Kamieńczyk (powiat wyszkowski)
| ||
Kapliczka z figurą św. Wojciecha | ||
Państwo | Polska | |
Województwo | mazowieckie | |
Powiat | wyszkowski | |
Gmina | Wyszków | |
Liczba ludności (2011) | 643[1][2] | |
Strefa numeracyjna | 29 | |
Kod pocztowy | 07-202[3] | |
Tablice rejestracyjne | WWY | |
SIMC | 0522939 | |
Położenie na mapie gminy Wyszków Kamieńczyk | ||
Położenie na mapie Polski Kamieńczyk | ||
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Kamieńczyk | ||
Położenie na mapie powiatu wyszkowskiego Kamieńczyk | ||
52°36′10″N 21°32′27″E/52,602778 21,540833 |
Kamieńczyk (dawniej Kamieniec) – dawne miasto, obecnie wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie wyszkowskim, w gminie Wyszków, położona w widłach Bugu i Liwca, 5 km na wschód od Wyszkowa.
Kamieńczyk uzyskał lokację miejską w 1428 roku, zdegradowany w 1869 roku[4]. Kamieniec był miastem królewskim Korony Królestwa Polskiego w województwie mazowieckim[5]. W latach 1380-1795, Kamieńczyk był siedzibą kasztelanii i powiatu kamienieckiego w ziemi nurskiej.
Do 1954 roku istniała gmina Kamieńczyk. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa ostrołęckiego.
Spis treści
1 Części wsi
2 Historia
3 Sieć parafialna
4 Zabytki i atrakcje
5 Zobacz też
6 Przypisy
7 Bibliografia
8 Linki zewnętrzne
Części wsi |
SIMC | Nazwa | Rodzaj |
---|---|---|
0522997 | Błonie | kolonia |
0523005 | Mała Przyjma | osada |
0522945 | Ocięte | część wsi |
0522968 | Piaski Drugie | część wsi |
0522951 | Piaski Pierwsze | część wsi |
0523011 | Rafa | kolonia |
0522974 | Rybaki | część wsi |
0522980 | Rynek | część wsi |
0523028 | Rzemieńszczyzna | osada |
0523034 | Suwiec | kolonia |
Historia |
W dorzecze Liwca docierały grupy plemienne z terenów Pomorza, kierując się w górę rzeki traktem pierwotnym przez Kamieńczyk. Oni to zasilali nieliczną w XIII wieku populację Mazowszan – mieszkańców Puszczy Kamienieckiej.
Za panowania księcia mazowieckiego Ziemowita III, w 1377 w trakcie obrad zjazdu panów mazowieckich w Sochaczewie, zapadła decyzja ustalająca obszar Ziemi nurskiej o powierzchni ok. 3500 km², który podzielono na powiaty:
kamieniecki, ok. 2000 km², nurski, ok. 1000 km², ostrowski, ok. 500 km². Podział ten trwał aż do III rozbioru Polski[8]
Za datę wprowadzenia w życie tych ustaleń, przyjmuje się rok 1380. Od tego czasu, aż do 1795, Kamieńczyk funkcjonował jako miasto będące siedzibą powiatu.
Miejscowość leżąca w dolinie Bugu, w pobliżu ujścia rzeki Liwiec, znana dzisiaj jako wieś Kamieńczyk, miała więc prawa miejskie (wcześniej niż sąsiadujące z nim obecne miasto Wyszków). Do XVII wieku nosiła nazwę Kamieniec Mazowiecki.
Do dziś spotyka się pozostałości tej dawnej nazwy w innych określeniach geograficznych np. Puszcza Kamieniecka. W roku 1452 ówczesny Kamieniec Mazowiecki otrzymał od Bolesława księcia mazowieckiego, prawa miejskie magdeburskie, wraz z szeregiem przywilejów. Lustracja dóbr królewskich z 1565 roku wzmiankowała istnienie w mieście dworu królewskiego, 189 domów oraz komory celnej na rzece i na moście. Przed 1596 rokiem były tam m.in.: zamek obronny, ratusz, sukiennice, 3 kościoły, klasztor sióstr wizytek. Król Jan II Kazimierz, aby prowadzić wojnę z Kozakami, zaciągnął pożyczkę między innymi u królowej Ludwiki Marii, a zabezpieczeniem pożyczki były dobra kamienieckie z miasteczkiem Kamieńczyk.
W 1869 roku (inne źródła podają datę 1870) odebrano mu prawa miejskie – być może na skutek represji po powstaniu styczniowym.
