Konstantynów (województwo lubelskie)
| |||
| |||
Państwo | Polska | ||
Województwo | lubelskie | ||
Powiat | bialski | ||
Gmina | Konstantynów | ||
Liczba ludności (2011) | 1519[1][2] | ||
Strefa numeracyjna | 83 | ||
Kod pocztowy | 21-543[3] | ||
Tablice rejestracyjne | LBI | ||
SIMC | 0014456[4] | ||
Położenie na mapie gminy Konstantynów Konstantynów | |||
Położenie na mapie Polski Konstantynów | |||
Położenie na mapie województwa lubelskiego Konstantynów | |||
Położenie na mapie powiatu bialskiego Konstantynów | |||
52°12′28″N 23°05′07″E/52,207778 23,085278 | |||
Strona internetowa miejscowości |
Konstantynów (dawniej Kozierady) – dawne miasto ( 1729–1870), obecnie wieś gminna w Polsce położona w województwie lubelskim[4][5], w powiecie bialskim, w gminie Konstantynów, na skrzyżowaniu dróg 698 i 811.
Miejscowość jest siedzibą gminy Konstantynów.
Miasto prywatne posiadało prawo miejskie w 1729 roku, położone było w ziemi mielnickiej województwa podlaskiego[6]. Do 1932 roku istniał powiat konstantynowski z siedzibą w Janowie Podlaskim, a w latach 1952–1954 miejscowość była siedzibą gminy Zakanale. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bialskopodlaskiego.
Spis treści
1 Części wsi
2 Historia
3 Wspólnoty wyznaniowe
4 Zobacz też
5 Przypisy
6 Bibliografia
7 Linki zewnętrzne
Części wsi |
SIMC | Nazwa | Rodzaj |
---|---|---|
1021814 | Czerwony Dwór | część wsi |
1022021 | Sztab | część wsi |
1022044 | Zamieście | część wsi |
Zamieście w wieku XIX było samodzielną wsią[7].
Historia |
Pierwsze wzmianki o Kozieradach pochodzą z roku 1452 – wtedy to Witold Aleksander i Jakub z Trzebini zakupili od szlachcica Świętosława majątek, który tenże otrzymał w spadku. Następnie miejscowość stanowiła własność rodu Bohowitynów Bohowitynowiczów, a potem kolejno książąt Szujskich i rodziny Sierzputowskich.
W 1616 dobra Kozierady kupił wojewoda podlaski Stanisław Warszycki. W 1617 zapisał je swoim bratankom Adamowi i Stanisławowi Warszyckim. W 1660 wieś była miejscem koncentracji wojsk polskich pod dowództwem Stefana Czarnieckiego przed wyprawą na wojnę moskiewską. W trakcie tego postoju doszło m.in. do pojedynku pomiędzy Janem Chryzostomem Paskiem a braćmi Nuczyńskimi i Marcjanem Jasińskim, co opisał w swoich Pamiętnikach.
W 1669 córka wojewody sandomierskiego Michała Warszyckiego,Teresa, wniosła część dóbr w wianie do małżeństwa z Janem Chryzostomem Pieniążkiem, wojewodą sieradzkim. Natomiast w 1700 córka Teresy z Warszyckich i Jana Pieniążków - Maria Kazimiera, wniosła je w posagu Karolowi Juliuszowi hr. Siedlnickiemu[8]. Ich syn – Karol Józef Odrowąż Sedlnicki w 1729 roku zmienił nazwę miejscowości na Konstantynów na cześć swojej żony – Konstancji z Branickich i lokował tu miasto; ponadto wystarał się o przywilej urządzania jarmarków. W 1744 Siedlicki wybudował tu pałac w stylu baroku saskiego otoczony parkiem.
