Parysów (powiat garwoliński)





















































Parysów






Herb

Herb Parysowa


Kościół parafialny w Parysowie
Kościół parafialny w Parysowie

Państwo

 Polska

Województwo

 mazowieckie

Powiat

garwoliński

Gmina

Parysów

Liczba ludności (2011)
1083[1][2]

Strefa numeracyjna
25

Kod pocztowy
08-441[3]

Tablice rejestracyjne
WG

SIMC
0683743[4]


Położenie na mapie gminy Parysów


Mapa lokalizacyjna gminy Parysów

Parysów

Parysów






Położenie na mapie Polski


Mapa lokalizacyjna Polski

Parysów

Parysów






Położenie na mapie województwa mazowieckiego


Mapa lokalizacyjna województwa mazowieckiego

Parysów

Parysów






Położenie na mapie powiatu garwolińskiego


Mapa lokalizacyjna powiatu garwolińskiego

Parysów

Parysów





Ziemia51°58′00,1″N 21°40′59,9″E/51,966700 21,683300

Strona internetowa miejscowości



Kaplica cmentarna w Parysowie





Parysów (przystanek kolejowy)




Wiatrak koźlak w Parysowie


Parysów – dawne miasto (1538-1869), obecnie wieś w Polsce siedziba gminy Parysów położona w województwie mazowieckim, w powiecie garwolińskim[4][5].


Miejscowość jest siedzibą gminy Parysów oraz rzymskokatolickiej parafii Najświętszej Maryi Panny.


W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa siedleckiego. Według danych z 31 grudnia 2006 roku Parysów zamieszkiwało 1100 mieszkańców. W pobliżu wsi przebiega droga wojewódzka nr 805.




Spis treści






  • 1 Historia


    • 1.1 Kalendarium


    • 1.2 Zabytki


    • 1.3 Miejsca pamięci




  • 2 Edukacja


  • 3 Kultura i sport


  • 4 Parysów w filmie


  • 5 Zobacz też


  • 6 Przypisy


  • 7 Linki zewnętrzne





Historia |


Pierwotnie wieś nazywała się Siećcza, nazwa ta pojawia się w zapisach z XV i XVI wieku jako Scheschcza (1444), Syeczcza (1448), Syecza (1494), Szieczicza (1523). Pierwotna nazwa najprawdopodobniej brzmiała Siedźcza, i uległa przekształceniu w Siećcza. Przy słuszności takiej hipotezy, nazwa pochodziłaby od nazwy osobowej Siadek. Dzięki staraniom Floriana Parysa, kasztelana zakroczymskiego, miejscowość w 1538 otrzymała prawa miejskie na prawie magdeburskim. Od osoby założyciela pochodzi obecna nazwa[6]. W 1869 roku Parysów stracił prawa miejskie.


W XIX wieku miejscowość była przejściowo siedzibą gminy Pszonka.



Kalendarium |




  • 1444 – pierwsza pisemna wzmianka o osadzie pod nazwą Scheschcza.


  • 4 października 1445 – biskup Andrzej Bniński dokonuje aktu konsekracji świątyni.


  • 1448 – wzmianka o osadzie tym razem jako Syeczcza.


  • 1494 – następna wzmianka, tym razem jako Syecza.


  • 1523 – następnie jako Szieczicza.


  • 27 lutego 1538 – na obszarze wsi Syecza, zostaje lokowane na prawie magdeburskim miasto Parysów.


  • 1541-1599 – budowa nowego kościoła.


  • 1605 – pożar kościoła w Parysowie


  • 1609 – budowa nowego kościoła.


  • 1721 – ostatni Parys z Parysowa (Adam) sprzedaje miasteczko.

  • 1 poł. XVIII – pożar kościoła.


  • 1750 – budowa czwartego w dziejach osady kościoła.


  • 1868 – budowa kaplicy na cmentarzu grzebalnym.


