Grocholice (Bełchatów)

Multi tool use
| ||||
| ||||
Grocholice | ||||
Państwo |
![]() |
|||
Województwo |
![]() |
|||
Powiat |
bełchatowski |
|||
Miasto |
Bełchatów |
|||
Data założenia |
XI wiek |
|||
W granicach Bełchatowa |
1977 |
|||
Populacja (2009) • liczba ludności |
2000 |
|||
• gęstość |
400 os./km² |
|||
Nr kierunkowy |
44 |
|||
Kod pocztowy |
97-400 |
|||
Tablice rejestracyjne |
EBE |
|||
Położenie na mapie Bełchatowa ![]() ![]() Grocholice | ||||
Położenie na mapie Polski ![]() ![]() Grocholice | ||||
Położenie na mapie województwa łódzkiego ![]() ![]() Grocholice | ||||
Położenie na mapie powiatu bełchatowskiego ![]() ![]() Grocholice | ||||
![]() | ||||
Portal ![]() |
Grocholice – dawne miasto (1420-1870[1]), od 1977[2] dzielnica w południowej części Bełchatowa. Do 1953 roku siedziba gminy Łękawa, a w latach 1953-1954 i 1973-1977 gminy Grocholice. Grocholice liczą ok. 3 tys. mieszkańców. W dzielnicy nie ma bloków mieszkalnych, jednak znajduje się tu dużo domów jednorodzinnych. Najdłuższą ulicą jest ul. Piotrkowska, która ciągnie się aż do ulicy Goetla niedaleko Osiedla Binków.
Kościół w Grocholicach
Były miastem arcybiskupstwa gnieźnieńskiego w powiecie piotrkowskim województwa sieradzkiego w końcu XVI wieku[3].
Położone nad rzeką Rakówką (prawy dopływ Widawki). Przez miejscowość przechodził trakt z Piotrkowa Trybunalskiego na Śląsk.

Grocholice Centrum
Spis treści
1 Osiedla
2 Historia
3 Zabytki
4 Dojazd
4.1 Instytucje działające w Grocholicach
5 Linki zewnętrzne
6 Przypisy
Osiedla |
W skład dzielnicy Grocholice wchodzi 5 osiedli mieszkalnych:
- Grocholice – Śródmieście
- Nowe Grocholice
- Grocholice – Zamoście
- Grocholice – Piotrkowska
- Grocholice – Wojska Polskiego

