Osieck
| |||
| |||
Parafia św. Bartłomieja Apostoła, św. Andrzeja | |||
Państwo | Polska | ||
Województwo | mazowieckie | ||
Powiat | otwocki | ||
Gmina | Osieck | ||
Sołectwo | Osieck | ||
Liczba ludności (2013) | 933[1] | ||
Strefa numeracyjna | (+48) 25 | ||
Kod pocztowy | 08-445[2] | ||
Tablice rejestracyjne | WOT | ||
SIMC | 0683192 | ||
Położenie na mapie gminy Osieck Osieck | |||
Położenie na mapie Polski Osieck | |||
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Osieck | |||
Położenie na mapie powiatu otwockiego Osieck | |||
51°57′59″N 21°25′10″E/51,966389 21,419444 |
Osieck – dawne miasto, obecnie wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie otwockim, w gminie Osieck.
Osieck leży na prawym brzegu Wisły w odległości od niej około 10 km. Przez wieś przechodzi linia kolejowa nr 12 ze stacją Osieck oraz krzyżują się drogi wojewódzkie nr 736, nr 805 i 862.
Osieck uzyskał lokację miejską w 1558 roku, zdegradowany w 1869 roku[3]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa siedleckiego. Miejscowość jest siedzibą gminy Osieck, Dekanatu Osieck oraz parafii św. Bartłomieja Apostoła.
Miasto królewskie Korony Królestwa Polskiego[4], położone w drugiej połowie XVI wieku w powiecie garwolińskim ziemi czerskiej województwa mazowieckiego[5].
Spis treści
1 Części wsi
2 Historia
3 Etymologia
4 Zabytki
5 Zobacz też
6 Przypisy
7 Bibliografia
8 Linki zewnętrzne
Części wsi |
SIMC | Nazwa | Rodzaj |
---|---|---|
0683200 | Chabaszew | część wsi |
0683217 | Dworek | część wsi |
0683223 | Kąciki | przysiółek |
Historia |
W XV wieku książęta mazowieccy założyli tu zwierzyniec, wybudowali dwór myśliwski i przyjeżdżali na polowania. Tutejsza parafia została erygowana w XIII wieku. Wybudowano wówczas kościół parafialny pod wezwaniem Św.Bartłomieja (wzmiankowany w 1300) W 1566 kościół spłonął i wybudowano nowy, który został zniszczony podczas potopu szwedzkiego. Kolejny kościół wybudowano w 1672 roku i istniał do 1778. Następny murowany wystawił ks. Andrzej Reptowski w latach 1778–1782. Rozebrany został pod koniec XIX w. Obecna świątynia murowana, neogotycka, wybudowana została w latach 1902–1909, według projektu arch. Stefana Szyllera.
Osieck otrzymał prawa miejskie 24 października 1558 od Zygmunta Augusta na wniosek dzierżawcy starostwa osieckiego Jędrzeja Swieborowskiego. Miasto otrzymało szereg przywilejów, od: Stefana Batorego w 1578 i 1578, Zygmunta III w 1601 i 1618, Władysława IV w 1633, Jana Kazimierza w 1650 i 1660, Jana III Sobieskiego w 1677, Augusta II w 1698, Augusta III w 1752 i Stanisława August Poniatowskiego w latach 1775, 1777 i 1788. Podczas epidemii w Warszawie w latach 1625, 1629 i 1630 w Osiecku schronił się wraz z dworem Król Zygmunt III. W 1616 Osieck liczył 177 domów i 79 pustych placów oraz 40 rzemieślników i licznych piwowarów. Po wojnach szwedzkich w Osiecku ocalało 40 domów, 350 mieszkańców i 10 rzemieślników. W 1777 Osieck liczył 190 domów. W roku 1771 starostwo posiadał Franciszek Bieliński, a w 1810 należał do ks. Józefa Poniatowskiego. W 1810 roku było tu 770 mieszkańców a w 1820 – 946 mieszkańców (w tym 75 rzemieślników) i 151 domów. W 1827 Osieck liczył 159 domów i 989 mieszkańców. W 1869 Osieck utracił prawa miejskie. Nie zahamowało to rozwoju osady. W 1860 liczył 185 domów i 1340 mieszkańcowi, w tym 310 Żydów. W 1885 osada posiadała 154 domy, 1448 mieszkańców. W 1901 roku Osieck liczył 1500 mieszkańców, a w 1920 – 1700 mieszkańców. Liczba ta spadła w 1935 do 1309 osób. Od roku 1912 funkcjonuje w miejscowości jednostka OSP[9].
