Egftnjytyk

Kompania graniczna KOP „Druja”
Historia
Państwo	II Rzeczpospolita
Rozformowanie	1939
Organizacja
Dyslokacja	Druja[a]
Formacja	Korpus Ochrony Pogranicza
Podległość	batalion KOP „Słobódka”

Rozmieszczenie batalionu KOP „Słobódka” w 1931

Kompania graniczna KOP „Druja” – pododdział graniczny Korpusu Ochrony Pogranicza pełniący służbę ochronną na granicy polsko-łotewskiej.

Geneza |

Do czasu zakończenia wojny polsko-bolszewickiej, czyli do jesieni 1920 roku, wschodnią granicę państwa polskiego wyznaczała linia frontu. Dopiero zarządzeniem z 6 listopada 1920 roku utworzono Kordon Graniczny Ministerstwa Spraw Wojskowych^[1]. W połowie stycznia 1921 roku zmodyfikowano formę ochrony granicy i rozpoczęto organizowanie Kordonu Granicznego Naczelnego Dowództwa WP. Obsadzony on miał być przez żandarmerię polową i oddziały wojskowe^[2]. Latem 1921 roku ochronę granicy wschodniej postanowiło powierzyć Batalionom Celnym^[3]. W Drui rozmieszczono dowództwo i pododdziały sztabowe 27 batalionu celnego.
W drugiej połowie 1922 roku przeprowadzono kolejną reorganizację organów strzegących granicy wschodniej^[4]. 1 września 1922 bataliony celne przemianowano na bataliony Straży Granicznej^[5]. W rejonie odpowiedzialności przyszłej kompanii granicznej KOP „Druja” służbę graniczną pełniły pododdziały 27 batalionu Straży Granicznej.
Już w następnym roku zlikwidowano Straż Graniczną, a z dniem 1 lipca 1923 roku pełnienie służby granicznej na wschodnich rubieżach powierzono Policji Państwowej^[6].
W sierpniu 1924 roku podjęto uchwałę o powołaniu Korpusu Ochrony Pogranicza – formacji zorganizowanej na wzór wojskowy, a będącej w etacie Ministerstwa Spraw Wewnętrznych^[7].

Formowanie i zmiany organizacyjne |

W drugim etapie organizacji Korpusu Ochrony Pogranicza, w 1925 roku sformowano 19 batalion graniczny ^[8], a w jego składzie 1 kompanię graniczną KOP. W listopadzie 1936 roku kompania liczyła 2 oficerów, 7 podoficerów, 4 nadterminowych i 65 żołnierzy służby zasadniczej^[b].
W 1939 roku 1 kompania graniczna KOP „Druja” nadal podlegała dowódcy batalionu KOP „Słobódka”^[9].

 Osobny artykuł: kompania graniczna KOP.

Służba graniczna |

Podstawową jednostką taktyczną Korpusu Ochrony Pogranicza przeznaczoną do pełnienia służby ochronnej był batalion graniczny. Odcinek batalionu dzielił się na pododcinki kompanii, a te z kolei na pododcinki strażnic, które były „zasadniczymi jednostkami pełniącymi służbę ochronną”, w sile półplutonu. Służba ochronna pełniona była systemem zmiennym, polegającym na stałym patrolowaniu strefy nadgranicznej i tyłowej, wystawianiu posterunków alarmowych, obserwacyjnych i kontrolnych stałych, patrolowaniu i organizowaniu zasadzek w miejscach rozpoznanych jako niebezpieczne, kontrolowaniu dokumentów i zatrzymywaniu osób podejrzanych, a także utrzymywaniu ścisłej łączności między oddziałami i władzami administracyjnymi^[10]. Miejscowość, w którym stacjonowała kompania graniczna, posiadała status garnizonu Korpusu Ochrony Pogranicza^[11].

1 kompania graniczna „Druja” w 1934 roku ochraniała odcinek granicy państwowej szerokości 25 kilometrów 900 metrów^[12].

Sąsiednie kompanie graniczne:

• 3 kompania graniczna KOP „Obabie” ⇔ 3 kompania graniczna KOP „Leonpol” – 1931^[13], 1932^[14]
  


• 3 kompania graniczna KOP „Dundery” ⇔ 3 kompania graniczna KOP „Leonpol” – 1929^[15], 1934^[16], 1938^[17]
  

Struktura organizacyjna |

Dowódcy kompanii |

• kpt. Konstanty Kisiel (był 30 IX 1928 − 5 XI 1928 → przeniesiony do 55 pp)^[21]
  


• kpt. Bronisław Rafalski (27 IV 1929 − 14 III 1931 → przeniesiony do 33 pp)^[21]
  


• kpt. Czesław Cierpicki (13 III 1931 − )^[21]
  


• wz. por. Jan Kozubek (− 1 I 1933)^[21]
  


• kpt. Mieczysław Strużanowski (1 I 1933 − 21 III 1934 → przeniesiony do batalionu KOP „Troki”)^[21]
  


• kpt. Jerzy Lewestam (22 III 1934 −)^[21]
  


• kpt. Marian Kucharski^[c] (- 1939)

Uwagi |

Przypisy |

Bibliografia |

• Stanisław Falkiewicz: Korpus Ochrony Pogranicza. W pierwszą rocznicę objęcia służby na wschodniej granicy Rzeczypospolitej 1924-1925. 1925. [dostęp 2016-01-30].

• Marek Jabłonowski, Włodzimierz Jankowski, Bogusław Polak, Jerzy Prochwicz: O niepodległą i granice. Korpus Ochrony Pogranicza 1924-1939. Wybór dokumentów. Warszawa-Pułkusk: Wyższa Szkoła Humanistyczna w Pułtusku. Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego, 2001. ISBN 83-88067-48-8.


• Henryk Dominiczak: Granica wschodnia Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1919–1939. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1992. ISBN 83-01-10202-0.


• Lech Grochowski (red.): Korpus Ochrony Pogranicza w 70 rocznicę powstania. Materiały z konferencji popularnonaukowej. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1994.


• Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne. Dokumenty organizacyjne. Wybór źródeł. T. 1. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999. ISBN 83-87424-84-6.


• 
  Jerzy Prochwicz, Zbigniew Kępa. ABC formacji granicznych II Rzeczypospolitej. „Problemy Ochrony Granic”. 24, 2003. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej. ISSN 1505-1757. 
  


• Jerzy Prochwicz: Formacje Korpusu Ochrony Pogranicza w 1939 roku. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2003. ISBN 83-88973-58-4.


• 
  Rajmund Szubański. Bataliony, kompanie, strażnice KOP. „Wojskowy Przegląd Historyczny”. 3 (145), 1993. Warszawa: Wydawnictwo „Czasopisma Wojskowe”. ISSN 0043-7182. 
  


• 
  Rajmund Szubański. Bataliony, kompanie, strażnice KOP-u. „Przegląd Historyczno-Wojskowy”. 3 (184), 2000. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona. ISSN 1640-6281. 
  


• Wykaz zmian stanu oficerów batalionu granicznego KOP „Słobódka” w latach 1927-1934 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.


• Szkice dyslokacyjne Korpusu Ochrony Pogranicza i podległych jednostek w latach 1927-1939 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.


• Komunikaty dyslokacyjne Korpusu Ochrony Pogranicza z lat 1927 (z uzupełnieniami i poprawkami), 1928, 1932, 1934 (z uzupełnieniami i poprawkami) i 1938 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.