Grocholice Nowe Osiedle przy drodze wojewódzkiej nr 484
Historia |
Miejscowość jako wieś istniała już w XII wieku i wraz z okolicznymi terenami należała do tzw. „klucza” należącego do bogatych i rozległych dóbr arcybiskupa gnieźnieńskiego, co potwierdza pierwsza pisemna wzmianka o Grocholicach w bulli papieża Innocentego II wyłożonej w 1136 roku w Pizie. Miejscowość znajdowała się przy trakcie do Kamieńska nad rzeką Rakówką (dawniej zwaną Rakarką lub Rzonsawą). Bardzo starą metrykę miejscowości potwierdza też pierwsza fundacja kościelna pochodząca z lat 1220-1233 informująca, że został wybudowany z fundacji arcybiskupa gnieźnieńskiego kościół parafialny. Za zgodą Władysława Łokietka Grocholice przeniesiono w 1314 roku z prawa polskiego na niemieckie. Dzięki temu ich właściciel Wolimir (syn Oracza) otrzymał pełny immunitet gospodarczy na okres 30 lat. W 1336 roku Florian z Kazanowa zamienił Grocholice na inną wieś kościelną. Od tego czasu do końca XVIII wieku Grocholice należały do dóbr stołowych arcybiskupa gnieźnieńskiego i organizacyjnie włączone były do tenuty w Sędziejowicach dekanatu szadkowskiego, archidiakonatu uniejowskiego. W 1420 roku Grocholice otrzymały przywilej lokacyjny. Staraniem arcybiskupa gnieźnieńskiego Zbigniewa Oleśnickiego w 1485 roku Grocholice otrzymały prawa miejskie od króla Kazimierza Jagiellończyka. Akt erekcyjny podpisany został w zamku arcybiskupim w Łowiczu, a miasto miało należeć do majątku arcybiskupstwa gnieźnieńskiego. W połowie XVII wieku zostało zniszczone przez wojska Szwedów w czasie potopu szwedzkiego. Odbudowane ponownie na przełomie XVII i XVIII wieku. Odbudowane spłonęło następnie w czasie wielkiego pożaru w 1781 roku. W 1806 miała tu miejsce epidemia cholery, w wyniku której zmarło 638 osób. W 1811 roku powstała szkoła początkowa. W 1827 roku było tu 109 domów i 650 mieszkańców, a w 1861 roku liczono już 170 domów i 1860 mieszkańców. W XVIII wieku pod bokiem Grocholic, które były miastem zamkniętym, wyznaniowym, mała osada magnacka Bełchatów przekształcała się w miasto otwarte, które przyjmowało kolonistów z zachodu i Żydów. W 1855 roku urodził się w Grocholicach Dominik Teofil Konopacki, syn Józefa i Józefy Skalskiej. Był właścicielem młyna wodnego na Rakówce. W 1857 miasteczko liczyło 1382 mieszkańców. W 1781 wybuchł pożar, który strawił 13 budynków wraz z zabudowaniami. W roku 1870 Grocholice utraciły prawa miejskie i zostały włączone do gminy Łękawa. Decyzja zaborczych władz rosyjskich spowodowała zubożenie miasteczka, a także utratę znaczenia administracyjnego. 23 maja 1914 r., w wyniku przypadkowo wywołanego pożaru, zniszczeniu uległo niemal całe miasteczko, wraz z okolicznymi osadami, m. in. Zamoście.[4] Próbę odzyskania praw miejskich podjęto bezskutecznie w latach 1925-1927. W latach okupacji hitlerowskiej 1939-1945 Grocholice nazwano „Grauchel”[5] lub też „Grocholitz” i wcielono je do III Rzeszy. Przez pierwsze pół roku należały one bowiem do Generalnego Gubernatorstwa. Dopiero na żądanie miejscowych Niemców z Bełchatowa zostały wcielone do Kraju Warty. Granica między Generalnym Gubernatorstwem a Krajem Warty przebiegała na wschód od miejscowości w gminie Woźniki i niejako oderwała Grocholice od okręgu piotrkowskiego. Miejscowość została przyłączona do powiatu łaskiego. W 1977 roku Grocholice zostały włączone do gwałtownie rozwijającego się Bełchatowa i obecnie stanowią jego najstarszą dzielnicę.
Zabytki |
- Kościół rzymskokatolicki pw. Wszystkich Świętych, gotycka świątynia wzniesiona została w początkach XIII wieku z fundacji arcybiskupa gnieźnieńskiego Wincentego z Czarnkowa (1220-1232), później wielokrotnie przebudowywany. Znacznie przekształcony w wyniku rozbudowy w latach 1898-1908 w stylu neogotyckim, na skutek czego ze średniowiecznej świątyni pozostały tylko fragmenty nawy i szkarpy. Parafię w Grocholicach erygowano ok. 1230 r. Przy kościele znajduje się skwer imienia ks. Teodora Kwarto – proboszcza parafii Grocholice z lat 1945-1956.
Zabytkowe wyposażenie kościoła:
- trzy gotyckie rzeźby św. Doroty, św. Magdaleny i św. Katarzyny z XIV wieku (ok. 1350)
- ołtarz główny pw. Matki Boskiej Szkaplerznej i św. Józefa z II połowy XVII wieku;
- chrzcielnica kamienna z XVIII wieku;
- ambona barokowa z XVIII wieku;
- trzy rzeźby krucyfiksy z XVII i XVIII wieku;
Dojazd |
Do Grocholic można dostać się z od strony centrum Bełchatowa ulicą Wojska Polskiego, od strony Kamieńska drogą wojewódzką nr 484 od strony Bogdanowa ulicą Południową i od Binkowa ulicą Piotrkowską.
W Bełchatowie funkcjonuje komunikacja miejska (MZK Bełchatów),więc możliwe jest dojechanie liniami autobusowymi do Grocholic:
- Linia nr 1 (Rynek Grocholski- Zamoście- os.Dolnośląskie- 9 maja- Kwiatowa - Włókniarzy - Szpital)
- Linia nr 2 (Rynek Grocholski - Wojska Polskiego - os. Dolnośląskie - Czyżewskiego - Plac Wolności - Mielczarskiego -Szpital)
- Linia nr 3 (Rynek Grocholski - Piotrkowska - Zdzieszulice - osiedle Binków - osiedle Okrzei- Pabianicka - Cegielniana- Szpital - Czapliniecka - Lipowa - Ludwików - Nowy Świat)
- Linia nr 10 (R. Grocholski- Piotrkowska- Zdzieszulice- Budryka- Staszica- 1 Maja- Dąbrowskiego- Kwiatowa- Piłsudskiego- Sienkiewicza- Pabianicka- Cegielniana- Czapliniecka- Włókniarzy- Wyszyńskiego- Os. Dolnośląskie).[6]
Obecnie do Bełchatowa (ani co za tym idzie do Grocholic) nie można dojechać pociągiem pasażerskim,aczkolwiek niedługo możliwa jest ponowna eksploatacja na linii Zarzecze-Piotrków Trybunalski.
Instytucje działające w Grocholicach |
- Klub Sportowy Grocholice – Bełchatów, Rynek Grocholski 8
- Szkoła Podstawowa nr 5 im. Żołnierzy Wojska Polskiego, ul. Szkolna 10
- Przedszkole Samorządowe nr 8, ul. Szkolna 18
- Ochotnicza Straż Pożarna Grocholice, ul. Szkolna 1
- Miejskie Centrum Kultury – oddział Grocholice, Rynek Grocholski 18
- Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna, Rynek Grocholski 18
- NZOZ „Wola-Med” ul. Częstochowska 28
- Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży Archidiecezji Łódzkiej oddział w Grocholicach, Rynek Grocholski 5
Linki zewnętrzne |
- Mapa
- Encyclopedia of Jewish Grocholice
Grocholice w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. T. II: Derenek – Gżack. Warszawa 1881.
Przypisy |
↑ Postanowienie z 23 stycznia (4 lutego) 1870, ogłoszone 19 (31) maja 1870 (Dziennik Praw, rok 1870, tom 70, nr 241, s. 77).
↑ Dz.U. 1977 nr 2 poz. 12.
↑ Województwo sieradzkie i województwo łęczyckie w drugiej połowie XVI wieku. Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 1998, s. 67.
↑ Polskie Towarzystwo Historyczne Koło w Bełchatowie, Polskie Towarzystwo Historyczne Koło w Bełchatowie [dostęp 2017-01-12] (pol.).
↑ Niemieckie nazwy miejscowości regionu łódzkiego w latach 1939-1945.
↑ Rozkład7xp Maps: Bełchatów MZK, cms.mobiinfo.pl [dostęp 2017-11-04] .
|
|
|
xD2EmcOLkBrRzdq3Sv