 VIII 1922)

  • ppłk dr Hołobut Zygmunt (19 VIII 1922 – 26 XII 1922)

  • ppłk Trojanowski Jerzy (27 XII 1922 – 18 I 1923)

  • płk Henryk Weiss (19 I 1923 – 17 III 1923)

  • ppłk Trojanowski Jerzy (18 III 1923 – 11 V 1923)

  • płk Władysław Langner (12 V 1923 – 31 III 1927)

  • płk piech. Józef Gigiel-Melechowicz (31 III 1927 – 12 I 1937)

  • ppłk dypl. Andrzej Bronisław Bruno Liebich (12 I 1937 – 10 III 1939)

  • ppłk Józef Kalandyk (10 III – 30 IX 1939)




Zastępcy dowódcy pułku (od 1938 roku – I zastępca dowódcy)



  • ppłk SG Adam Brzechwa-Ajdukiewicz (IX 1924 – IX 1926)

  • ppłk piech. Walerian Wiśniewski (31 X - 23 XII 1927 → dowódca 53 pp)

  • ppłk piech. Adam Sikorski (do 26 IV 1928 → zastępca dowódcy 26 pp[8])

  • ppłk dypl. dr Kazimierz Putek (26 IV 1928 - 31 VIII 1932 → komendant PKU Miechów[9])

  • ppłk dypl. Bolesław Stanisław Borkowski (1 IX 1932 - 1934 → dowódca 21 pp)

  • ppłk piech. Kazimierz Czarnecki (od III 1935)

  • ppłk dypl. Andrzej Bronisław Bruno Liebich (do 12 I 1937 → dowódca 40 pp)

  • ppłk dypl. Antoni Chruściel (I 1937 – II 1938)




Oficerowie pułku



  • ppłk Kazimierz Baszniak

  • ppłk Franciszek Wojakowski

  • mjr Stanisław Brzeziński-Dunin († 1940 Charków)

  • mjr dypl. Józef Rożniecki

  • mjr Jan Krysa

  • kpt. piech. Kazimierz Damm

  • kpt. piech. Józef Drelichowski

  • kpt. rez. piech. Feliks Zbigniew Machnowski

  • kpt. piech. Franciszek Skrzywanek

  • kpt. piech. Felicjan Sterba (nadetatowy)

  • kpt. Henryk Gliszczyński

  • kpt. Józef Joachim Grzyb

  • por. piech. Emil Cimura

  • por. Jerzy Szczerbiński




Podoficerowie i strzelcy


  • sierż. Antoni Żubryd


Organizacja i obsada personalna we wrześniu 1939 roku |


Organizacja wojenna i obsada personalna we wrześniu 1939 roku.




Dowództwo




  • dowódca – ppłk Józef Kalandyk

  • I adiutant – kpt. Zygmunt Neugebauer

  • II adiutant – ppor. rez. mgr Zbigniew Józef Antoni Świerczyński[10]


  • kwatermistrz – kpt. Tadeusz Stefan Dobrzański[10]

  • dowódca kompanii gospodarczej – ppor. rez. Iwański

  • naczelny lekarz – por. lek. dr Stanisław Dujanowicz[10]




I batalion



  • dowódca – mjr Kazimierz Karol Albert

  • dowódca 1 kompanii – ppor. Marian Liśkiewicz

  • dowódca 2 kompanii – por. Marian Trojanowski

  • dowódca 3 kompanii – por. rez. Franciszek Emerych

  • dowódca 1 kompanii ckm – por. Mieczysław Mołodyński




II batalion



  • dowódca – mjr Antoni Kassian[10]

  • dowódca 4 kompanii – por. Jan Grzybowski

  • dowódca 5 kompanii – por. Jan Józef Jeleń

  • dowódca 6 kompanii – por. Zygmunt Michał Ziemba

  • dowódca 2 kompanii ckm – por. rez. Adam Franciszek Rolski[10]




