Egftnjytyk

Ten artykuł dotyczy polskiego pułku piechoty z numerem 29. Zobacz też: 29 Pułk Piechoty – inne pułki piechoty z numerem 29.

29 Pułk Strzelców Kaniowskich
Historia
Państwo	II Rzeczpospolita
Sformowanie	1918
Rozformowanie	1939
Tradycje
Święto	15 maja
Nadanie sztandaru	15 maja 1921
Rodowód	29 Pułk Piechoty Ziemi Kaliskiej 14 Pułk Strzelców Polskich
Dowódcy
Pierwszy	płk Józef Lewszecki
Ostatni	ppłk Florian Gryl
Działania zbrojne
wojna polsko-bolszewicka kampania wrześniowa
Organizacja
Dyslokacja	Kalisz
Rodzaj sił zbrojnych	wojsko
Rodzaj wojsk	piechota
Podległość	25 Dywizji Piechoty
Multimedia w Wikimedia Commons

Odznaka Zwiazku Kaniowczykow rewers mosiadz

Żołnierze pułku defilują przed marsz. Józefem Piłsudskim podczas uroczystości nadania pułkowi sztandaru, 15 maja 1921

Bratnia mogiła strzelców kaniowskich poległych w czasie bitwy pod Radzyminem 1920 roku

29 Pułk Strzelców Kaniowskich (29 pp) – oddział piechoty Wojska Polskiego II RP.

Pułk stacjonował w garnizonie Kalisz^[1], a II batalion w Szczypiornie^[2] na terenie Okręgu Generalnego „Łódź” (1918-1921) i Okręgu Korpusu Nr VII (1921-1939). Oddział wchodził w skład XIX Brygady Piechoty (VII 1919-1921) i 25 Dywizji Piechoty (1921-1939). Święto pułku obchodzono 15 maja, w rocznicę wręczenia sztandaru.

Formowanie i zmiany organizacyjne |

29 Pułk Piechoty Ziemi Kaliskiej zorganizowany został w listopadzie 1918 z trzech batalionów Okręgu Kaliskiego Polskiej Organizacji Wojskowej, utworzonych w Kaliszu, Kole, Koninie, Pyzdrach, Sieradzu, Słupcy, Szczypiornie i Turku.

W pierwszych dniach listopada ludność polska kaliskiego rozbroiła niemieckie oddziały okupacyjne. Pododdziały pułku współdziałały z powstańcami wielkopolskimi w wyzwoleniu ziemi gnieźnieńskiej. W styczniu 1919 III batalion udał się na front wschodni, gdzie toczył walki z Ukraińcami na Wołyniu. Pierwszy bój stoczył 24 lutego pod miasteczkiem Hołoby nad Stochodem. W kolejnych dniach obsadził 30. kilometrowy odcinek frontu nad rzeką. Stąd dokonywał wypadów na stację Perespa, uwieńczonych znacznymi zdobyczami wojennymi. W czasie dalszego pobytu na froncie stacza boje pod Kowlem, Policą, Sarnami, Czartoryskiem i Rafałówką. W czerwcu 1919 I i II batalion wzięły udział w walkach o Lwów. Działające początkowo w różnych grupach operacyjnych bataliony, połączyły się nad Gniłą Lipą i w grupie gen. Konarzewskiego staczały walki pod Janczynem, Dusanowem (gmina Janczyn) i Wólką. 28 czerwca pułk wkracza zwycięsko do Brzeżan a stamtąd przechodzi do Przemyśla i koleją udaje się pod Jazłowiec.

14 Pułk Strzelców Polskich został utworzony w Odessie, w ramach 4 Dywizji Strzelców Polskich gen. Lucjana Żeligowskiego. Wiosną 1919 pułk wraz z dywizją przeszedł do Rumunii, a pod koniec czerwca znalazł się na terytorium kraju w okolicach Stanisławowa. Tam w lipcu toczył walki z Ukraińcami.

29 pułk Strzelców Kaniowskich powstał 10 lipca 1919, w wyniku połączenia 29 pułku piechoty Ziemi Kaliskiej z 14 Pułkiem Strzelców Polskich, wchodzącym w skład 4 Dywizji Strzelców Polskich.