Organizacja gmin na podstawie dekretu o urządzeniu gmin wiejskich z 2 marca 1864 roku utrzymywała podział terytorialny z 1855 roku, lecz zarząd gminy stanowił wójt na czele rady gminy i sołtysi – wszyscy wybierani na zebraniach gminnych i wiejskich pod hasłem:. „ …nie zachowania nadal dziedzicom patrymonialnej Jurysdykcji i połączonej z urzędem wójta gminy władzy.” Śladem tej „patrymonialnej jurysdykcji” były wsie Łazy i Pogorzelec – jakby wtopione w powiat węgrowski i gminę Kamieńczyk.
Od czasów Zamoyskich (ściślej Zdzisława Zamoyskiego popularność zyskał przymiotnik „łochowski” w odniesieniu do całego kompleksu historycznych puszcz, w tym Kamienieckiej – jak podaje Lechosław Herz w przewodniku wycieczkowym „Kamieńczyk i Puszcza Kamieniecka.”
Do 1955 r. Kamieńczyk należał do powiatu radzymińskiego (wołomińskiego), w latach 1956-1975 i od 1999 r. do powiatu wyszkowskiego. Do 28 września 1954 r. Kamieńczyk był siedzibą gminy. W latach 1954-1972 istniała gromada Kamieńczyk. Od 1 stycznia 1973 r. miejscowość należy do gminy Wyszków.
Sieć parafialna |
Najbliższe parafie w 1488 roku znajdowały się jedynie w Jadowie, Kamieńczyku, Prostyni i Liwie. Dopiero kilkadziesiąt lat później powstają parafie: w Stoczku, Sadownem i Stanisławowie, co zamyka okres tworzenia parafii i ustalania administracji kościelnej w tej części diecezji płockiej. Parafia Kamionna pokrywała się całkowicie z pierwotną gminą Łochów. Znaczna część obecnej gminy należała do parafii Kamieńczyk.
Zabytki i atrakcje |
- W 1973 roku archeolodzy odkryli w części wsi nazywanej "Suwiec"[9] cmentarzysko kultury przeworskiej[10].
- Kościół, zaprojektowany przez J.P. Dziekońskiego (wybudowany w latach 1896-1900 w miejscu spalonego, drewnianego), miał spaloną więźbę dachową, wybite okna i strąconą wieżę. Obecnie można zobaczyć drewnianą dzwonnicę z 1885 roku,
- pomnik poległych w powstaniu styczniowym,
- na cmentarzu parafialnym pomnik ku czci poległych w II wojnie światowej i grób dziadków Prymasa Tysiąclecia, Stefana Wyszyńskiego.
- dla upamiętnienia niegdyś bardzo ważnej działalności miejscowej ludności wzniesiono też pomnik flisaka.
- W Kamieńczyku znajdują się ponadto galerie, gospodarstwa agroturystyczne oraz muzeum etnograficzne.
Zobacz też |
Kamieńczyk, Kamieńczyk Wielki, Kamieńczyk-Ryciorki
Przypisy |
↑ Strona polskawliczbach.pl
↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2017-11-15].
↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych poprzez wyszukiwarkę. Poczta Polska S.A., styczeń 2013. [dostęp 2015-03-26].
↑ Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 38-39.
↑ Adolf Pawiński, Mazowsze, Warszawa 1895, s. 39.
↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
↑ TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 18.11.2015].
↑ Witold Suski: Wybór dat,z dziejów powiatu ostrowskiego na tle Mazowsza i Polski (pol.). Miejska Biblioteka Publiczna im. Marii Dąbrowskiej w Ostrowi Mazowieckiej. [dostęp 2012-03-08].
↑ Rejestr TERYT
↑ TeresaT. Dąbrowska TeresaT., Kamieńczyk. Ein Gräberfeld der Przeworsk-Kultur in Ostmasowien, Kraków: „Secesja”, 1997, ISBN 83-85463-51-8, OCLC 750954979 .
Bibliografia |
- LechosławL. Herz LechosławL., Puszcze Kamieniecka i Biała: wędrówka mazowiecka druga, Pruszków: Rewasz, 2005, ISBN 83-89188-35-X, OCLC 749888789 .
Starodawne prawa polskiego pomniki poprzedzone wywodem historyczno krytycznym tak zwanego Prawodawstwa Wiślickiego Kaziémirza Wielkiego w texcie ze starych rękopism krytycznie dobranym › Tom 1. Warszawa: Gustawa Sennewalda, 1865, s. 269.[1]
Linki zewnętrzne |
Kamieńczyk (1) w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. T. III: Haag – Kępy. Warszawa 1882.
Kamieńczyk w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. T. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska. Warszawa 1902.
|
|
|