W końcu XVIII wieku dobra konstantynowskie o ponad 600 włókach nabył ówczesny wojewoda podlaski Tomasz Walerian Aleksandrowicz i w rodzinie Aleksandrowiczów pozostały one do końca XIX wieku, gdy nabyli je Plater-Zyberkowie. Około 1840 pałac został przebudowany z inicjatywy Stanisława Aleksandrowicza pod kierunkiem prawdopodobnie Franciszka Jaszczołda w stylu neogotyku angielskiego wraz z rozległym angielskim parkiem krajobrazowym.
W 1869 miasteczko utraciło prawa miejskie podobnie jak wiele innych w Królestwie Polskim w ramach carskich represji za powstanie styczniowe. W 2 połowie XIX wieku powstały murowane zabudowania folwarczne, a w 1905 zabudowania administracji dóbr. W latach 1907-1909 z fundacji Stanisława Plater-Zyberka wzniesiono tu kościół parafialny pw. św. Elżbiety w stylu neogotyckim, pierwszy w miejscowości, gdyż do tej pory istniała tu tylko cerkiew. Cerkiew konstantynowska wzmiankowana była już w XV wieku, zachowana obecnie pochodzi z 1834 roku, przebudowana w okresie międzywojennym na szkołę. Około 1 km za miejscowością w Zakanalu znajduje się nieużywany cmentarz prawosławny z XIX/XX wieku.
W końcu XIX wieku Konstantynów był osadą targową o około 2000 mieszkańców. W latach 1867-1932 istniał powiat konstantynowski, początkowo w guberni siedleckiej, potem w województwie lubelskim, z siedzibą Janowie Podlaskim. Powiat został tak nazwany z uwagi na istniejący już powiat janowski z siedzibą w Janowie Lubelskim. W 1909 85% spośród 2300 mieszkańców Konstantynowa stanowili Żydzi. Jedyną pamiątką po tej społeczności, zniszczonej w czasie II wojny światowej, jest tablica informacyjna w miejscu zniszczonego kirkutu, obok czynnego cmentarza katolickiego.
W centrum wsi znajduje się pomnik marszałka Józefa Piłsudskiego odsłonięty pierwotnie w okresie międzywojennym dla uczczenia pobytu marszałka w Konstantynowie, zrekonstruowany w roku 1995.
W latach 1952–1954 miejscowość była siedzibą gminy Zakanale, kiedy to w miejsce gmin utworzono gromady. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bialskopodlaskiego i reaktywowano dawną gminę Zakanale pod nazwą gmina Konstantynów w roku 1973.
Wspólnoty wyznaniowe |
Kościół rzymskokatolicki:
- parafia św. Elżbiety Węgierskiej
Świadkowie Jehowy:
- zbór[9].
Zobacz też |
- Cmentarz żydowski w Konstantynowie
Przypisy |
↑ Portal polskawliczbach.pl
↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2018-06-19].
↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych poprzez wyszukiwarkę. Poczta Polska S.A., styczeń 2013. [dostęp 2015-06-11].
↑ abc TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 23.04.2015].
↑ ab Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 1867, 2013-02-15. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 23.04.2015].
↑ Józef Maroszek, Rzemiosło w miastach podlaskich, w: Studia nad produkcją rzemieślniczą w Polsce (XIV–XVIII w.), Maria Kwapień, Józef Maroszek, Andrzej Wyrobisz, Wrocław 1976, s. 97.
↑ Zamieście 1(3) w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. T. XIV: Worowo – Żyżyn. Warszawa 1895.
↑ J. Geresz, Z dziejów Konstantynowa i okolic, 2009, s. 13-30
↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2017-05-11] .
Bibliografia |
- Rafał Zubkowicz, Elena Vetrova, Aleksandr Pańko, Andriej Abramczuk: Biała Podlaska – Brześć. Niedokryty wschód. Kraków: Amistad Sp. z.o.o – Program PolskaTurystycza.pl, 2008, s. 104-106. ISBN 978-83-7560-023-0.
Linki zewnętrzne |
- Historia Konstantynowa
Konstantynów w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. T. IV: Kęs – Kutno. Warszawa 1883.
|
|
|
|