 Osobny artykuł: Organizacja pułku piechoty Wojska Polskiego II RP.

Pułk w walce o granice |

Pułk stoczył cały szereg walk z cofającymi się wojskami ukraińskimi między innymi pod Koszyłowcami, Anielówką i Tłustem. Pod koniec lipca dotarł do Zbrucza. Przez dwa miesiące pełnił nad rzeką służbę kordonową i pod koniec września został przetransportowany do Wilna.

29 pułk Strzelców Kaniowskich wziął udział w wojnie z bolszewikami, najpierw na Litwie, a później w obronie Warszawy i na Białorusi. Podczas zawieszenia broni, do lutego 1921 obsadzał kordon wojskowy wzdłuż Bugu.
4 kwietnia 1921 pułk powrócił do Kalisza.

Tablica w kościele garnizonowym w Londynie

Pułk w okresie pokoju |

W okresie międzywojennym 29 pułk piechoty stacjonował na terenie Okręgu Korpusu Nr IV^[3] w garnizonie Kalisz. Wchodził w skład 25 Dywizji Piechoty^[3].

Na podstawie rozkazu wykonawczego Ministerstwa Spraw Wojskowych do Departamentu Piechoty o wprowadzeniu organizacji piechoty na stopie pokojowej PS 10-50 z 1930 roku, w Wojsku Polskim wprowadzono trzy typy pułków piechoty. 29 pułk piechoty zaliczony został do typu I pułków piechoty (tzw. „normalnych”). W każdym roku otrzymywał około 610 rekrutów. Stan osobowy pułku wynosił 56 oficerów oraz 1500 podoficerów i szeregowców. W okresie zimowym posiadał batalion starszego rocznika, batalion szkolny i skadrowany, w okresie letnim zaś batalion starszego rocznika i dwa bataliony poborowych^[4].
Po wprowadzeniu w 1930 nowej organizacji piechoty na stopie pokojowej, pułk szkolił rekrutów dla potrzeb batalionu Korpusu Ochrony Pogranicza^[5].

Strzelcy kaniowscy |

Dowódcy pułku

• płk Józef Lewszecki (4 XI – 12 XII 1918)


• ppłk Karol Szemiot (12 XII 1918 – 14 VII 1919)


• mjr Stefan Walter (14 VII 1919 – 15 VIII 1920)


• p.o. kpt. Jan Rogowski (15 – 20 VIII 1920)


• ppłk Wiktor Thommée (20 – 26 VIII 1920)


• kpt. Kazimierz Aleksandrowicz (p.o. 26 VIII – 1 IX 1920)


• ppłk piech. Romuald Kohutnicki (1 IX 1920 – 13 VI 1923 → dowódca 38 pp^[6])


• ppłk / płk piech. Bronisław Adamowicz (13 VI 1923^[6] – 29 XII 1925 → oficer Przysposobienia Wojskowego 24 DP^[7])


• płk sap. / płk piech. Artur Górski (29 XII 1925 – 11 VI 1927 → dowódca 6 Brygady Ochrony Pogranicza)


• płk dypl. piech. Jarosław Okulicz-Kozaryn (VI 1927 – 19 XI 1938 → dowódca Obrony Przeciwlotniczej Okręgu Korpusu Nr III)


• ppłk piech. Władysław Roman Pazderski (p.o. 19 – 21 XI 1938)


• ppłk Florian Gryl (21 XI 1938 – IX 1939)^[8]
  

Zastępcy dowódcy pułku (od 1938 roku – I zastępca dowódcy)

• mjr / ppłk piech. Rajmund Rada (10 VII 1922^[9] – 5 V 1927 → oficer placu Białystok^[10])


• ppłk piech. Rudolf Kaleński (5 V 1927^[11] – 14 II 1929 → dowódca 17 pp^[12])


• ppłk piech. Władysław Śpiewak (12 III 1929^[13] – 28 VI 1933 → praktyka w PKU Tarnopol)


