Iwanowice (powiat kaliski)







Ten artykuł dotyczy wsi w powiecie kaliskim. Zobacz też: inne miejsca o tej nazwie.



















































Iwanowice






Herb
Herb Iwanowic


Państwo

 Polska

Województwo

wielkopolskie

Powiat

kaliski

Gmina

Szczytniki

Sołectwo
Iwanowice

Liczba ludności (2006)
480[1]

Strefa numeracyjna
(+48) 62

Kod pocztowy
62-862[2]

Tablice rejestracyjne
PKA

SIMC
0209757


Położenie na mapie gminy Szczytniki


Mapa lokalizacyjna gminy Szczytniki

Iwanowice

Iwanowice






Położenie na mapie Polski


Mapa lokalizacyjna Polski

Iwanowice

Iwanowice






Położenie na mapie województwa wielkopolskiego


Mapa lokalizacyjna województwa wielkopolskiego

Iwanowice

Iwanowice






Położenie na mapie powiatu kaliskiego


Mapa lokalizacyjna powiatu kaliskiego

Iwanowice

Iwanowice





Ziemia51°39′17″N 18°19′37″E/51,654722 18,326944

Iwanowice – dawne miasto, obecnie wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie kaliskim, w gminie Szczytniki.


Iwanowice uzyskały lokację miejską w 1460 roku, zdegradowane w 1870 roku[3]. Do 1954 roku siedziba gminy Iwanowice. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kaliskiego.




Spis treści






  • 1 Części wsi


  • 2 Historia


  • 3 Zabytki


  • 4 Bibliografia


  • 5 Zobacz też


  • 6 Przypisy


  • 7 Linki zewnętrzne





Części wsi |


























Integralne części wsi Iwanowice [4][5]
SIMC Nazwa Rodzaj
0209763 Górki część wsi
0209770 Krzywda część wsi
0989005 Strużka część wsi


Historia |


Iwanowice powstały prawdopodobnie już na pocz. XIII w., kiedy to w l. 1212-25 kasztelanem kaliskim był rycerz Iwan, syn komesa Pawła z Końskiego, z rodu Odrowążów. On to zapewne poza kasztelanią został obdarzony "surowym" obszarem ziemi, bądź też osadą uprzednio zniszczoną, na miejscu której założył Iwanowice. W 1294 r. w Iwanowicach musiał już być kościół, bowiem wtedy za spalenie i zrabowanie dóbr arcybiskupich w kluczu opatowskim Przemysław II Wielkopolski skonfiskował m.in. Główczyn w par. Iwanowice. Pierwsza wzmianka o samych Iwanowicach zawarta jest w aktach ziemskich sieradzkich z 1392 r., gdzie wymienia się Victora de Iwanowic z synami Mateuszem i Świętosławem.


W 1460 r. na prośbę Bartłomieja Gruszczyńskiego, podkomorzego sieradzkiego, Kazimierz IV Jagiellończyk lokował tu miasto na prawie magdeburskim. Wytyczono rynek, a miasto otrzymało przywilej na jeden targ w tygodniu oraz jarmark w dniu św. Katarzyny. Gruszczyńscy byli właścicielami miasta od pocz. XV w., a od pocz. XVI w. należało ono do Potworowskich, od 1574 r. do pocz. XVIII w. do Zakrzewskich i od I poł. XVIII w. do Chlebowskich, następnie Lanckorońskich, a od końca XVIII w. i na pocz. XIX w. do Wężyków. Rozkwit miasto osiąga w XVI w. Za czasów Stefana Batorego było tu 50 rzemieślników. W XVIII w. było to osiedle rolnicze. W 1793 r. mieszkało tu 616 osób w 110 domach krytych słomą. W 1808 Wężykowie wybudowali tu drewniany zbór dla ewangelickich osadników niemieckich sprowadzonych w okolice miasta. Spłonął on w 1818, po czym zbór przeniósł się do kościoła murowanego w Sobiesękach[6]. Od 1869 r. miasto zostało osadą. Ostatni burmistrz nazywał się Jan Rosłaniec. Tzw. trakt kaliski wytyczony w 1903 r. ominął Iwanowice i został wytyczony przez Szczytniki, które obecnie są siedzibą gminy.



Zabytki |


Dawny rynek to pl. Kordeckiego, a na nim figura św. Wawrzyńca i pomnik z 1966 r. postawiony dla pamięci pomordowanych w czasach II wojny światowej. Ul. Zamkowa prowadzi w kierunku istniejącego dawniej gródka właścicieli miasta.