12 września 1939 spora część osady spłonęła w wyniku działań wojennych. Tego dnia z rejonu Osiecka kontratakowała polska 10 DP z zadaniem likwidacji niemieckiego przyczółka pod Górą Kalwarią.
4 czerwca 1981 roku pod Osieckiem wydarzyła się katastrofa kolejowa w której śmierć poniosło 25 osób, a 6 zostało rannych.
Etymologia |
Wieś wzmiankowana po raz pierwszy w 1416 – "Oszeczsko", w 1449 – "Oschyeczsko" i w 1540 – "Ossyeczko". W średniowieczu brzmiała: Osiecsko i Osiecko. Nazwa pochodzi od staropolskiego wyrazu – osiek, oznaczającego warownię leśną zbudowaną z pni drzewnych; do którego dołączono przyrostek -scko. Pierwotnie określała ona miejsce warowne o charakterze obronnym.
Zabytki |
- Kościół parafialny pod wezwaniem Świętych Andrzeja i Bartłomieja.
- Kaplica cmentarna z 1 ćw. XIX w., drewniana, szalowana o słupowej konstrukcji, zbudowana na rzucie prostokąta, zamkniętego trójbocznie, z wnętrzem jedno nawowym.
- Na cmentarzu nagrobki: Antoniego Bogusławskiego (zm. 1833), jego żony Józefy z Dąbrowskich (zm. 1850), Antoniego Puchalskiego (zm. 1847) i jego żony Katarzyny z Wyczółkowskich (zm. 1899).
Zobacz też |
- Osiecko
- Cmentarz żydowski w Osiecku
- Bałaban
Przypisy |
↑ GUS. Bank Danych Lokalnych
↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych poprzez wyszukiwarkę. Poczta Polska S.A., styczeń 2013. [dostęp 2015-03-26].
↑ Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 58-59.
↑ Adolf Pawiński, Mazowsze, Warszawa 1895, s. 38.
↑ Mazowsze w drugiej połowie XVI wieku ; Cz.1, Mapa, plany, Warszawa 1973, k. 4.
↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
↑ GUS. Rejestr TERYT
↑ KSNG: Wykaz urzędowych nazw miejscowości i ich części (pol.). opublikowany [w:] Dz.U. z 2013 r. poz. 200 ze zmianami w Dz.U. z 2015 r. poz. 1636. [dostęp 2018-01-06].
↑ Strona gminy, jednostki OSP
Bibliografia |
- Ajdacki P., Kałuszko J., „Otwock i okolice”, przewodnik turystyczny, Pruszków 2006.
- Chlebowski B., 1880. Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Warszawa.
- Gajowniczek. Z.T., 1999. Historia miast miasteczek i osad w prawobrzeżnej części Ziemi Czerskiej, FPR, Latowicz.
- Gieysztorowa I., 1967. Lustracja województwa Mazowieckiego 1565 roku, cześć l. Warszawa.
- Wawrzyńczyk A., 1989. Lustracje województwa Mazowieckiego XVII wieku, T.2 (1660–1661), Warszawa.
- Pazyra S., 1939. Studia z dziejów miast na Mazowszu od XIII do początków XX wieku.
- Pazyra S., 1959. Geneza i rozwój miast mazowieckich, Warszawa.
Linki zewnętrzne |
Osieck w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. T. VII: Netrebka – Perepiat. Warszawa 1886.
Osieck w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. T. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska. Warszawa 1902.
|
|
|