• ppłk dypl. piech. Stanisław Pelc (28 VI 1933 - 1936 → dowódca 36 pp)


• ppłk piech. Władysław Roman Pazderski (do VIII 1939^[14])

Kwatermistrzowie

• kpt. / mjr piech. Ludwik II Wilczyński (10 VII 1922^[15] – 23 V 1927 → dowódca I baonu^[16])


• ppłk piech. Antoni Dubiński (23 V 1927^[16] – 12 III 1929 → p.o. komendanta PKU Chełm^[17])


• mjr piech. Jan Światowiec (6 VII 1929^[18] – X 1932 → dowódca baonu^[19])


• mjr piech. Władysław Roman Pazderski (X 1932^[20] – VIII 1935 → dowódca baonu^[21])


• mjr / ppłk piech. Józef Stanisław Haluta (VIII 1935^[22] – 1939^[23])

Oficerowie pułku

• kpt. Franciszek Dąbrowski (1932 – 1937 → Wojskowa Składnica Tranzytowa (Westerplatte))


• por. Piotr Demkowski (1918)


• mjr Antoni Hajzik – dowódca baonu (1934-1935)


• mjr Tadeusz I Machalski
  


• por. Franciszek Osmakiewicz
  


• mjr Józef Zończyk Bohusz – dowódca baonu (1930-1933)


• kpt. Kazimierz Wojakowski – kapelmistrz (1932)

Obsada personalna w 1928

• dowódca – ppłk SG Jarosław Okulicz-Kozaryn
  


• zastępca dowódcy – ppłk piech. Rudolf Kaleński


• kwatermistrz – ppłk piech. Antoni Dubiński
  


• oficer sztabowy pułku – mjr Jan Światowiec
  


• komendant Obwodu Przysposobienia Wojskowego – mjr Edward Teofil Jess


• kapelmistrz – kpt. Lucjan Ksionek


• płatnik – por. Gustaw Lachman


• dowódca I batalionu – mjr Roch Stebnowski


• dowódca II batalionu – ppłk SG Józef Urbanek
  


• dowódca III batalionu – ppłk Jan Kulwieć

Obsada personalna w 1939 roku |

Obsada personalna i struktura organizacyjna w marcu 1939 roku^[24][a]:

Dowództwo, kwatermistrzostwo i pododdziały specjalne^[26]