Kościół św. Katarzyny zbudował Barłomiej Gruszczyński ok. 1460 r. W XVII w. powiększono go o barokową kaplicę św. Barbary fundacji Marianny Potworowskiej. Pod kaplicą krypta grobowa Gruszczyńskich. W 1887 r. od zachodu dobudowano do kościoła pseudogotycką wieżę, a w l. 1929-1932 dobudowano nowe prezbiterium, kaplicę św. Trójcy i zakrystię. W czystym gotyku zachowała się dawna zakrystia (obecnie kaplica św. Antoniego) z gotyckim żebrowaniem stropu.


Ołtarze rokokowe, ołtarz główny złocony, ozdobiony figurami 4 ewangelistów. W ołtarzu głównym XVIII-wieczny obraz MB Łaskawej z Dzieciątkiem w srebrnej sukience. Na zasuwie obraz św. Katarzyny. W bocznych ołtarzach obrazy olejne dobrego pędzla. W jednym z nich obraz św. Anny, a pod nim na złotym tle obraz Jezusa Miłosiernego z MB Bolesną. U dołu postać fundatora, którym był bp. Jan Gruszczyński h. Poraj (Róża). Jest to najcenniejszy obraz w kościele – z 1460 r. W wyposażeniu kościoła gotycka kamienna chrzcielnica z ornamentem i gotyckim napisem i datą "1360".


W kruchcie gotycka kropielnica kamienna z datą "1464". Ambona w kształcie łodzi z XIX w. Cenne kamienne nagrobki w stylu renesansu. Pawła i Katarzyny Potworowskich, dziedziców Iwanowic. Paweł, podkomorzy ziemi kaliskiej, zm. 1 listopada 1595 r. a jego żona w rok później. Monumentalny grobowiec z ciosanego kamienia zdobiony jest panopliami, napisami i h. Dębno, nieczytelnym, Topór i Korab, w zwieńczeniu h. Szeliga, Jastrzębiec, Nałęcz i Lubicz. Obie postacie przedstawione są na leżąco: jedna nad drugą. W pobliżu chóru – płyta z ciemnego marmuru przedstawia rycerza w zbroi. Wyryty napis głosi, że jest to nagrobek Jana Baranowskiego, wojewody sieradzkiego. Trzeci nagrobek, z piaskowca, z XVI/XVII w. przedstawia rycerza w zbroi i niewiastę. Nie ma tu napisów, lecz rzeźba przedstawia Dobrogosta Potworowskiego, sędziego ziemskiego kaliskiego h. Dębno i jego żonę h. Korab. Tablice epitafijne czczą pamięć ur. w Iwanowicach ks. prymasa Jana Gruszczyńskiego oraz (dwie) o. Augustyna Kordeckiego. Na jednej z nich napis: "Pamiątka tymczasowa poświęcona w r. 1999 ks. Augustynowi Kordeckiemu, słynnemu przeorowi oo. Paulinów, dzielnemu obrońcy Częstochowy od najazdu Szwedów, chlubie Narodu Polskiego, a w szczególności parafii iwanowickiej, w której się ur. 16 XI 1603 r., zm. w Wieruszowie 20 V 1673 r., pochowanemu w grobach klasztornych na Jasnej Górze, z prośbą o Zdrowaś Maria za Jego duszę". Także jeden z dzwonów nosi nazwę Augustyna Kordeckiego. Jest na nim wyryty napis: "Miłosierdzie, błogosławieństwo i pokój wzywać będę dla wszystkich moich rodaków. Imię moje Augustyn Kordecki". Pomnik Kordeckiego stoi w Szczytnikach.



Bibliografia |



  • Ruszczyńska T.: Powiat kaliski. Katalog zabytków sztuki w Polsce, województwo poznańskie, t. V, z. 6, Warszawa 1960

  • Ruszkowski A.: O historii i zabytkach Iwanowic. Na sieradzkich szlakach, nr 3-4/67-68/2002/XVII, s. 15-17 (foto)



Zobacz też |



  • Iwanowice Duże, Iwanowice Małe, Iwanowice Włościańskie, Iwanowice-Naboków




Przypisy |




  1. Gmina Szczytniki - Urząd Gminy Szczytniki: Sołectwa, szczytniki.ug.gov.pl [dostęp 2017-11-24]  (pol.).


  2. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych poprzez wyszukiwarkę. Poczta Polska S.A., styczeń 2013. [dostęp 2015-03-26].


  3. Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 34-35.


  4. Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)


  5. GUS. Rejestr TERYT


  6. K. Mikulski. Jubileusz stuletni parafji ewangelicko-augsburskiej Sobiesęki. „Zwiastun Ewangeliczny”, s. 320-323, 15 listopada 1908. 


  • Cmentarz parafii Św. Katarzyny


Linki zewnętrzne |




  • Iwanowice (1) w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. T. III: Haag – Kępy. Warszawa 1882.


  • Iwanowice (1) w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. T. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo. Warszawa 1900.









這個網誌中的熱門文章

12.7 cm/40 Type 89 naval gun

Rikitea

University of Vienna