Kompania graniczna KOP „Hołyczówka”
.mw-parser-output table.zolnierz-lotnictwo td.naglowek{color:black!important;background:#95a7b9!important}.mw-parser-output table.zolnierz-marynarka td.naglowek{color:white!important;background:#6082B6!important}.mw-parser-output table.zolnierz-lądowe td.naglowek{color:white!important;background:#556B2F!important}.mw-parser-output table.zolnierz-paramilitarny td.naglowek{color:black!important;background:#b6b3c7!important}
| ||
| Historia | ||
Państwo |  II Rzeczpospolita | |
| Rozformowanie | 1939 | |
| Organizacja | ||
| Dyslokacja | Hołyczówka[a] | |
| Formacja | Korpus Ochrony Pogranicza | |
| Podległość | batalion KOP „Hoszcza” | |
Rozmieszczenie baonu KOP „Hoszcza” w 1931
Kompania graniczna KOP „Hołyczówka” – pododdział graniczny Korpusu Ochrony Pogranicza pełniący służbę ochronną na granicy polsko-radzieckiej.
Spis treści
1 Formowanie i zmiany organizacyjne
2 Służba graniczna
3 Struktura organizacyjna
4 Dowódcy kompanii
5 Uwagi
6 Przypisy
7 Bibliografia
Formowanie i zmiany organizacyjne |
Na podstawie rozkazu szefa Sztabu Generalnego L. dz. 12044/O.de B./24 z 27 września 1924 roku, w pierwszym etapie organizacji Korpusu Ochrony Pogranicza, sformowano 3 batalion graniczny [1][2], a w jego składzie 24 kompanię graniczną KOP „Hołyczówka”[3].
W listopadzie 1936 roku kompania liczyła 2 oficerów, 7 podoficerów, 4 nadterminowych i 82 żołnierzy służby zasadniczej[b].
W 1939 roku 1 kompania graniczna KOP „Hołyczówka” podlegała dowódcy batalionu KOP „Hoszcza”[4].
Służba graniczna |
Podstawową jednostką taktyczną Korpusu Ochrony Pogranicza przeznaczoną do pełnienia służby ochronnej był batalion graniczny. Odcinek batalionu dzielił się na pododcinki kompanii, a te z kolei na pododcinki strażnic, które były „zasadniczymi jednostkami pełniącymi służbę ochronną”, w sile półplutonu. Służba ochronna pełniona była systemem zmiennym, polegającym na stałym patrolowaniu strefy nadgranicznej i tyłowej, wystawianiu posterunków alarmowych, obserwacyjnych i kontrolnych stałych, patrolowaniu i organizowaniu zasadzek w miejscach rozpoznanych jako niebezpieczne, kontrolowaniu dokumentów i zatrzymywaniu osób podejrzanych, a także utrzymywaniu ścisłej łączności między oddziałami i władzami administracyjnymi[5]. Miejscowość, w którym stacjonowała kompania graniczna, posiadała status garnizonu Korpusu Ochrony Pogranicza[6].
1 kompania graniczna „Hołyczówka” w 1934 roku ochraniała odcinek granicy państwowej szerokości 24 kilometrów 348 metrów[7]. Po stronie sowieckiej granicę ochraniały zastawy „Storożów”, „Futory Kobylańskie” i „Oljeksiejówka” z komendantury „Piszczów”[8].
Wydarzenia
- W meldunku sytuacyjnym z 22 stycznia 1925 roku napisano:
Dowódca kompanii kpt. Biernacki zameldował, że po ukazaniu się łuny pożaru w Swiate zamknął granicę i do godz. 11.00 dnia 21 stycznia 1925 roku przebywał na odcinku. Nie zauważono przejścia bandy przez granicę mimo jej zamknięcia i obserwacji. Istniało prawdopodobieństwo, że banda, która napadła na Swiate oraz banda usiłująca napaść na Dowgieliszki rekrutują się z miejscowych osób i pozostają jeszcze na naszym terenie. W związku z powyższym oddziałom KOP wydano rozkaz ostrego pogotowia i zamknięcia granicy, a wojska asystencyjne oraz policja po przeszukaniu lasów miały bandę nakierować ku granicy[9].