• dowódca pułku – ppłk Florian Piotr Gryl


• I zastępca dowódcy – ppłk Władysław Roman Pazderski


• adiutant – kpt. Władysław Ewaryst Duczmalewski


• starszy lekarz – ppłk dr Antoni Paczesny


• młodszy lekarz – vacat


• II zastępca dowódcy (kwatermistrz) – ppłk Józef Stanisław Haluta


• oficer mobilizacyjny – kpt. Władysław Julian Staszkiewicz


• zastępca oficera mobilizacyjnego – kpt. Zbigniew Jerzy Witold Szafran


• oficer administracyjno-materiałowy – kpt. Wincenty Wiktor Witkowski


• oficer gospodarczy – por. int. Józef Grzegorowicz


• oficer żywnościowy – por. Kazimierz Szalast


• dowódca kompanii gospodarczej i oficer taborowy – kpt. tab. Teodor Fox


• kapelmistrz – ppor. adm. (kapelm.) Romuald Tuzik


• dowódca plutonu łączności – kpt. Ignacy Kurbel


• dowódca plutonu pionierów – por. Stanisław Kuśmierek


• dowódca plutonu artylerii piechoty – kpt. art. Tadeusz Zygmunt Scheur


• dowódca plutonu ppanc. – por. Tadeusz Piotr Kurowski


• dowódca oddziału zwiadu – ppor. Włodzimierz Grzelak

I batalion

• dowódca batalionu – mjr Leopold Krizar


• dowódca 1 kompanii – kpt. Stefan Woldański


• dowódca plutonu – ppor. Henryk Grochowski


• dowódca 2 kompanii – kpt. Henryk II Gorzechowski


• dowódca plutonu – ppor. Stanisław Burmajster


• dowódca 3 kompanii – kpt. Franciszek Sępichowski


• dowódca plutonu – ppor. Józef Marian Górski


• dowódca 1 kompanii km – kpt. Czesław Jan Jewasiński


• dowódca plutonu – ppor. Jerzy Gerlecki

II batalion

• dowódca batalionu – mjr Jan Aleksander Światowiec


• adiutant batalionu – vacat


• lekarz batalionu – ppor. lek. Kazimierz Lander


• pomocnik dowódcy batalionu ds. gospodarczych – vacat


• dowódca 4 kompanii – p.o. por. Władysław Janus


• dowódca plutonu – ppor. Stanisław Drzymała


• dowódca 5 kompanii – kpt. Józef Mojecki


• dowódca plutonu – ppor. Jerzy Bolesław Markwart


• dowódca 6 kompanii – por. Bernard Staier


• dowódca plutonu – ppor. Tadeusz Rukściński


• dowódca 2 kompanii km – kpt. Jan Wultański


• dowódca plutonu – ppor. Marian Ziemkiewicz

III batalion

• dowódca batalionu – mjr Stanisław Szczygieł


• dowódca 7 kompanii – por. Lucjan Stanisław Makowski


• dowódca plutonu – ppor. Tomasz Zdzisław Kozłowski


• dowódca 8 kompanii – p.o. por. Zbigniew Majewski


• dowódca 9 kompanii – kpt. Stefan Brykowicz


• dowódca plutonu – por. Jan Chyla


• dowódca plutonu – por. Leon Senatorski


• dowódca plutonu – por. Eligiusz Wójcik


• dowódca 3 kompanii km – por. Tadeusz Sznajder


• dowódca plutonu – ppor. Jan Wacław Szumigalski


• dowódca plutonu – ppor. Tadeusz Słaby


• na kursie – kpt. Roman Rendecki

Dywizyjny Kurs Podchorążych Rezerwy 25 DP

• dowódca – mjr Bolesław Wojciech Wodecki


• dowódca plutonu strzeleckiego – por. Kazimierz Antoni Biel


• dowódca plutonu strzeleckiego – por. Zbigniew Solarek


• dowódca plutonu strzeleckiego – por. Józef Bronisław Siemiątkowski^[b][56 pp]


• dowódca plutonu km – por. Zdzisław Jan Smekczyński

29 obwód przysposobienia wojskowego „Kalisz”

• kmdt obwodowy PW – kpt. adm. (piech.) Henryk Adam Janowski


• kmdt powiatowy PW Kalisz – ppor. piech. kontr. Stefan Jendrasiak


• kmdt powiatowy PW Turek – kpt. piech. Tadeusz Klemens Daniszewski

Obsada personalna pułku we wrześniu 1939 roku^[28]