III batalion



  • dowódca – mjr inż. Antoni Sanojca

  • dowódca 7 kompanii – por. Edmund Karol Grabowski

  • dowódca 8 kompanii – por. Zdzisław Pacak-Kuźmirski

  • dowódca 9 kompanii – por. rez. Emanuel Leonard Marcin de Świeyli-Świeykowski[10]

  • dowódca 3 kompanii ckm – ppor. Zbigniew Mieczysław Pietras




Pododdziały specjalne



  • dowódca kompanii przeciwpancernej – por. Mieczysław Baran

  • dowódca kompanii zwiadowców – ppor. Tadeusz Düring

  • dowódca plutonu łączności – por. Alfred Baran

  • dowódca plutonu artylerii piechoty – por. Tadeusz Targowski

  • dowódca plutonu pionierów – ppor. rez. Jerzy Bratkowski

  • dowódca plutonu przeciwgazowego – ppor. rez. Kazimierz Surak



Kawalerowie Virtuti Militari |


Order Virtuti Militari

Żołnierze pułku odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari za wojnę 1918-1920[11]:




  1. st. sierż. Franciszek Błajda

  2. kpt. Ludwik Dmyszewicz

  3. ś.p. ppor. Jan Doliwa

  4. ś.p. kpr. Piotr Dysiewicz

  5. sierż. Stanisław Fortuna

  6. ś.p. kpt. Edward Gaber

  7. sierż. Ludwik Hołowiński

  8. ś.p. ppor. Antoni Jackiewicz

  9. por. Kazimierz Kordaszewski

  10. płk Karol Krauss

  11. mjr Julian Królikowski

  12. ś.p. ppor. Henryk Kwieciński

  13. mjr Benedykt Majkowski

  14. kpr. Sebastian Małek

  15. kpt. Adolf Maresch

  16. sierż. Wincenty Maziarz

  17. plut. Wojciech Pawlak

  18. chor. Józef Piotrowski

  19. płk Stanisław Rożnowski

  20. ś.p. kpt. Geza Szczyrkowski

  21. szer. Władysław Szpakowski

  22. ś.p. ppor. Ludwik Urban

  23. płk Henryk Weiss

  24. mjr Jan Wierzchoń




Symbole pułkowe |


Sztandar

Nadanie sztandaru i zatwierdzenie jego wzoru ujęte zostało w dzienniku Rozkazów MSWojsk. z 1923 roku, nr 43 poz. 555[12]. 6 września 1924 roku, na Placu Mariackim (obecnie Plac Adama Mickiewicza) we Lwowie, Prezydent RP Stanisław Wojciechowski wręczył chorągiew dowódcy pułku, pułkownikowi Władysławowi Langnerowi. Chorągiew i księgę chorągwianą ufundowali mieszkańcy Lwowa, a komitetowi organizacyjnemu przewodniczył prezydent Lwowa, Józef Neumann. Na chorągwi umieszczono daty i miejscowości sławnych bitew stoczonych przez pułk: Krzemieniec, Wołpa, Łopatyn, Busk, Nowokonstantynów, Kościarnia, Sokolniki i Olesko. Po kapitulacji Warszawy w 1939, na rozkaz dowódcy pułku ppłk. Kalandyka płachta sztandaru została spalona (usunięte wcześniej orzeł wraz z drzewcem zostały zakopane, natomiast metalowe nici, z których wyszyto orła, zostały wyprute i rozdane między żołnierzami pułku)[13][14]. Po wojnie wykonany reprodukcję sztandaru[15].


Odznaka pamiątkowa

9 października 1928 roku Minister Spraw Wojskowych, marszałek Polski Józef Piłsudski zatwierdził wzór i regulamin odznaki pamiątkowej 40 Pułku Piechoty[16]. Odznaka o wymiarach 36x26 mm ma kształt owalnego medalionu o srebrnych brzegach, emaliowanego w kolorze białym. W centrum odznaki nałożony, na granatowo emaliowanej tarczy, herb Lwowa, u dołu miniatura Orderu Virtuti Militari oraz numer i inicjały „40 PP”. Odznaka oficerska, trzyczęściowa, wykonana w srebrze, emaliowana. Na rewersie próba srebra i imiennik grawera „WB”. Nakrętka sygnowana z numerem. Wykonawcą odznaki był Władysław Buszek ze Lwowa[1].