26 stycznia 1925 roku o godzinie 18.00 na pododcinku kompanii zauważono ogień. Po sprawdzeniu okazało się, że po stronie bolszewickiej paliła się wieś Kosiłówka[10].
- W meldunku sytuacyjnym z 27 stycznia 1925 roku napisano: Na pododcinku kompanii przy strażnicy 96 przytrzymano trzech pochodzących z Rosji przemytników. Znaleziono przy nich 80 dolarów[11].
- W meldunku sytuacyjnym z 29 stycznia 1925 roku napisano: Na pododcinku kompanii widać było ogień. Po sprawdzeniu okazało się, że po bolszewickiej stronie paliła się wieś Kosiłówka. Ogień zauważono 26 stycznia 1925 roku o godz. 18.00[12].
Kompanie sąsiednie:
- 3 kompania graniczna KOP „Bielczaki” ⇔ 2 kompania graniczna KOP „Korzec” – 1928[13], 1929[14], 1931[8], 1932[15], 1934[16], 1938[17]
Struktura organizacyjna |
Strażnice kompanii w latach 1928 – 1934[18][c][19][20][8][21][22][23][d]:
- 93 strażnica KOP „Storożów”[e]
- 94 strażnica KOP „Kobyla”[f][g]
- 95 strażnica KOP „Morozówka”[h][i]
- 95a strażnica KOP „Chutor Monastyrskie”
Strażnice kompanii w 1938[24]
- strażnica KOP „Storożów”
- strażnica KOP „Kobyla”
- strażnica KOP „Morozówka”
Organizacja kompanii 17 września 1939[25]:
- dowództwo kompanii
- pluton odwodowy
- 1 strażnica KOP „Storożów”
- 2 strażnica KOP „Kobyla”
- 3 strażnica KOP „Morozówka”
Dowódcy kompanii |
- kpt. Edward II Biernacki (był 31 lipca 1928 − 10 kwietnia 1930 → dowódca batalionu piechoty 37 pp)[26]
- por./kpt. Stefan Kulikowski (24 kwietnia 1930 − 22 marca 1934 → do 59 pp)[26]
- por. Franciszek Markiewicz (29 kwietnia 1934 −)[26]
- kpt. Juliusz Peyser[j] (- 1939)
Uwagi |
↑ wieś Hołyczówka, gmina Korzec, powiat rówieński, województwo wołyńskie
↑ Wykaz stanów etatowych oficerów, podoficerów i żołnierzy KOP przesłanych przez ppłk. dypl. Franciszka Węgrzyna ze sztabu KOP do I oficera do zleceń GISZ płk. dypl. Kazimierza Glabisza. → Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 368
↑ Strażnice kompanii zakwaterowane były w „budynkach popolicyjnych”. Wyjątek stanowiła strażnica KOP „Hut. Monastyrskie” zakwaterowana w budynku prywatnym → Wykaz L.dz.KOP 272/1.Br.Op.Wyszk. ↓
↑ W 2000 roku Rajmund Szubański napisał, że sformułowania zawarte w artykule „Bataliony, kompanie, strażnice KOP” z 1993 roku odnoszą się do stanu sprzed 1937 roku → Szubański 2000 ↓, s. 87
↑ wieś Storożów, gmina Korzec, powiat rówieński, województwo wołyńskie
↑ W dokumentach występuje też pod nazwą Kobylja → Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 6/1929 i Kobyła → Szkice dyslokacyjne ↓
↑ wieś Kobyla, gmina Korzec, powiat rówieński, województwo wołyńskie
↑ W dokumentach występuje też pod nazwą Mrozówka → Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 32/1932 i Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 58/1934
↑ wieś Mrozówka, gmina Korzec, powiat rówieński, województwo wołyńskie
↑ Peyser Juliusz (1900-1939), kpt. piech., w KOP od 1935. Do mobilizacji dca 1 kompanii granicznej „Hołyczówka”. We wrześniu 1939 dca 1 kompanii piechoty I batalionu piechoty 98 pułku piechoty. Ranny podczas walk z Niemcami 20 września pod Hołoskiem, umarł tego samego dnia. Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 738. W piątek 19 września 1941 roku w numerze 36 „Gazety Lwowskiej” opublikowano ogłoszenie o następującej treści: „Peyser Juliusz kapitan WP uwięziony na Zamarstynowie, aresztowany 3 maja 1940 roku ślad zaginął. Żona błaga o każdą wiadomość. Kierować listy - Gazeta Lwowska - «Luśku» gdzie jesteś?” Zobacz masakry więzienne NKWD we Lwowie.