Dowództwo

• 
  dowódca pułku – ppłk Florian Gryl


• I adiutant – kpt. Franciszek Sępichowski


• II adiutant – por. rez. Kazimierz Nawrocki


• oficer informacyjny – kpt. Władysław Duczmalewski


• oficer łączności – kpt. Ignacy Kurbel


• szef kancelarii – chor. Stanisław Piotrowski


• kwatermistrz – por. Józef Gregorowicz


• dowódca kompanii gospodarczej – por. Józef Ignasiak


• oficer gospodarczy pułku - kpt. Witkowski


• oficer płatnik – ppor. Franciszek Kluczyński


• oficer żywnościowy – ppor. Eugeniusz Wyrębowski


• kapelan – kpt. ks. Henryk Kornacki


• naczelny lekarz – por. lek. Władysław Grówka


• kapelmistrz – ppor. Romuald Tuzik


• zbrojmistrz – chor. Józef Rabiej

I batalion

• 
  dowódca batalionu – mjr Stanisław Szczygieł


• adiutant - por. Wacław Kleck


• dca plutonu łaczności - por. Gadomski


• oficer płatnik - ppor. Baltazar Sobocki


• oficer żywnościowy - ppor. Marian Lis


• lekarz batalionu - ppor. lek. Hieronim Bąkowski

• 
  dowódca 1 kompanii strzeleckiej - kpt. Stefan Woldański


• dca I plutonu - ppor. Stefan Zieleniewski


• dca II plutonu - ppor. Stanisław Górski


• dca III plutonu - ppor. Stanisław Wróblewski


• szef kompanii - st. sierż. Mieczysław Frankowski


• 
  dowódca 2 kompanii strzeleckiej - kpt. Henryk Gorzechowski


• dca I plutonu - ppor. Stanisław Burmeister


• dca II plutonu - ppor. Lubomir Fabrycy


• dca III plutonu - plut. pchor. Władysław Piotrowski


• szef kompanii - st. sierż. Franciszek Witek


• 
  dowódca 3 kompanii strzeleckiej - por. Władysław Janus


• dca I plutonu - por. Zygmunt Karolak


• dca II plutonu - por. Janusz Snay


• dca III plutonu - ppor. Józef Górski


• szef kompanii - st. sierż. Antoni Dąbrowski


• 
  dowódca 1 kompanii ckm - por. Jan Chyła


• dca I plutonu ckm - ppor. Antoni Lachert


• dca II plutonu ckm - ppor. Erwin Baumert


• dca III plutonu ckm - ppor. rez. Zygmunt Spychalski


• dca IV plutonu ckm na taczankach - ppor. rez. Antoni Eryk Lachetta


• dca plutonu moździerzy - ppor. rez. Tadeusz Lechicki


• szef kompanii - st. sierż. Walenty Witek

II batalion

• 
  dowódca batalionu – mjr Jan Światowiec
  


• adiutant - ppor. Bronisław Trzeszczak


• dca plutonu łączności - ppor. Czesław Huebner


• oficer płatnik - ppor. Marian Wichliński


• oficer żywnościowy - ppor. Czesław Zapędowski


• lekarz batalionu - ppor. lek. Kajetan Kruszczyński

• 
  dowódca 4 kompanii strzeleckiej - kpt. Alfred Hugo Biske


• dca I plutonu - ppor. Franciszek Dopierała


• dca II plutonu - ppor. Zygmunt Zasada


• dca III plutonu - ppor. Stanisław Waga


• szef kompanii - st. sierż. Teodor Angrecki


• 
  dowódca 5 kompanii strzeleckiej - por. Władysław Janus


• dca I plutonu - ppor. Antoni Hamburger


• dca II plutonu - ppor. Zygmunt Laskowski


• dca III plutonu - ppor. Bolesław Piasecki


• szef kompanii - st. sierż. Ignacy Otwiaska


• 
  dowódca 6 kompanii strzeleckiej - por. rez. Alfred Sachs


• dca I plutonu - ppor. Stanisław Drzymała


• dca II plutonu - ppor. Czesław Żółtak


• dca III plutonu - ppor. Michał Jagodziński


• szef kompanii - st. sierż. Józef Woszczalski


• 
  dowódca 2 kompanii ckm - ppor. Jerzy Bolesław Markwart


• dca I plutonu ckm - ppor. Jan Łowicki


• dca II plutonu ckm - ppor. Wiesław Franciszek Rogala


• dca III plutonu ckm - ppor. Jan Wojciechowski


• dca IV plutonu ckm na taczankach - ppor. Mejer Rappaport


• dca plutonu moździerzy - ppor. Czesław Malowaniec


• szef kompanii -

III batalion

• 
  dowódca batalionu – mjr Bolesław Wodecki
  


• adiutant - ppor. rez. Tadeusz Podgajnik


• dca plutonu łączności - por. Michalski


