Horodło
| |||
| |||
Lwy na horodelskim rynku | |||
Państwo | Polska | ||
Województwo | lubelskie | ||
Powiat | hrubieszowski | ||
Gmina | Horodło | ||
Liczba ludności (2011) | 1035[1] | ||
Strefa numeracyjna | (+48) 84 | ||
Kod pocztowy | 22-523 | ||
Tablice rejestracyjne | LHR | ||
SIMC | 0888787 | ||
Położenie na mapie gminy Horodło Horodło | |||
Położenie na mapie Polski Horodło | |||
Położenie na mapie województwa lubelskiego Horodło | |||
Położenie na mapie powiatu hrubieszowskiego Horodło | |||
50°53′40″N 24°02′47″E/50,894444 24,046389 |
Horodło (lit. Horodle) – dawne miasto, obecnie wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie hrubieszowskim, w gminie Horodło (siedziba), na obszarze Grzędy Horodelskiej, na lewym brzegu Bugu.
Miasto królewskie lokowane w 1413 roku, położone było w XVI wieku w województwie bełskim[2]. Należało do starostwa horodelskiego w 1570 roku[3]. W latach 1975–1998 w województwie zamojskim. Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) liczyła 1035 mieszkańców[1] i była drugą co do wielkości miejscowością gminy Horodło.
Spis treści
1 Historia
2 Horodelska legenda
3 Zabytki
4 Zobacz też
5 Przypisy
6 Linki zewnętrzne
Historia |
Pierwsza wzmianka o Horodle pochodzi z roku 1287[4], kiedy to książę halicki Włodzimierz zapisał żonie w testamencie „sieło swoje Horodel wraz z ludźmi i mytem”. W 1366 roku Horodło jako stolicę włości, a więc już jako miasto przejął Kazimierz Wielki. Horodło ustanowiono wówczas miejscem sądów pogranicznych polsko-litewskich, a król przekazał je w lenno Jerzemu Narymuntowiczowi. W 1376 Litwini na krótko opanowali ziemie bełską i chełmską, ale w 1377 odebrał ją Sędziwój z Szubina. Janko z Czarnkowa wymienia Horodło w 1382 roku wśród najznaczniejszych zamków na Rusi. W roku 1388 król Władysław Jagiełło nadał ziemię bełską wraz z Horodłem księciu mazowieckiemu Siemowitowi IV jako posag swej siostry Aleksandry. Nadanie to zostało potwierdzone dokumentem królewskim w 1396 r., w którym Horodło nazywane jest już miastem. W 1394 Siemowit nadaje bełskiemu konwentowi Dominikanów wieś Kościaszyn, a w akcie nadania występuje wojewoda horodelski Stanisław. Świadczy to, że Horodło już w tamtym okresie było miastem, w którym często przebywał książę bełski. W 1411 księżna Aleksandra, żona Ziemowita, a siostra Władysława Jagiełły ufundowała w Horodle kościół i klasztor Dominikanów. Kościół parafialny istniał wcześniej, założony przez Siemowita IV, być może podczas jego pobytu w Horodle w 1394. Można przypuszczać, że wtedy też nastąpiło nadanie prawa magdeburskiego. W krótkim okresie 1413–1430 Horodło należało do Wielkiego Księcia Litewskiego Witolda, przyznane mu przez króla Władysława Jagiełłę. Po śmierci Witolda w 1430 zwrócone zostało książętom mazowieckim, czemu sprzeciwił się książę litewski Świdrygiełło, dokonując zaboru ziemi chełmskiej i bełskiej. Władysław Jagiełło w roku 1431 w wyprawie przeciw Świdrygielle ziemie te wraz z Wołyniem przywrócił Polsce, a zupełnie zniszczone Horodło w 1432 roku przekazał Kazimierzowi II, księciu mazowieckiemu i bełskiemu. Po śmierci Władysława II, księcia bełskiego w 1462 księstwo bełskie weszło w skład Korony jako województwo bełskie, a Horodło pozostało do końca I Rzeczypospolitej stolicą powiatu horodelskiego. Jako siedziba starostwa było miejscem, w którym zbierał się sąd grodzki, a także odbywały się sesje wyjazdowe sądu ziemskiego z Grabowca (do 1616 r.)[5].