Przypisy |
↑ Prochwicz 3/1994 ↓, s. 152.
↑ Prochwicz, Konstankiewicz i Rutkiewicz 2003 ↓, s. 23.
↑ Meldunki sytuacyjne KOP ↓, s. 16/25.
↑ Szubański 2000 ↓, s. 90.
↑ Falkiewicz 1925 ↓, s. 3-4.
↑ Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 312-314.
↑ Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 305.
↑ abc Szkice dyslokacyjne ↓.
↑ Meldunki sytuacyjne KOP ↓, nr 12/1925.
↑ Meldunki sytuacyjne KOP ↓, s. 15/1925.
↑ Meldunki sytuacyjne KOP ↓, nr 16/1925.
↑ Meldunki sytuacyjne KOP ↓, nr 18/1925.
↑ Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 10/6/1928.
↑ Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 7/6/1929.
↑ Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 33/32/1932.
↑ Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 57/58/1934.
↑ Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 87/88/1938.
↑ Wykaz L.dz.KOP 272/1.Br.Op.Wyszk. ↓.
↑ Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 6/1928.
↑ Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 6/1929.
↑ Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 32/1932.
↑ Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 58/1934.
↑ Szubański 1993 ↓, s. 277.
↑ Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 88/1938.
↑ Prochwicz 2003 ↓, s. 312.
↑ abc Obsada oficerska bg „Hoszcza” ↓.
Bibliografia |
- Stanisław Falkiewicz: Korpus Ochrony Pogranicza. W pierwszą rocznicę objęcia służby na wschodniej granicy Rzeczypospolitej 1924-1925. 1925. [dostęp 2016-01-30].
- Marek Jabłonowski, Włodzimierz Jankowski, Bogusław Polak, Jerzy Prochwicz: O niepodległą i granice. Korpus Ochrony Pogranicza 1924-1939. Wybór dokumentów. Warszawa-Pułtusk: Wyższa Szkoła Humanistyczna w Pułtusku. Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego, 2001. ISBN 83-88067-48-8.
- Jerzy Prochwicz: Formacje Korpusu Ochrony Pogranicza w 1939 roku. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2003. ISBN 83-88973-58-4.
Rajmund Szubański. Bataliony, kompanie, strażnice KOP. „Wojskowy Przegląd Historyczny”. 3 (145), 1993. Warszawa: Wydawnictwo „Czasopisma Wojskowe”. ISSN 0043-7182.
Rajmund Szubański. Bataliony, kompanie, strażnice KOP-u. „Przegląd Historyczno-Wojskowy”. 3 (184), 2000. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona. ISSN 1640-6281.
- Graficzny wykaz budynków zajmowanych przez oddziały 1 Brygady KOP nr L.dz.KOP 272/1.Br.Op.Wyszk.
- Wykaz zmian stanu oficerów batalionu granicznego KOP „Hoszcza” w latach 1927-1934 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
- Szkice dyslokacyjne Korpusu Ochrony Pogranicza i podległych jednostek w latach 1927-1939 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
- Meldunki sytuacyjne dowództwa Korpusu Ochrony Pogranicza → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