• oficer płatnik - ppor. rez. Jan Wszędobył


• oficer żywnościowy - ppor. rez. Zygmunt Jabłkowski


• lekarz batalionu - pchor. rez. lek. Wiśniewski

• 
  dowódca 7 kompanii strzeleckiej - kpt. Andrzej Ślęzak


• dca I plutonu - ppor. Władysław Dunajczyk


• dca II plutonu - ppor. Herman Buksz


• dca III plutonu - ppor. Jan Sobocki


• szef kompanii -


• 
  dowódca 8 kompanii strzeleckiej - por. Piotr Tadeusz Kurowski


• dca I plutonu - ppor. Józef Kohl


• dca II plutonu - ppor. Bolesław Bichel


• dca III plutonu - ppor. Drzewiecki


• szef kompanii - st. sierż. Stefan Raczyk


• 
  dowódca 9 kompanii strzeleckiej - ppor. Józef Ścibor


• dca I plutonu - ppor. Tadeusz Słaby


• dca II plutonu - ppor. Marian Grzela


• dca III plutonu - plut. pchor. Marian Mager


• szef kompanii -


• 
  dowódca 3 kompanii ckm - por. Tadeusz Schneider


• dca I plutonu ckm - ppor. rez. Juliusz Neicheiser


• dca II plutonu ckm - ppor. rez. Paweł Mazur


• dca III plutonu ckm - ppor. rez. Włodzimierz Wiszniewski


• dca IV plutonu ckm na taczankach - ppor. rez. Tadeusz Rosiak


• dca plutonu moździerzy - ppor. rez. Beniamin Lisicki


• szef kompanii - st. sierż. Franciszek Dorywalski

Pododdziały specjalne

• dowódca kompanii zwiadowczej – por. Włodzimierz Szumigalski


• dowódca plutonu konnego – ppor. Zbigniew Makowski


• dowódca plutonu kolarzy – ppor. Zygmunt Spychalski


• dowódca plutonu pionierów – por. Stanisław Kuśmierek


• dowódca plutonu przeciwgazowego – por. Andrzej Gutowski


• dowódca plutonu łączności – plut. Leon Kucner

kompania przeciwpancerna

• dowódca kompanii przeciwpancernej - kpt. Jan Wultański


• dca I plutonu ppanc. - ppor. Tadeusz Suski


• dca II plutonu ppanc. - ppor. Stanisław Borowiak


• dca III plutonu ppanc. - ppor. Janiak

pluton artylerii piechoty

• dowódca plutonu artylerii piechoty – kpt. Tadeusz Scheur

 Osobny artykuł: Organizacja wojenna polskiej dywizji piechoty w 1939 roku.

Ze składu plutonu pieszego żandarmerii nr 25 został przydzielony do pułku posterunek żandarmerii pod dowództwem plut. Władysława Můllera.

Kawalerowie Virtuti Militari |

Żołnierze pułku odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari za wojnę 1918-1920^[29]

Symbole pułkowe |

Sztandar

 Osobny artykuł: Polskie sztandary wojskowe.

Wojenny, nieprzepisowy sztandar, ofiarowany został pułkowi przez biskupa polowego, ks. dr. Stanisława Galia. 15 maja 1921 odbyło się uroczyste wręczenie chorągwi pułku z udziałem Józefa Piłsudskiego^[30]. Ufundowana została przez warszawskie i kaliskie Koła Opieki nad Żołnierzem^[2]. Na pamiątkę tego wydarzenia dzień 15 maja stał się oficjalnym świętem pułku. Uzupełnione napisy na lewej stronie płata sztandaru zatwierdzone zostały w Dzienniku Rozkazów MSWojsk. z 1939 r., nr 10, poz. 94. Wrześniowe i wojenne losy sztandaru pozostają nieznane^[2].

Odznaka pamiątkowa

29 kwietnia 1924 roku minister spraw wojskowych generał dywizji Władysław Sikorski zatwierdził odznakę pamiątkową 29 pułku Strzelców Kaniowskich^[31]. Odznaka o wymiarach 49x43 mm ma kształt wieńca laurowego z przewiązaną szarfą u dołu, na której wpisano datę powstania pułku „1 - VII 1919”. Środek odznaki zajmuje, nałożona emaliowana w kolorze białym, tarcza przedzielona pasem żółto - granatowym. Na białych polach nałożono herb Kalisza oraz miniaturę odznaki pamiątkowej II Korpusu. Nad tarczą umieszczony srebrny orzeł wz. 1919. Odznaka oficerska, czteroczęściowa, wykonana w tombaku srebrzonym, patynowana i emaliowana. Wykonawcami odznak byli: Wiktor Gontarczyk oraz Zjednoczeni Grawerzy z Warszawy^[32].