Horodło zapisało się w historii Polski przede wszystkim jako miasto, w którym została zawarta w 1413 unia polsko-litewska, decydująca o dalszych losach obydwu narodów. Dnia 10 października 1861 r., w 448 rocznicę podpisania unii horodelskiej, zorganizowano demonstrację w Horodle, w której wzięły udział tłumy zgromadzone na obu brzegach Bugu: szlachta polska, litewska, wołyńska i podolska. 13 stycznia 1870 r. pozbawiono Horodło praw miejskich[6].
Horodelska legenda |
Po wojnie z Kozakami, która toczyła się w latach 1642–1645, Horodło nawiedziła zaraza morowa, która zbierała bogate żniwo. Zmarłych było tylu, że nie nadążano robić trumien. Cała wioska zastanawiała się jak zapobiec zarazie. Urządzano wiece i narady. Na jednej z takich obrad znalazł się staruszek, którego nie imała się zaraza. Był to człowiek wiekowy i mający poważanie wśród horodelskiej społeczności. Po długim namyśle zaproponował, aby oborać Horodło zgodnie z ruchem Słońca. Pracę tę mogli wykonać jedynie mężczyźni bliźniacy oraz bliźniacze woły. Na szczęście w Horodle znaleźli się tacy mężczyźni i woły. Mieli zacząć o świcie. Wraz ze wschodem Słońca rozpoczęła się praca, której towarzyszyli mieszkańcy, zanosząc jednocześnie do Boga gorące modły o oddalenie od nich zarazy. Trud mężczyzn trwał dwa dni, wreszcie o zachodzie słońca pracę zakończono. Mężczyźni i woły znalazły się w tym samym miejscu, z którego przed dwoma dniami wyruszyli. Ludzi nawiedziła wielka radość. Bliźniacy stali się miejscowymi bohaterami, tylko woły nie zdawały sobie sprawy z podniosłości wydarzenia i spokojnie zaczęły skubać trawę. Od tamtej pory po dziś dzień Horodła nie nawiedzają ani choroby, ani głód, ani wojny.
Zabytki |
- Kościoły rzymskokatolickie
- Kościół parafialny pw. św. Jacka
- Kościół filialny pw. św. Mikołaja i Podwyższenia Krzyża Świętego
Kościół polskokatolicki pw. Zmartwychwstania Pańskiego (parafialny)- Wapienne rzeźby lwów
- Grodzisko średniowieczne[7]
Zobacz też |
- Stary cmentarz żydowski w Horodle
- Nowy cmentarz żydowski w Horodle
- Manifestacja Jedności Rzeczypospolitej Obojga Narodów w Horodle w 1861 roku
Przypisy |
↑ ab GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
↑ ZenonZ. Guldon ZenonZ., JacekJ. Wijaczka JacekJ., Skupiska i gminy żydowskie w Polsce do końca XVI wieku, „Czasy Nowożytne”, 21, 2008, s. 173 .
↑ Жерела до історії України-Руси. Том 07. Описи королівщин в землях руських XVI віку. Том 4. Люстрація 1570 р., Lwów 1903, s. 61, jako Hrodlo.
↑ Historia Horodła i parafii pw. Świętego Jacka i Matki Bożej Różańcowej. [dostęp 2013-06-14].
↑ MichałM. Pawlikowski MichałM., Sądownictwo grodzkie w przedrozbiorowej Rzeczypospolitej, Strzałków 2012, ISBN 978-83-933262-0-4 .; MichałM. Pawlikowski MichałM., Sądownictwo ziemskie w przedrozbiorowej Rzeczypospolitej, Strzałków 2012, ISBN 978-83-933262-2-8 .
↑ Postanowienie z 19 (31) grudnia 1869, ogłoszone 1 (13) stycznia 1870 (Dziennik Praw, rok 1869, tom 69, nr 239, str. 471)
↑ numer rejestru A/342 z 1967-10-20; Aa/342/20 z 1988-02-02; C/83 z 2008-01-30 (stanowisko 1)
Linki zewnętrzne |
Horodło w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. T. III: Haag – Kępy. Warszawa 1882., s. 136–138.- Strona Zespołu Szkół w Horodle
Historia Żydów w Horodle na portalu Wirtualny Sztetl
|
|
|
|