  • 1869 – na mocy ukazu cara Aleksandra II Parysów utracił prawa miejskie.

  • koń. XIX – budowa synagogi w Parysowie.


  • 1914 – rozebranie drewnianego kościoła i rozpoczęcie budowy murowanego.


  • 17 IX 1939 – wkroczenie wojsk niemieckich do Parysowa.


  • X 1939 – okupacyjne władze powołują Judenrat.


  • XI 1941 – 27 IX 1942 – na terenie Parysowa znajdowało się getto. Stłoczono w nim około 3,500 osób.


  • 16 listopada 1942 – trzy grupy wypadowe Gwardii Ludowej z Mińska Mazowieckiego i Parysowa (34 partyzantów) na kilka godzin opanowują Parysów, palą posterunek policji i żandarmerii, rozbijają urząd gminny (spalone zostają listy osób, które mają być wywiezione na roboty do Niemiec i spisy podatkowe) i agencję pocztową. Po wojnie na pamiątkę akcji wmurowano płytę w budynek urzędu gminy[7].


  • 1944 – wycofujące się wojska niemieckie podpalają Parysów.


  • 28 lipca 1944 – do Parysowa wkraczają wojska 2 Armii Pancernej frontu białoruskiego.


  • 1981-1984 – przebudowanie budynku opuszczonej synagogi na Gminny Ośrodek Kultury oraz Gminną Bibliotekę Publiczną.



Zabytki |




  • kościół parafialny z początku XX wieku


  • cmentarz parafialny z przełomu XVIII/XIX wieku


  • kaplica cmentarna z 1868 roku


  • wiatrak koźlak z końca XIX wieku

  • młyn przy ul. Franciszkańskiej


  • grób gen. Michała Pełczyńskiego zm. 1833

  • grób Leopolda Eysmonta zm. 1852

  • grób rodziny Frelków z XIX w



Miejsca pamięci |



  • tablica pamiątkowa ku czci poległych 11.XI.1918 r.

  • pomnik poświęcony żołnierzom Armii Krajowej Placówki Parysów Obwodu Gołąb



Edukacja |



  • Publiczne Gimnazjum w Parysowie

  • Szkoła Podstawowa w Parysowie im. Armii Krajowej

  • Publiczne Przedszkole w Parysowie



Kultura i sport |



  • Gminna Biblioteka Publiczna w Parysowie

  • Klub Sportowy ULKS Orzeł Parysów

  • Boisko Orlik przy Szkole Podstawowej w Parysowie



Parysów w filmie |



  • Kochaj i rób co chcesz

  • Wyrok na Franciszka Kłosa

  • Pokłosie

  • Tętno – stacja kolejowa[8].



Zobacz też |



  • Parysów

  • Cmentarz w Parysowie

  • Synagoga w Parysowie

  • Cmentarz żydowski w Parysowie

  • Przystanek kolejowy Parysów

  • Ryszard Frelek



Przypisy |




  1. Portal polskawliczbach.pl


  2. GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2018-11-20].


  3. Poczta Polska. Wyszukiwarka kodów pocztowych


  4. ab GUS. Wyszukiwarka TERYT


  5. Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)


  6. Kazimierz Rymut: Nazwy miast Polski. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1987, s. 180. ISBN 83-04-02436-5.


  7. Rada Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa ”Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa lata wojny 1939- 1945", Sport i Turystyka 1988, ​ISBN 83-217-2709-3​, str. 649


  8. Motyw kolejowy w polskim filmie, Еhttp://motyw-kolejowy.blogspot.com/ [dostęp 2017-08-21] .



Linki zewnętrzne |




  • Parysów w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. T. VII: Netrebka – Perepiat. Warszawa 1886.

  • Cmentarz żydowski

  • Informacje o Żydach w Parysowie












這個網誌中的熱門文章

12.7 cm/40 Type 89 naval gun

Rikitea

University of Vienna