Uwagi |

Przypisy |

Bibliografia |

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2018-03-22].


• Lucjan Bełdowski: Zarys historii wojennej 29-go pułku Strzelców Kaniowskich. Warszawa: Zakłady Graficzne „Polska Zjednoczona”, 1928, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.


• Karol Firich, Stanisław Krzysik, Tadeusz Kutrzeba, Stanisław Müller, Józef Wiatr: Almanach oficerski na rok 1923/24 zeszyt 2, dział III. Warszawa: Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1923.


• Zdzisław Jagiełło: Piechota Wojska Polskiego 1918-1939. Warszawa: Bellona, 2007. ISBN 978-83-11-10206-4.


• 
  Rocznik Oficerski 1928, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Warszawa 1928.


• Witold Jarno: Strzelcy Kaniowscy w latach 1919-1939, Wydawnictwo TRIO, Warszawa 2004.


• [red.]Bronisław Prugar-Ketling: Księga chwały piechoty. Warszawa: Departament Piechoty MSWojsk, Warszawa 1937-1939. Reprint: Wydawnictwo Bellona, 1992.


• Waldemar Rezmer: Armia „Poznań” 1939. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1992. ISBN 83-11-07753-3.


• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. T. 29. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego. Biblioteka Jagiellońska, 2006. ISBN 83-7188-899-6.


• Kazimierz Satora: Opowieści wrześniowych sztandarów. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 1990. ISBN 83-211-1104-1.


• Zdzisław Sawicki, Adam Wielechowski: Odznaki Wojska Polskiego 1918-1945: Katalog Zbioru Falerystycznego: Wojsko Polskie 1918-1939: Polskie Siły Zbrojne Na Zachodzie. Warszawa: Pantera Books, 2007. ISBN 978-83-204-3299-2.

Linki zewnętrzne |

• Stowarzyszenie Historyczne „Strzelcy Kaniowscy”

p • d • e Wojsko Polskie II Rzeczypospolitej Rodowód Polska Siła Zbrojna Armia Polska we Francji Armia Wielkopolska Legiony Polskie Samoobrona Litwy i Białorusi Wojsko Litwy Środkowej Wojsko Polskie na Wschodzie Naczelne władze wojskowe Naczelnik Państwa (1918-1922) Prezydent RP (1922-1939) Naczelne Dowództwo WP Ministerstwo Spraw Wojskowych Generalny Inspektorat Sił Zbrojnych Sztab Generalny (Główny) Kwatera Główna Naczelnego Wodza Rodzaje sił zbrojnych Wojsko Marynarka Wojenna Formacje Wojska Wartownicze i Etapowe (1919-1921) Korpus Ochrony Pogranicza (1924-1939) Obrona Narodowa (1937-1939) Bronie Piechota Kawaleria Artyleria Bronie pancerne (1937-1939) Lotnictwo Saperzy Wojska Kolejowe (do 1928) Wojska Samochodowe (do 1937) Tabory Żandarmeria Służby duszpasterska geograficzna intendentury inżynieryjno-saperska kolejowa remontu sprawiedliwości zdrowia weterynarii uzbrojenia lotnictwa żeglugi śródlądowej łączności etapowa jeniecka poborowa WP w 1939 OdeB pokojowe Plan mob. "W" Mobilizacja OdeB wojenne Kampania wrześniowa Plan Zachód Plan Wschód Inne Bunt Żeligowskiego Centrum Wyszkolenia Sanitarnego Centrum Wyszkolenia Saperów Centrum Wyszkolenia Łączności Centrum Wyszkolenia Żandarmerii Centrum Wyższych Studiów Wojskowych Fundusz Obrony Narodowej Główny Urząd Zaopatrywania Armii Instytut Wojskowo-Techniczny Oddział II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego Oficerska Szkoła Topografów Placówki dyplomatyczne Wojska Polskiego II RP Rada Wojenna Rada Wojskowa Wojna polsko-bolszewicka Wojskowa Komisja Ustawodawcza Wyższa Szkoła Wojenna Barwy broni i służb Mundur