Placówka wywiadowcza KOP nr 4
.mw-parser-output table.zolnierz-lotnictwo td.naglowek{color:black!important;background:#95a7b9!important}.mw-parser-output table.zolnierz-marynarka td.naglowek{color:white!important;background:#6082B6!important}.mw-parser-output table.zolnierz-lądowe td.naglowek{color:white!important;background:#556B2F!important}.mw-parser-output table.zolnierz-paramilitarny td.naglowek{color:black!important;background:#b6b3c7!important}
| ||
| Historia | ||
Państwo |  II Rzeczpospolita | |
| Sformowanie | 1929 | |
| Rozformowanie | 1939 | |
| Organizacja | ||
| Numer | kryptonimowy: 49[a] | |
| Dyslokacja | Wilejka | |
| Rodzaj wojsk | Korpus Ochrony Pogranicza | |
| Podległość | pułk KOP „Wilejka” Ekspozytura Oddziału II nr 1 | |
Placówka wywiadowcza KOP nr 4 – organ wykonawczy wywiadu Korpusu Ochrony Pogranicza.
Spis treści
1 Formowanie i zmiany organizacyjne
2 Obsada personalna placówki
3 Uwagi
4 Przypisy
5 Bibliografia
Formowanie i zmiany organizacyjne |
Placówka utworzona została w lipcu 1929 roku w Wilejce[1]. Wchodziła w skład pułku KOP „Wilejka”[2]. Pod względem pracy wywiadowczej podlegała szefowi ekspozytury Oddziału II nr 1 „Wilno”[3], pod względem pracy kontrwywiadowczej szefowi samodzielnego referatu informacyjnego DOK III Grodno[4], a pod względem wyszkolenia wojskowego dowódcy pułku KOP „Wilejka”[5]. Działała na terenie odpowiedzialności 1. i 10 batalionu granicznego[6]. Zgodnie z etatem placówka liczyła 3 oficerów[b], 3 podoficerów i 4 szeregowych[4]. Pod względem administracyjno-gospodarczym placówkę przydzielono do 1 batalionu KOP[7].
W listopadzie 1931 roku etat placówki zwiększono o etat kapitana − zastępcy dowódcy placówki[8].
W terminie do 30 wrześniu 1936 roku zlikwidowano placówkę wywiadowczą KOP „Iwieniec”, oraz zmieniono m.p. placówki nr 4 z Wilejki na Mołodeczno[9]. Teren likwidowanej placówki nr 11 przejęły sąsiednie placówki. Placówka nr 4 „Wilejka” przejęła z powiatu mołodeckiego gminy Raków i Gródek oraz cały powiat wołożyński. Placówka nr 5 „Stołpce” przejęła gminy Rubieżewice, Naliborki i Derewna powiatu stołpeckiego. Nowe rozgraniczenie pomiędzy placówkami 4 i 5 stanowiła granica powiatów Wołożyn i Stołpce. Placówka nr 3 „Głębokie” przejęła od placówki nr 4 gminę Dokszyce i Parafianów powiatu dziśnieńskiego oraz gminy Słoboda, Miadzioł i Kobylnik powiatu postawskiego. Rozgraniczenie pomiędzy placówkami nr 3 „Głebokie” i nr 4 „Wilejka” stanowiła północna granica powiatu Wilejka[10].
W 1937 jednostką administracyjną dla placówki nr 4 był pułk KOP „Wilejka”, ale zaopatrywał ją batalion KOP „Budsław”[11].
W 1939 roku placówka wywiadowcza KOP nr 4 „Mołodeczno” podlegała nadal szefowi ekspozytury Oddziału II nr 1 „Wilno”[12] i stacjonowała w Wilejce[13].