Uwagi |




  1. Słynna reduta z okresu powstania listopadowego.


  2. Pododcinek „Ochota” obsadził II/41pp.


  3. Ranny został też dowódca 4 kp por. Grzybowski.



Przypisy |




  1. ab Sawicki i Wielechowski 2007 ↓, s. 78.


  2. Malechów w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. T. VI: Malczyce – Netreba. Warszawa 1885.


  3. Kopytyńce w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. T. IV: Kęs – Kutno. Warszawa 1883.


  4. Nowochwastów w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. T. VII: Netrebka – Perepiat. Warszawa 1886.


  5. Almanach Oficerski 1923/24 ↓, s. 51.


  6. Jagiełło 2007 ↓, s. 63-65.


  7. Włodarkiewicz 2003 ↓, s. 103.


  8. Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 9 z 26 kwietnia 1928 roku, s. 140.


  9. Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 13 z 9 grudnia 1932 roku, s. 413.


  10. abcdef Ryszard Juszkiewicz: Bitwa pod Mławą 1939. s. 296.


  11. Jagiełłowicz 1928 ↓, s. 30.


  12. Satora 1990 ↓, s. 88.


  13. Losy sztandarów 5 Lwowskiej Dywizji Piechoty. „Biuletyn”. Nr 27, s. 60, Grudzień 1974. Koło Lwowian w Londynie. 


  14. Satora 1990 ↓, s. 90.


  15. Losy sztandarów 5 Lwowskiej Dywizji Piechoty. „Biuletyn”. Nr 27, s. 60, 61, Grudzień 1974. Koło Lwowian w Londynie. 


  16. Dziennik Rozkazów Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 27 z 9 października 1928 roku, poz. 307.



Bibliografia |



  • Karol Firich, Stanisław Krzysik, Tadeusz Kutrzeba, Stanisław Müller, Józef Wiatr: Almanach oficerski na rok 1923/24 zeszyt 2, dział III. Warszawa: Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1923.

  • Jan Grzybowski, 40 Pułk Piechoty „Dzieci Lwowskich” w obronie Warszawy, Wydawnictwo Bellona, Warszawa 1990, ​ISBN 83-11-07846-7​.

  • Zdzisław Jagiełło: Piechota Wojska Polskiego 1918-1939. Warszawa: Bellona, 2007. ISBN 978-83-11-10206-4.

  • Władysław Jagiełłowicz: Zarys historii wojennej 40-go pułku Strzelców Lwowskich. Warszawa: Zakłady Graficzne „Polska Zjednoczona”, 1928, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.

  • Ryszard Juszkiewicz, Bitwa pod Mławą 1939, Wydawnictwo Książka i Wiedza, Warszawa 1979, wyd. I.

  • [red.] Bronisław Prugar-Ketling: Księga chwały piechoty. Warszawa: Departament Piechoty MSWojsk, Warszawa 1937-1939. Reprint: Wydawnictwo Bellona, 1992.

  • Kazimierz Satora: Opowieści wrześniowych sztandarów. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 1990. ISBN 83-211-1104-1.

  • Zdzisław Sawicki, Adam Wielechowski: Odznaki Wojska Polskiego 1918-1945: Katalog Zbioru Falerystycznego: Wojsko Polskie 1918-1939: Polskie Siły Zbrojne Na Zachodzie. Warszawa: Pantera Books, 2007. ISBN 978-83-204-3299-2.

  • WojciechW. Włodarkiewicz WojciechW., Lwów 1939, BogusławB. Brodecki (red.), Seria Historyczne bitwy, Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona, 2003, ISBN 978-83-11-09619-6, OCLC 52567547  (pol.).



Linki zewnętrzne |


  • Grupa Rekonstrukcji Historycznej „Pionierzy 40 PP DL”





這個網誌中的熱門文章

12.7 cm/40 Type 89 naval gun

Rikitea

University of Vienna