Obsada personalna placówki |
- Kierownicy placówki
- p.o. por. Franciszek Nowak[c] (1929 – )
- kpt. Konstanty Worno (14 VIII 1932[14] − )
Obsada placówki w lipcu 1929[15]
- kierownik placówki − vacat
- oficer ofensywny − por. Fryzendorf Jerzy
- oficer przemytniczy − por. Nowak Franciszek (p.o. kierownik)
Obsada personalna w marcu 1939 roku[13][d]:
- kierownik placówki – kpt. piech. Ludwik Rusiecki
- oficer placówki – kpt. piech. Jan Pacak
- oficer placówki – kpt adm. (piech.) Jerzy Marian Leon Loga
Uwagi |
↑ Zarządzenie szefa sztabu KOP ppłk. dypl. Franciszka Węgrzyna w sprawie używania w dowództwie KOP kryptonimów zamiast nazw jednostek KOP → Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 428
↑ Byli to: kierownik placówki (major), oficer do spraw wywiadu zaczepnego (kapitan), oficer do spraw kontrwywiadu i spraw przemytniczych (kapitan) → Zarządzenie nr L.dz.KOP.1150/Tjn./Wyw./29 ↓, s. 1/zał.1
↑ por. Franciszek Nowak był oficerem kontrwywiadu placówki
↑ Wykaz zawiera obsadę jednostki według stanu bezpośrednio przed rozpoczęciem mobilizacji pierwszych oddziałów Wojska Polskiego w dniu 23 marca 1939, ale już po przeprowadzeniu ostatnich awansów ogłoszonych z datą 19 marca 1939[16].
Przypisy |
↑ Zarządzenie nr L.dz.KOP.1150/Tjn./Wyw./29 ↓, s. 1.
↑ Prochwicz 2003 ↓, s. 41.
↑ Prochwicz 2003 ↓, s. 50.
↑ ab Prochwicz 2003 ↓, s. 40.
↑ Zarządzenie nr L.dz.7580/Wyw.Org./31 ↓, s. 2.
↑ Polak 1999 ↓, s. 91.
↑ Zarządzenie nr L.dz.KOP.1150/Tjn./Wyw./29 ↓, s. 2.
↑ Zarządzenie nr L.dz.7580/Wyw.Org./31 ↓, s. 1.
↑ Prochwicz 2003 ↓, s. 53.
↑ Wyciąg z rozkazu dowództwa KOP L.dz. 2393/Wyw.KOP/1/36 ↓.
↑ Zarządzenie nr L.500/Tjn.Og.Org/37 ↓, s. 2 i 3 zał. 47.
↑ Prochwicz 2002 ↓, s. 32.
↑ ab Rocznik oficerski 1939 ↓, s. 921.
↑ Obsada oficerska wywiadu KOP ↓, s. 4.
↑ Polak 1999 ↓, s. 98.
↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. VI.
Bibliografia |
- Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne. Dokumenty organizacyjne. Wybór źródeł. T.1. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999. ISBN 83-87424-84-6.
- Jerzy Prochwicz: Formacje Korpusu Ochrony Pogranicza w 1939 roku. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2003. ISBN 83-88973-58-4.
Jerzy Prochwicz. Wywiad Korpusu Ochrony Pogranicza 1924-1939. „Problemy Ochrony Granic”. 22, 2002.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. T. 29. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego. Biblioteka Jagiellońska, 2006. ISBN 83-7188-899-6.
- Regina Czarnecka: Oddział II Sztabu Głównego (Generalnego) w latach 1921-1939. [dostęp 2016-03-04].
- Zarządzenie dowódcy Korpusu Ochrony Pogranicza w sprawie reorganizacji służby wywiadu nr L.dz.KOP.1150/Tjn./Wyw./29 z 15 lipca 1929 roku.
- Zarządzenie dowódcy Korpusu Ochrony Pogranicza w sprawie reorganizacji służby wywiadowczej nr L.dz.7580/Wyw.Org./31 z 19 listopada 1931 roku.
- Zarządzenie dowódcy KOP w sprawie reorganizacji Korpusu Ochrony Pogranicza („R.3” I Faza) nr L.500/Tjn.Og.Org/37 z 23 lutego 1937 roku.
- Wyciąg z rozkazu dowództwa Korpusu Ochrony Pogranicza nr L.dz. 2393/Wyw.KOP/1/36 z 31 maja 1936 roku w sprawie likwidacji placówki wywiadowczej nr 11.
- Wykazy imienne całkowitej obsady oficerskiej oraz zmian stanu oficerów Szefostwa Wywiadu Korpusu Ochrony Pogranicza w latach 1933-1935 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
- Marek Jabłonowski, Włodzimierz Jankowski, Bogusław Polak, Jerzy Prochwicz: O niepodległą i granice. Korpus Ochrony Pogranicza 1924-1939. Wybór dokumentów. Warszawa-Pułtusk: Wyższa Szkoła Humanistyczna w Pułtusku. Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego, 2001. ISBN 83-88067-48-8.
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||
